Du lịch cộng đồng và thể thao mạo hiểm tạo dựng sinh kế bền vững tại Lạng Sơn

44 phút trướcBài gốc

Trong số những điểm đến đang lên, xã Hữu Liên, Lạng Sơn, nổi bật với mô hình du lịch cộng đồng gắn liền trải nghiệm văn hóa bản địa và các hoạt động thể thao mạo hiểm. Mô hình này còn góp phần nâng cao đời sống, tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương.

Xã Hữu Liên, Lạng Sơn là một trong những điểm đến nổi bật của Lạng Sơn thời gian gần đây.

Gần đây, xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn vinh dự có các điểm đến đạt giải thưởng du lịch ASEAN 2025 đối với hạng mục: Giải thưởng Du lịch cộng đồng ASEAN - CBT ASEAN dành cho điểm du lịch cộng đồng Hữu Liên và Giải thưởng Nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê Homestay ASEAN cho Cụm Homestay Yên Thịnh. Đây là giải thưởng quốc tế danh giá nhằm ghi nhận và tôn vinh những tài nguyên văn hóa, thiên nhiên phong phú và nổi bật, góp phần thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế.

Xã Hữu Liên hiện có 1.873 hộ với 8.042 nhân khẩu, chủ yếu là 4 dân tộc: Kinh, Tày, Nùng, Dao. Trải dài trên 16 thôn, bản, xã hiện có 36 hộ kinh doanh dịch vụ lưu trú homestay, tạo nên mạng lưới du lịch cộng đồng năng động.

Phát triển sinh kế từ du lịch

Từ những cánh đồng bát ngát đến các bản làng yên bình, du lịch cộng đồng ở xã Hữu Liên, Lạng Sơn không chỉ mang lại cơ hội trải nghiệm độc đáo cho du khách mà còn mở ra hướng đi mới, nâng cao đời sống cho người dân địa phương.

Bốn năm gắn bó với homestay, cô Vi Thị Ánh, người Tày, chủ homestay Rừng Xanh cơ sở 2 chia sẻ: “Từ khi làm homestay, cuộc sống khá giả hơn và công việc cũng nhẹ nhàng hơn nhiều so với làm ruộng. Trước đây, mỗi buổi đi làm ruộng phải mất 4 - 5 tiếng, cả ngày có khi lên tới 10 tiếng, rất vất vả. Giờ đây, tôi cảm thấy công việc nhẹ nhàng, thu nhập ổn định”.

Cô Vi Thị Ánh, người Tày, chủ homestay Rừng Xanh cơ sở 2.

Homestay của cô Ánh thu hút đông đảo du khách trong nước, bên cạnh đó cũng có các du khách nước ngoài. “Tuần nào cũng có khách, có đoàn đến lưu trú, có đoàn tham gia các hoạt động trải nghiệm như làm bánh bí đỏ, bánh ngải, bánh giầy cẩm. Các em học sinh lớp 3, 4 thường làm bánh giầy cẩm tím; các em lớn hơn thì làm bánh ngải, bánh bí đỏ… Thông qua những hoạt động trải nghiệm gắn với truyền thống địa phương, du khách không chỉ hiểu thêm về văn hóa bản địa mà còn góp phần gìn giữ, truyền lại những nét văn hóa ấy cho thế hệ sau”, cô Ánh bộc bạch.

Bắt đầu làm du lịch cộng đồng từ năm 2018, chị Lèo Thu Phương, chủ homestay Rừng Xanh cơ sở 1, cũng như nhiều người dân Hữu Liên khác, từng đối mặt với không ít khó khăn. Thời gian đầu, thiếu kinh nghiệm, điểm đến còn xa lạ với du khách, mọi thứ dường như đều là thử thách. Nhưng nhờ sự quan tâm, hỗ trợ quảng bá của chính quyền địa phương, homestay của chị dần được nhiều du khách, đặc biệt là quốc tế, biết đến và đặt phòng. Những năm gần đây, lượng khách đến Hữu Liên tăng lên rõ rệt, mở ra cơ hội mới cho cộng đồng địa phương.

Du khách trải nghiệm làm bánh bí đỏ tại xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn.

“Trước đây, gia đình tôi chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Vài năm trở lại đây, chúng tôi chuyển sang làm dịch vụ du lịch, và nguồn thu nhập cũng dần ổn định. Người dân nơi đây rất thân thiện; các homestay luôn gắn kết, liên kết, hỗ trợ nhau từ chia sẻ nguồn khách đến cung ứng thực phẩm. Thực phẩm phục vụ du khách chủ yếu lấy từ bà con trong vùng, vừa đảm bảo chất lượng vừa góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân địa phương”, chị Phương chia sẻ.

