Cụ thể, Bộ Tài chính vừa có văn bản số 8931/BTC-ĐT ngày 20/6/2025 gửi Thủ tướng Chính phủ để báo cáo theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc tại văn bản số 4920/VPCP-CN ngày 4/6/2025 về việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến 02 Dự án BT trên địa bàn TP HCM, trong đó có dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TP HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu giai đoạn 1 (dự án ngăn triều 10.000 tỷ).
Dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TP HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu giai đoạn 1 có tổng mức đầu tư gần 10.000 tỷ đồng (Ảnh: TNG)
Trong nội dung công văn, Bộ Tài chính cho biết:
Liên quan đến quy định về nguyên tắc ngang giá, cách xác định ngang giá: Tại Mục 4, phần III tờ trình số 238/TTr-BTC ngày 27/5/2025, Bộ Tài chính đã kiến nghị: “Theo quy định tại khoản 5 điều 3 Nghị định số 15/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015; khoản 3 Điều 3 và điểm b khoản 2 Điều 5 Quyết định số 23/2025/QĐ-TTg ngày 26/6/2015, việc thanh toán hợp đồng BT được thực hiện bằng quỹ đất theo nguyên tắc ngang giá, trường hợp có chênh lệch thì thực hiện bù trừ bằng tiền hoặc quỹ đất khác. Do vậy đề nghị UBND thành phố Hồ Chí Minh thanh toán hợp đồng BT bằng quỹ đất, trường hợp giá trị quỹ đất thanh toán nhỏ hơn giá trị Hợp đồng đã ký kết, phần còn lại sẽ được thanh toán bằng tiền từ nguồn vốn đầu tư công của Thành phố.”
Trên cơ sở đó, tại Mục 2 phần II dự thảo Nghị quyết đã xác định: “Sau khi thanh toán bằng quỹ đất, trường hợp giá trị quỹ đất thanh toán nhỏ hơn giá trị công trình BT (đã được rà soát, loại bỏ toàn bộ các chi phí bất hợp lý, không đúng quy định), phần chênh lệch sẽ được thanh toán bằng tiền từ nguồn vốn đầu tư công thành phố quản lý. UBND Thành phố chịu trách nhiệm toàn diện trong việc xác định cụ thể giá đất để tính thu tiền sử dụng đất, tiền thu đất của các khu đất dự kiến thanh toán, bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về đất đai”
Đối với Quy định về đấu giá quyền sử dụng đất và việc áp dụng các quy định này đối với việc sử dụng quỹ đất để thanh toán cho nhà đầu tư các Dự án; Bộ Nông nghiệp và Môi trường (tại văn bản số 3228/BNNMT-QLĐĐ ngày 16/6/2025) nêu rõ Luật Đất đai 2024 không quy định giao đất, cho thuê đất để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT; điểm b khoản 12 Luật số 57/2024/QH15 quy định: “Hợp đồng BT được thực hiện theo hình thức sau đây: a) Thanh toán bằng quỹ đất được thu hồi theo quy định của pháp luật về đất đai, quỹ đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý để thực hiện dự án đối ứng. Việc giao đất, cho thuê đất để thực hiện công trình BT và dự án đối ứng là trường hợp giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất. Trình tự, thủ tục giao đất, cho thuê đất thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai. Giá đất dự kiến của quỹ đất thanh toán dự án BT được tính căn cứ bảng giá đất tại thời điểm lập dự án, lập hồ sơ mời thầu. Việc thanh toán được thực hiện theo cơ chế bù trừ chênh lệch giữa giá trị công trình BT và giá trị quỹ đất thanh toán”.
Tại phần kiến nghị của công văn, Bộ Tài chính nhận định: “Các nội dung tại Tờ trình số 238/TTr-BTC ngày 27/5/2025 của Bộ Tài chính đã tiếp thu, giải trình ý kiến các cơ quan liên quan, trong đó nội dung liên quan đến pháp luật về đất đai (về nguyên tắc ngang giá, thẩm quyền sử dụng quỹ đất để thanh toán cho nhà đầu tư…)
Trên cơ sở ý kiến của của Bộ Nông nghiệp và Môi trường và UBND thành phố Hồ Chí Minh về các nội dung liên quan đến pháp luật về đất đai theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc tại văn bản số 4920/VPCP-CN ngày 04/6/2025 của Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính đã tổng hợp, giải trình về các nội dung liên quan đến đất đai của Dự án. Trong đó, các nội dung liên quan đến thời điểm giao đất, thời điểm tính giá đất không thuộc thẩm quyền xử lý của Chính phủ. Do đó, Bộ Tài chính kiến nghị giữ nguyên nội dung tại Tờ trình số 238/TTr-BTC ngày 27/5/2025 của Bộ Tài chính (bao gồm dự thảo Nghị quyết).”
Dự án đã được triển khai thi công đạt trên 90% khối lượng nhưng bị tạm ngừng từ năm 2020 đến nay (Ảnh: TNG)
Được biết trước đó, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ tờ trình số 238/TTr-BTC ngày 27/5/2025 và dự thảo Nghị quyết nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TP HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu giai đoạn 1 và dự án đầu tư xây dựng đoạn tuyến kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao thông Gò Dưa - quốc lộ 1, TP Thủ Đức.
Đây là 02 dự án BT đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm chỉ đạo tháo gỡ nhưng đến nay chưa được xử lý dứt điểm. Điều này đã ảnh ảnh hưởng tiêu cực cuộc sống và sinh hoạt của người dân khu vực, làm tăng chi phí đầu tư, lãng phí nguồn lực Nhà nước, nhà đầu tư và xã hội, giảm hiệu quả đầu tư các dự án.
Riêng dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TP HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu giai đoạn 1, có tổng mức đầu tư gần 10.000 tỷ đồng, với hạng mục chính là 6 cống ngăn triều lớn và hệ thống đê bao ven sông Sài Gòn. Dự án do Công ty CP Đầu tư xây dựng Trung Nam làm nhà đầu tư theo hình thức BT.
Hiện dự án đã được triển khai thi công đạt trên 90% khối lượng. Lũy kế giá trị giải ngân đến ngày 28/11/2023 là 8.276/9.976 tỷ đồng (đạt 82,96%). Nguồn vốn còn lại cần huy động để thi công hoàn thành công trình khoảng 1.699 tỷ đồng. Dự án phải tạm ngừng thi công từ năm 2020 đến nay.
Lê Vũ