Theo thông tin của Báo Xây dựng, chiều tối 15/6 vừa qua, cơn mưa dông mạnh tràn qua Nội Bài đã kéo tầm nhìn xuống dưới 1km, gió giật cấp 6 kèm theo hiện tượng gió đứt nguy hiểm, buộc hàng loạt chuyến bay phải bay chờ hoặc chuyển hướng sang sân bay dự bị.
Việc quan trắc, dự báo, cảnh báo, tư vấn sớm và chính xác được thời điểm xuất hiện và kết thúc mưa dông rất quan trọng cho các hãng hãng không và các nhà khai thác (ảnh minh họa).
Đại diện Tổng công ty Quản lý bay VN (VATM) cho hay: Thời tiết cực đoan luôn là bài toán khó đối với hoạt động hàng không.
"Chủ động ứng dụng công nghệ hiện đại, tăng cường dự báo sớm, chúng tôi đã và đang nỗ lực từng ngày để đảm bảo an toàn bay và giảm thiểu tối đa tác động bất lợi đến lịch trình của hành khách" đại diện VATM nói và cho biết thêm: Suốt 10 năm qua (2015-2024), mùa hè luôn là "mùa cao điểm" của những cơn mưa dông dữ dội tại sân bay quốc tế Nội Bài.
Chỉ trong ba tháng hè (từ tháng 6 đến tháng 8), trung bình mỗi tháng có tới 13-14 ngày xuất hiện dông, tạo nên thách thức lớn đối với hoạt động khai thác hàng không.
Trung tâm Khí tượng hàng không Nội Bài đã phải tăng cường loạt giải pháp công nghệ cao để nâng cấp "hệ thống phòng thủ" trước các hiện tượng thời tiết cực đoan.
Các mô hình dự báo thời tiết độ phân giải cao kết hợp dữ liệu từ radar thời tiết, vệ tinh được huy động để tính toán chính xác vị trí, cường độ, thời gian xuất hiện mưa dông.
Công nghệ hiện đại được kết hợp với kinh nghiệm truyền thống nhằm xây dựng các bản tin cảnh báo sớm trước từ 1-3 giờ đồng hồ, giúp các đơn vị điều hành bay kịp thời điều chỉnh kế hoạch bay thông qua cơ chế phối hợp CDM.
CDM - Collaborative Decision Making là cơ chế ra quyết định phối hợp.
Cụ thể, đây là một quy trình phối hợp ra quyết định giữa nhiều bên liên quan trong hoạt động khai thác bay, bao gồm: Cảng hàng không/sân bay; Cơ quan điều hành bay (ATC, kiểm soát không lưu); Các hãng hàng không; Đơn vị khí tượng hàng không; Các dịch vụ mặt đất…
Tất cả các bên chia sẻ thông tin theo thời gian thực về tình hình thời tiết, năng lực tiếp thu sân bay, lịch trình khai thác, điều kiện kỹ thuật, năng lực mặt đất… nhằm đưa ra các quyết định điều hành bay hợp lý, an toàn và hiệu quả nhất trong mọi hoàn cảnh (đặc biệt khi có yếu tố bất lợi như mưa dông, sương mù, bão...).
Mục tiêu của CDM là đảm bảo an toàn tuyệt đối; Giảm tối đa việc bay chờ, bay lòng vòng trên không; Giảm thời gian chờ dưới mặt đất; Giảm chi phí nhiên liệu; Tối ưu hóa vùng trời và năng lực điều hành bay; Tăng hiệu quả khai thác cho cả sân bay, hãng hàng không và hành khách.
Song song đó, hệ thống quan trắc tự động (AWOS), radar Doppler (một loại radar đặc biệt, ngoài việc xác định vị trí mây, mưa, nó còn đo được vận tốc chuyển động của các hạt mưa, mây trong không khí) liên tục cập nhật thông tin về diễn biến mây dông, tốc độ gió, sấm sét.
Trung tâm Khí tượng cũng phối hợp chặt chẽ với cơ sở điều hành bay và các hãng hàng không để đưa ra phương án ứng phó linh hoạt, tránh gây ùn ứ vùng trời hay phải bay chờ kéo dài.
Khi nhận thấy nguy cơ thời tiết ảnh hưởng tới khả năng tiếp thu sân bay, Trung tâm Điều phối luồng không lưu (VATM) ngay lập tức kích hoạt quy trình điều tiết luồng bay.
Thay vì để máy bay cất cánh và phải bay vòng chờ trên không, hệ thống sẽ tính toán và phân bổ "Calculated Take-off Time" (CTOT) – giờ cất cánh được tính toán lại.
Các chuyến bay sẽ khởi hành đúng thời điểm an toàn hơn, giúp giảm tối đa nguy cơ ùn tắc vùng trời, tiết kiệm chi phí cho hãng bay và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hành khách.
Tạ Hải