Nói về những điểm hấp dẫn du khách khi đến với Hữu Liên, chị Thu Phương bày tỏ: Đến đây, du khách được tham quan bản làng, khám phá nhà sàn của đồng bào Tày, trực tiếp hòa mình vào cuộc sống nông nghiệp như cấy lúa, gặt lúa, trồng rau, hay học làm các món bánh truyền thống như bánh bí đỏ, bánh bí ngô, bánh chưng đen. Mỗi hoạt động đều khiến du khách háo hức, tràn đầy niềm vui và sự hứng khởi, để lại những kỉ niệm khó quên về vùng đất yên bình nhưng đầy sức sống…

Là một trong số những hộ kinh doanh homestay đầu tiên tại Hữu Liên, anh Ngô Ất Mão, chủ cơ sở Mão Homestay, còn gặp nhiều bỡ ngỡ. Nhưng sau vài năm vận hành thực chất, mô hình cho thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt, không chỉ đối với các hộ kinh doanh mà còn lan tỏa sang cộng đồng. Nhiều sản phẩm nông nghiệp như gạo, na, trái cây khác... được tiêu thụ tốt hơn, giá trị tăng lên, giúp nâng cao thu nhập cho người dân.

Du khách quốc tế trò chuyện thư thái, tận hưởng không gian yên bình tại các homestay.

Anh Ngô Ất Mão, chủ cơ sở Mão Homestay là một trong những người đầu tiên phát triển mô hình du lịch cộng đồng, kinh doanh homestay tại xã Hữu Liên.

Các homestay trong xã, trong đó có gia đình anh Mão, dựa trên truyền thống của địa phương để giữ gìn những nét đặc trưng riêng. Song song với đó là cải thiện cơ sở vật chất nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách. Các giá trị truyền thống như nếp nhà sàn, phong tục sinh hoạt, tập quán ăn ở hay các hoạt động trải nghiệm như cấy lúa, trồng cây đều được gìn giữ và khai thác hiệu quả.

“Du khách đến với Mão Homestay và nhiều cơ sở khác trong xã sẽ cảm nhận được không khí thanh bình của vùng quê bình dị, thưởng thức ẩm thực bản địa, tham gia các hoạt động như leo núi, trekking, cắm trại, chạy bộ và khám phá trọn vẹn hương vị quê hương. Đa số khách lưu trú là người nước ngoài, bên cạnh một số khách trong nước. Họ đánh giá cao việc homestay vẫn giữ được nét mộc mạc, hoang sơ của ngôi nhà truyền thống, đồng thời hài lòng với dịch vụ chăm sóc khách hàng và sự chu đáo trong chuẩn bị ăn, ngủ, nghỉ”, anh Ngô Ất Mão nói.

Với anh Ngô Ất Mão, để phát triển mô hình du lịch cộng đồng bền vững và lâu dài, gia đình anh luôn đặt ba yếu tố làm trọng tâm: Nơi ngủ, nơi ăn và hệ thống vệ sinh. Nơi ngủ phải đảm bảo đầy đủ tiện nghi, mang đến cho du khách trải nghiệm nghỉ ngơi thoải mái nhất; còn bữa ăn được chế biến chủ yếu từ nông sản địa phương, không chỉ giữ trọn hương vị đặc trưng của quê hương mà còn gắn kết du khách với nhịp sống bình dị, mộc mạc của vùng đất này.

Chị Dương Thị Hồng thích thú trở lại tỉnh Lạng Sơn lần thứ hai.

Lần thứ hai đến Lạng Sơn, chị Dương Thị Hồng, chủ kênh Hồng Sinh Viên chuyên về giáo dục và trải nghiệm tại Hà Nội, không khỏi ngạc nhiên và thích thú khi được biết đến bánh giò bầu, một loại bánh đặc biệt được làm từ bí đỏ. Chị Hồng chia sẻ: “Ông cha ta ngày xưa vô cùng sáng tạo, có thể chế biến ra những món ăn độc đáo từ những nguyên liệu rất đời thường như rau, củ, quả… Văn hóa ẩm thực Lạng Sơn nói riêng rất phong phú, và ẩm thực Việt Nam nói chung cũng đa dạng không kém. Khi được trực tiếp trải nghiệm và tự tay làm ra món bánh này, chuyến đi trở nên ý nghĩa và thú vị hơn rất nhiều. Tôi nghĩ các bạn trẻ khắp Việt Nam nên một lần đến Lạng Sơn để thử trải nghiệm loại bánh độc đáo này”.

