Sinh viên Đại học Harvard ở Cambridge, bang Massachusetts, Mỹ. Ảnh: AP
Hàng loạt du học sinh bị tước thị thực
Hầu hết sinh viên bị thu hồi đều đang học tại Mỹ theo thị thực F-1 và J-1. Thị thực F-1 cho phép những người không phải công dân nhập cảnh vào Mỹ với tư cách là sinh viên toàn thời gian tại các cơ sở giáo dục được công nhận. Còn thị thực J-1 dành cho sinh viên, giáo viên, nhà nghiên cứu và các chuyên gia khác, cho phép mọi người tham gia các chương trình được chấp thuận để học tập, nghiên cứu, đào tạo hoặc thể hiện các kỹ năng đặc biệt.
Bộ Ngoại giao Mỹ đã bắt đầu thu hồi thị thực vào tháng 3 năm nay, nhắm vào du học sinh của các trường học trên khắp cả nước. Ngoại trưởng Marco Rubio cho biết vào tháng trước rằng Bộ Ngoại giao đã thu hồi thị thực của hàng trăm sinh viên, nhắm vào các sinh viên quốc tế được cho là hành động đi ngược lại lợi ích quốc gia, bao gồm một số người biểu tình phản đối chiến tranh của Israel tại Gaza và những người bị truy tố hình sự. Bộ An ninh Nội địa Mỹ gần đây đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để tìm kiếm lịch sử phương tiện truyền thông xã hội của sinh viên quốc tế nhằm tìm ra căn cứ tiềm năng thu hồi thị thực của họ.
Tốc độ và quy mô hủy bỏ tình trạng cư trú hợp pháp của sinh viên quốc tế đã khiến các trường đại học trên toàn nước Mỹ choáng váng. Hầu như không có khu vực nào trong hệ thống giáo dục đại học tránh khỏi tình trạng này, từ các trường đại học tư danh tiếng, các viện nghiên cứu công lập lớn đến những trường cao đẳng nghệ thuật nhỏ đều phát hiện ra tình trạng sinh viên bị mất tư cách cư trú liên tục xảy ra. Nhiều trường đại học danh tiếng như Harvard, Yale, Stanford, Michigan, Ohio State, Florida và Columbia đã xác nhận có sinh viên bị ảnh hưởng. Theo AP, ít nhất 1.024 sinh viên tại 160 trường đại học, cao đẳng và hệ thống đại học đã bị thu hồi thị thực hoặc bị chấm dứt tình trạng cư trú hợp pháp kể từ cuối tháng 3. Các tổ chức bảo vệ quyền lợi sinh viên thu thập báo cáo từ các trường nói rằng có thể còn hàng trăm sinh viên nữa bị ảnh hưởng bởi chiến dịch trấn áp này.
Nhiều trường đại học có sinh viên bị thu hồi thị thực cho biết, họ không nhận được thông báo chính thức từ nhà chức trách về lý do cụ thể khiến sinh viên bị thu hồi thị thực. Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi kiểm tra cơ sở dữ liệu của Bộ An ninh Nội địa. Bà Fanta Aw, Giám đốc điều hành NAFSA (hiệp hội các nhà giáo dục quốc tế), nói rằng những diễn biến gần đây khiến sinh viên lo lắng về việc có thể bị tước thị thực mà không lường trước được.
Các luật sư và chuyên gia chính sách về di trú cho biết, việc tập trung vào sinh viên quốc tế là một phần trong chiến dịch trấn áp nhập cư và trục xuất lớn hơn của chính quyền Tổng thống Donald Trump, khi những người nhập cư ở mọi tình trạng đều bị giám sát chặt chẽ.
Các trường đại học điêu đứng
Năm 2024, có khoảng 1,1 triệu sinh viên quốc tế học tập tại Mỹ theo NAFSA (Hiệp hội phi lợi nhuận của các nhà giáo dục quốc tế), số du học sinh này đã đóng góp 43,8 tỷ USD cho nền kinh tế Mỹ. Đây cũng là một nguồn thu quan trọng đối với các trường sống dựa vào học phí. Tiến sĩ Gaurav Khanna, nhà kinh tế tại Đại học California ở San Diego, cho biết doanh thu mà du học sinh mang lại đã giúp một số trường đại học công lập vượt qua được cuộc Đại suy thoái. Theo Tiến sĩ Khanna, các trường có thể thu hút sinh viên từ nước ngoài thường có thể tránh tăng học phí trong tiểu bang cho sinh viên trong nước và cắt giảm lớn về nghiên cứu và giảng dạy. "Để giữ cho cánh cửa mở ra cho sinh viên trong nước, bạn cần phải cho nhiều sinh viên quốc tế hơn vào học", ông nói.
Trong khi đó, Giáo sư Chris Glass, giảng viên Trường Boston College, cho biết số lượng sinh viên quốc tế nhập học tại Mỹ trong năm nay ước tính giảm hơn 11%, tương đương khoảng 130.000 sinh viên, gây thất thu gần 4 tỷ USD cho hệ thống giáo dục đại học tại Mỹ. Ông Glass cảnh báo tình hình có thể trở nên nghiêm trọng hơn, nếu nhà chức trách tiếp tục thắt chặt chính sách xét duyệt thị thực và cắt giảm ngân sách nghiên cứu dành cho các trường đại học. Tại nhiều trường đại học quy mô nhỏ, sinh viên quốc tế chiếm tới gần một nửa tổng số sinh viên. Nếu nhóm sinh viên quốc tế sụt giảm mạnh, đó sẽ là "đòn chí mạng" về tài chính đối với các trường này.
Ngoài những tác động về kinh tế, các nhà lãnh đạo trong lĩnh vực giáo dục đại học lo ngại rằng việc giảm tuyển sinh quốc tế sẽ ngăn cản những bộ óc hàng đầu thế giới đến Mỹ. "Mối đe dọa về việc thu hồi thị thực bất ngờ sẽ khiến khả năng những tài năng hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới đến Mỹ trở nên thấp hơn. Điều đó sẽ gây tổn hại đến khả năng cạnh tranh và vị thế dẫn đầu về khoa học của Mỹ trong nhiều năm tới", Tiến sĩ Sally Kornbluth, Hiệu trưởng Học viện Công nghệ Massachusetts, cho biết.
Trong khi đó, Giáo sư Chris R. Glass tại Cao đẳng Boston, người nghiên cứu về tuyển sinh quốc tế, ước tính rằng 50.000 - 75.000 sinh viên sau đại học quốc tế trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ có thể bị ảnh hưởng bởi việc cắt giảm trợ cấp của liên bang. Nhìn chung, ông cho biết số lượng sinh viên quốc tế có thể giảm xuống dưới 1 triệu người, lần đầu tiên kể từ năm học 2014-2015.
AN BÌNH