Thị trường chứng khoán Việt Nam đang ghi nhận mức tăng trưởng kỷ lục về dư nợ cho vay, đặc biệt là cho vay ký quỹ (margin). Tuy nhiên, khác với những giai đoạn "nóng" trước đây, tỉ lệ đòn bẩy toàn ngành vẫn được duy trì trong vùng an toàn nhờ nền tảng vốn của các công ty chứng khoán đã mở rộng và vững chắchơn đáng kể.
Theo thống kê, tính đến cuối quý III/2025, dư nợ cho vay tại các công ty chứng khoán (bao gồm cho vay ký quỹ và ứng trước tiền bán) ước đạt 383.000 tỷ đồng, tương đương 14,5 tỷ USD – tăng hơn 80.000 tỷ đồng so với cuối quý II/2025 và là mức cao kỷ lục từ trước đến nay.
Trong đó, dư nợ cho vay ký quỹ (margin) đạt khoảng 370.000 tỷ đồng, tăng 27%, tương đương 78.000 tỷ đồng so với quý trước – mức tăng mạnh nhất trong lịch sử thị trườngchứng khoán Việt Nam.
Hầu hết các công ty chứng khoán lớn đều ghi nhận dư nợ margin tăng mạnh so với quý trước và cùng kỳ. Nhiều đơn vị có mức tăng trên 5.000 tỷ đồng, nổi bật như TCBS, SSI, VPBankS, VPS, ACBS và VIX. Trong đó, VPBankS gây chú ý khi dư nợ margin tăng gần 9.300 tỷ đồng, qua đó vươn lên top 3 toàn thị trường, chỉ sau TCBS và SSI.
Dư địa còn nhiều
Dư nợ margin tăng vọt trong quý III/2025 phản ánh một thị trường chứng khoán đang vận hành mạnh mẽ, hưng phấn và bền vững.
Trong quý vừa qua, VN-Index tăng hơn 280 điểm (tương đương 21%), ghi nhận mộttrong những quý tăng mạnh nhất trong thập kỷ. Thanh khoản duy trì trung bình hơn 30.000 tỷ đồng mỗi phiên, cho thấy dòng tiền dồi dào đến từ cả nhà đầu tư trong nước lẫn khối ngoại.
Bức tranh vĩ mô tiếp tục ổn định, tạo nền tảng cho sự bứt phá của thị trường: lạm phát duy trì dưới 4%, lãi suất huy động giảm nhẹ, dòng vốn FDI 9 tháng đạt trên 20 tỷ USD, trong khi Ngân hàng Nhà nước vẫn kiên định chính sách hỗ trợ tín dụng và hiện đại hóa hạ tầng giao dịch.
Động lực tâm lý càng được củng cố khi FTSE Russell công bố quyết định nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên nhóm "thị trường mới nổi cận biên" từ tháng 9/2026 – yếu tố mở ra kỳ vọng lớn về dòng vốn ngoại trong thời gian tới.
Mặc dù dư nợ margin đã lập mức cao kỷ lục, tỉ lệ đòn bẩy toàn ngành vẫn nằm trong vùng an toàn.
Đến cuối quý II/2025, vốn chủ sở hữu của các công ty chứng khoán đạt khoảng 287.000 tỷ đồng, tương ứng tỉ lệ margin/vốn chủ sở hữu hơn 100%, vẫn thấp hơn đáng kể so với đỉnh năm 2021 (trên 120%).
Thực tế, dư nợ margin tăng chủ yếu nhờ nền vốn chủ sở hữu mở rộng, chứ không phải do các công ty sử dụng đòn bẩy vượt ngưỡng. Dự kiến đến cuối quý III/2025, tỉ lệ này có thể tiến gần mức 120% – vẫn còn dư địa cho vay đáng kể.
Trong nhiều chu kỳ sôi động trước đây, tỉ lệ margin/vốn chủ sở hữu chưa từng chạm mốc 2 lần, cho thấy thị trường vẫn vận hành trong biên độ an toàn.
Xét theo từng doanh nghiệp, các công ty có nền vốn lớn như SSI, TCBS, VPBankS, VNDirect hay VIX hiện vẫn còn dư "room" cho vay đáng kể, với tỉ lệ margin/vốn chủ sở hữu phổ biến từ 80–120%.
