Dù được miễn học phí, gánh nặng 'tự nguyện' vẫn đè nặng vai phụ huynh

3 giờ trướcBài gốc

"Tự nguyện" mà khó từ chối

Theo ghi nhận từ nhiều cuộc họp phụ huynh đầu năm học, bên cạnh những kế hoạch học tập, vấn đề nóng nhất vẫn là các khoản đóng góp đầu năm. Dù được gọi dưới nhiều tên như quỹ lớp, thu tự nguyện, xã hội hóa..., không ít phụ huynh bày tỏ sự lúng túng, áp lực khi đối diện với những đề xuất đóng góp lớn, thiếu thông tin cụ thể.

Thực tế cho thấy, các hình thức "lách luật" đang diễn ra với nhiều cách thức. Nhiều phụ huynh phản ánh việc có lớp được "vận động" đóng góp số tiền lớn, khoảng 40 triệu đồng để mua sắm tivi cỡ lớn tặng trường. Có trường, phụ huynh được kêu gọi đóng góp kinh phí để lắp đặt điều hòa cho lớp, với điều kiện sau khi học sinh ra trường, các thiết bị này sẽ được bàn giao lại cho nhà trường. Hình thức lạm thu còn dịch chuyển sang mua sắm tài sản phục vụ cá nhân, một phụ huynh chia sẻ trên một diễn đàn về việc lớp con mình được vận động đóng góp để mua sắm nhiều thiết bị, từ máy chiếu, khay ăn inox cho đến một máy tính xách tay dành riêng cho giáo viên chủ nhiệm.

Sẵn sàng đóng góp nhưng cần sự minh bạch

Chia sẻ với PV, nhiều phụ huynh khẳng định họ hoàn toàn ủng hộ việc đóng góp để nâng cao chất lượng học tập của con em mình, nhưng vấn đề cốt lõi là ở quy trình và sự minh bạch.

Chị Nguyễn Hương Liên, phụ huynh có con học lớp 6 tại Hà Đông (Hà Nội) chia sẻ: "Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cải thiện điều kiện học tập, nhưng việc vận động cần phải có văn bản thông báo cụ thể, rõ ràng về khoản thu, mục đích sử dụng, số người đồng thuận và đặc biệt là phải có phương án hỗ trợ gia đình khó khăn, không thể cào bằng. Cần cho phụ huynh thời gian tìm hiểu, không nên đưa ra chủ trương và quyết định 'chớp nhoáng' ngay tại cuộc họp phụ huynh".

Một buổi họp phụ huynh đầu năm học.

Bên cạnh đó, sự thiếu nhất quán trong kế hoạch sử dụng cũng gây nhiều bức xúc. Anh Khổng Trường Trung, có con học lớp 3 tại Hà Nội, bày tỏ sự khó hiểu: "Đầu năm, nhà trường công khai các khoản thu rất rõ ràng, ai cũng yên tâm. Nhưng chỉ vài tuần sau, Ban phụ huynh lớp lại thông báo phải thay điều hòa vì không đủ mát mặc dù năm ngoái lớp con tôi đã đóng góp mua mới rồi. Việc này khiến chúng tôi băn khoăn về sự ổn định của kế hoạch sử dụng và quy trình thanh lý tài sản".

Một phụ huynh khác có con học mầm non chia sẻ: "Nhà trường không thu quỹ lớp, nhưng trưởng nhóm phụ huynh lớp lại thu riêng, mỗi học kỳ 500.000 đồng để chi cho các hoạt động như mua đồ dùng học tập, quà tặng các dịp lễ Tết, thăm hỏi ốm đau cô giáo... Dù phục vụ cho các con, nhưng việc thu chi qua Ban đại diện cha mẹ học sinh mà thiếu sự giám sát và công khai chi tiết dễ dẫn đến nghi ngờ".

Đặc biệt, sự áp lực vô hình còn đè nặng lên phụ huynh có con học cuối cấp. Một phụ huynh có con học lớp 12 tại phường Yên Hòa (Hà Nội) lo lắng: "Các khóa trước chia sẻ rằng năm cuối cấp là năm đóng quỹ phụ huynh nhiều nhất, lớp con tôi đang dự kiến đóng 5 triệu/kỳ, vị chi 10 triệu cho cả năm. Mức đóng góp cao như vậy mà không có cơ chế giám sát rõ ràng, tôi rất khó chấp nhận. Nếu không đóng, tôi lo con sẽ bị "khó xử" hoặc bị phân biệt trong các hoạt động của lớp, nhưng tôi cũng không biết làm sao để từ chối vì cả lớp cùng thực hiện".

Siết chặt quản lý là chìa khóa giải quyết

Các chuyên gia giáo dục nhận định, cùng với chính sách miễn học phí, điều cốt yếu là phải siết chặt quản lý thu, chi trong nhà trường để đạt được sự đồng thuận thực chất từ xã hội.

PGS.TS Trần Thành Nam - Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) nhấn mạnh: "Hiệu quả của chính sách miễn học phí sẽ khó phát huy trọn vẹn nếu phụ huynh vẫn phải gánh thêm những khoản thu không chính thức, thiếu minh bạch. Việc đầu tiên cần làm là giúp phụ huynh hiểu rõ khoản nào được phép thu, khoản nào không và các khoản đó được sử dụng cho mục đích gì".

Ông Nam cũng đề xuất: "Để đảm bảo công bằng, minh bạch, tất cả khoản thu bắt buộc cần được quản lý qua hệ thống của nhà trường, đồng thời nhà trường nên công bố các khoản thu ngay từ cuối năm học trước thay vì đợi đến đầu năm học mới. Việc này giúp phụ huynh chủ động và cơ quan quản lý có thời gian xem xét, điều chỉnh".

Về cơ chế giám sát, PGS.TS Lê Khánh Tuấn (Trường ĐH Sài Gòn, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ GD&ĐT) cho rằng, gốc rễ của tình trạng này nằm ở sự thiếu minh bạch và thiếu cơ chế giám sát.

Ông đề xuất các giải pháp đồng bộ: Trước hết là tăng cường công khai, minh bạch bằng cách các trường cần công bố rõ ràng danh mục, mức thu chi theo quy định. Tiếp đến là rà soát, kiểm soát chặt chẽ, yêu cầu mọi khoản thu chi phải có cơ sở pháp lý, đúng định mức, minh bạch qua sổ sách và kiên quyết loại bỏ những khoản ngoài quy định. Song song đó, cần tăng cường ngân sách Nhà nước để ưu tiên nguồn lực tài chính cơ bản cho giáo dục và tăng cường thanh tra, kiểm tra định kỳ lẫn đột xuất, với kết luận công khai và xử lý nghiêm sai phạm để tạo tính răn đe.

Các chuyên gia khẳng định, chỉ khi hoạt động thu, chi trong nhà trường được triển khai minh bạch, hợp lý, giảm gánh nặng tài chính cho phụ huynh, lòng tin vào ngành Giáo dục mới được củng cố và mục tiêu xã hội hóa giáo dục mới phát huy hiệu quả đúng đắn, đặt trên nền tảng tự nguyện, công khai và có sự đồng thuận thực chất.

Đỗ Vi

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/du-duoc-mien-hoc-phi-ganh-nang-tu-nguyen-van-de-nang-vai-phu-huynh-169250926172032316.htm