Chị Hồng cũng nhấn mạnh, những hoạt động trải nghiệm như làm bánh hay tham gia các sinh hoạt thường nhật của người dân địa phương mang đến cho giới trẻ một năng lượng mới. “Chỉ cần dành một khoảng thời gian rất ngắn, khoảng 1 đến 2 ngày lên Lạng Sơn trải nghiệm cùng người dân địa phương, tôi thấy cuộc sống trở nên vui vẻ và thật sự enjoy the moment (tận hưởng những khoảnh khắc)”, chị Hồng bày tỏ.

Khám phá Lạng Sơn trong 4 ngày, chị Larar, du khách đến từ Mỹ, dành 3 ngày để leo núi và trải nghiệm các môn thể thao “mạo hiểm” cho hay: "Chúng tôi luôn ngập tràn niềm vui, được ngắm nhìn những ngôi làng yên bình, gặp gỡ những người dân thân thiện và đặc biệt, bọn trẻ luôn chào ‘hello’ và vẫy tay với chúng tôi. Homestay rất thoải mái, đồ ăn ngon, phong cảnh đẹp, con người hiếu khách...".

Anh Robin và chị Larar trải nghiệm du lịch cộng đồng, leo núi mạo hiểm tại xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn.

Anh Robin, cũng đến từ Mỹ, không giấu được sự hào hứng khi kể về trải nghiệm đạp xe khám phá khe núi: "Thật tuyệt vời! Chúng tôi đạp xe đến khe núi và cảnh quan hai bên đường thật đẹp. Nhìn ngắm làng mạc, đồng ruộng và cả những khung cảnh xung quanh, tôi cảm nhận được vẻ đẹp bình dị nhưng tràn đầy sức sống. Ngay cả khi leo lên khe núi, nhìn xuống mọi thứ xung quanh, mọi cảnh vật thật sự khiến chúng tôi phải trầm trồ"...

Điểm nhấn khiến chuyến đi càng trở nên đáng nhớ là trải nghiệm ẩm thực tại homestay. Du khách đến từ Mỹ nói: Homestay của chúng tôi chuẩn bị đầy đủ bữa sáng, bữa trưa và bữa tối và tất cả đều rất ngon. Chúng tôi cũng đã thưởng thức đồ ăn tại Hà Nội, nhưng món ăn địa phương ở đây thật sự khiến chúng tôi thích thú. Người ta nói với chúng tôi rằng chúng đến từ các chợ địa phương hoặc thậm chí được trồng ngay trong vườn. Chúng tôi chưa bao giờ thử trước đây…

Bên cạnh những trải nghiệm văn hóa, du khách khi đến Lạng Sơn có cơ hội thưởng thức những món ăn ngon, mang đặc trưng của Lạng Sơn như: Lợn quay, vịt quay, nem nướng, khâu nhục, lạp sườn, rượu men lá, rượu ngô, bánh do đỏ, bánh bí, bánh chưng đen, bánh chưng cẩm, bánh đúc, xôi cẩm tím, cẩm đỏ… Nông sản tại đây cũng khá đa dạng với nhiều loại quả được ưa chuộng như: na dai, na thái, bưởi, ổi…

Đặc biệt, những hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật như: Hát Páo Dung của đồng bào người Dao, thôn Lân Châu, xã Hữu Liên, hát chèo cổ, hát then đàn tính… cũng tạo nhiều không gian gắn kết giữa du khách và người dân bản địa, tạo nên những ký ức khó quên trong hành trình khám phá Lạng Sơn của du khách.

Trải nghiệm "cảm giác mạnh"

Thời gian qua, xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn là điểm đến yêu thích của những người đam mê mạo hiểm, trải nghiệm cảm giác mạnh thông qua các môn thể thao như leo núi, nơi đây thu hút đông đảo du khách quốc tế ghé thăm, trải nghiệm.

Huấn luyện viên thực hiện các thao tác bảo hộ an toàn cho người trải nghiệm leo núi.

Trải nghiệm leo núi mạo hiểm.