Nhờ năng lực vốn liên tục được củng cố, nhóm này có thể linh hoạt đáp ứng nhu cầu vay margin tăng vọt mà không gây áp lực lên hệ thống.
Tổng thể, bức tranh đòn bẩy hiện nay phản ánh sự lành mạnh và bền vững hơn nhiều so với giai đoạn 2021–2022. Dư nợ margin tăng kỷ lục không phải là tín hiệu cảnh báo, mà là minh chứng cho nội lực tài chính được củng cố của ngành chứng khoán, niềm tin của nhà đầu tư gia tăng và sức bật mới của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Ngành chứng khoán tăng vốn đáp ứng nhu cầu cho vay
Thực tế, làn sóng tăng mạnh của dư nợ margin đã được dự báo từ sớm, khi nhiều CTCK chủ động tăng vốn từ năm 2024 để đón đầu giai đoạn tăng trưởng mới.
Trong top 10 công ty có thị phần môi giới lớn nhất sàn HOSE, ngoại trừ 3 công ty ngoại là Mirae Asset, KISVN và VCBS (thuộc Vietcombank), 7 công ty còn lại đều tăng đángkể vốn điều lệ so với đầu năm 2024.
Trong đó, SSI trở thành công ty chứng khoán đầu tiên có vốn điều lệ vượt 20.000 tỷ đồng, sánh ngang một ngân hàng tầm trung. TCBS, sau đợt IPO lịch sử, nâng vốn lên 23.133 tỷ đồng, huy động thành công 10.817 tỷ đồng – kỷ lục của ngành chứng khoán Việt Nam.
Bên cạnh những doanh nghiệp vốn đã có tên tuổi và vị thế vững chắc, ngành chứng khoán thời gian qua còn có không ít công ty top dưới tăng vốn bằng lần như LPBS (12.668 tỷ đồng, tăng 50 lần so với đầu năm 2024), Chứng khoán Kafi (7.500 tỷ đồng, tăng 5 lần), Chứng khoán VIX (15.314 tỷ đồng, tăng 2,3 lần)…
Cuộc đua tăng vốn điều lệ để đáp ứng nhu cầu phát triển dư nợ margin vẫn đang nóng hơn bao giờ hết.
Đầu tháng 9/2025, SSI tiếp tục công bố kế hoạch bán 415,5 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, nâng vốn từ 20.779 tỷ lên gần 25.000 tỷ đồng, dự kiến thu về 6.200 tỷ đồng để bổ sung nguồn vốn cho vay margin và đầu tư tài chính.
Cuộc đua tăng vốn điều lệ để đáp ứng nhu cầu phát triển dư nợ margin vẫn đang nóng hơn bao giờ hết.
Trong khi đó, VPBankS đang xúc tiến đợt IPO 375 triệu cổ phiếu, tương đương 25% vốn điều lệ, với giá chào bán dự kiến 33.900 đồng/cổ phiếu, có thể thu về tới 12.713 tỷ đồng, vượt cả kỷ lục mà TCBS vừa thiết lập.
Đáng chú ý nhất là VPS – "ông vua thị phần" của ngành, vừa khởi động đợt IPO quy mô hàng đầu lịch sử thị trường. Từ ngày 16/10 – 14/11, công ty chào bán 202,3 triệu cổ phiếu với giá tối thiểu 60.000 đồng/cổ phiếu, dự kiến thu về hơn 12.100 tỷ đồng, nâng vốn điều lệ lên 14.800 tỷ đồng.
Thương vụ IPO của VPS đang trở thành tâm điểm chú ý đặc biệt của giới đầu tư. Chỉ sau vài ngày mở đăng ký mua cổ phiếu, trên nhiều nền tảng mạng xã hội đã xuất hiện không ít nhà đầu tư chia sẻ việc đặt mua hàng chục nghìn cổ phiếu với mức giá 65.000 – 70.000 đồng/cổ phiếu, cao hơn 10–15% so với giá chào bán tối thiểu, cho thấy sức nóng hiếm thấy của một đợt IPO trên thị trường chứng khoán nói chung.
Nguyễn Hồng Nhung