Chị Nguyễn Thị Thu Thảo, công tác tại Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn, chia sẻ: Hữu Liên (trước đây là xã Hữu Thịnh) sở hữu sản phẩm leo núi thể thao đặc thù, dựa trên chất lượng đá vôi rất tốt. Công ty VietClimb đã khảo sát nhiều địa phương, kể cả Ninh Bình, nhưng đá vôi ở các nơi khác chưa đủ “già” để khoan lỗ móc dây leo. Từ năm 2016, Công ty VietClimb bắt đầu xây dựng và khai thác loại hình leo núi thể thao tại Yên Thịnh, cùng với đó công ty phối hợp với người dân địa phương cung cấp dịch vụ ăn uống, lưu trú và kỹ thuật viên hỗ trợ khai thác sản phẩm.

Trước khi nộp hồ sơ tham gia giải thưởng du lịch ASEAN, trung tâm đã triển khai chiến dịch truyền thông, xây dựng website, tổ chức hội nghị và hội thảo để quảng bá sản phẩm. Năm ngoái, làng nhận giải thưởng ASEAN, xem như một cú hích để tiếp tục thu hút thêm du khách đến Yên Thịnh. Cùng với đó, tận dụng lợi thế địa hình, địa lý, xã Hữu Liên đang tích cực đẩy mạnh phát triển loại hình du lịch thể thao leo núi, trải nghiệm “cảm giác mạnh”, coi đây là sản phẩm độc đáo, khác biệt chủ lực của địa phương so với các địa phương khác…

Chị Dương Thị Hồng thử thách bản thân với bộ môn leo núi thể thao.

Thử thách bản thân với môn leo núi thể thao tại Lạng Sơn, cô gái trẻ Dương Thị Hồng bộc bạch: Tôi cảm thấy vô cùng vui sướng và háo hức. Đây là động lực để lần tới khi trở lại Lạng Sơn, tôi sẽ chinh phục những nấc thang cao hơn. Chắc chắn tôi sẽ quay lại và tiếp tục thử sức… Đặc biệt, để chinh phục bộ môn này hãy luôn tin tưởng vào sự hỗ trợ của đồng đội phía dưới.

Lần đầu trải nghiệm leo núi và thành công chinh phục quãng đường leo núi đầy thử thách, anh Đặng Văn Du chia sẻ, khi đứng trên đỉnh, anh cảm thấy mình đã vượt qua ngưỡng giới hạn của bản thân, một cảm giác tuyệt vời. Nhưng trong quá trình leo xuống núi, anh cũng không tránh khỏi cảm giác sợ hãi.

Anh Jean Verly nhiệt tình hỗ trợ người trải nghiệm leo núi.

Anh Jean Verly (tên thường gọi John), Công ty VietClimb chia sẻ: “Tôi nghĩ Du có kỹ thuật rất tốt, anh ấy dùng nhiều lực ở chân, đẩy bằng chân chứ không kéo quá mạnh bằng tay. Vì vậy, điều quan trọng nhất trong leo núi là kỹ thuật ở chân, dùng chân nhiều hơn tay. Bên cạnh đó, phải thư giãn, không sợ hãi, không căng thẳng và tập trung suy nghĩ xem đặt chân ở đâu, dùng mũi bàn chân để đẩy thật mạnh bằng chân, vì chân mạnh hơn tay”.

Giải thưởng ASEAN, cú hích mới cho du lịch Lạng Sơn

Vinh dự nhận Giải thưởng Nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê Homestay ASEAN cho Cụm Homestay Yên Thịnh (nay là xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn), anh Ngô Ất Mão, chủ cơ sở Mão Homestay cho biết, đây là niềm tự hào lớn đối với các hộ kinh doanh du lịch cộng đồng tại địa phương.

Để đạt và giữ vững tiêu chuẩn ASEAN, theo anh Mão, điều đầu tiên là sự đồng thuận của cả gia đình trong việc làm du lịch. Tiếp đó là hoàn thiện đầy đủ hồ sơ pháp lý theo quy định, bảo đảm ba tiêu chí cốt lõi: Khu vực ngủ nghỉ, không gian ăn uống và hệ thống vệ sinh. “Khi đáp ứng đầy đủ những tiêu chuẩn ấy, cộng thêm đánh giá tích cực từ du khách, homestay mới có thể giữ vững danh hiệu và tiếp tục phát triển,” anh Mão chia sẻ.

Người dân bản địa và du khách thích thú hòa mình vào những điệu múa truyền thống... tại các homestay cộng đồng.

Anh Mão cho biết gia đình đang lên kế hoạch mở rộng mô hình trong thời gian tới. Các hộ kinh doanh homestay ở xã Hữu Liên cũng đang nỗ lực mỗi ngày để trau dồi tiếng Anh và kỹ năng giao tiếp, nhằm phục vụ du khách tốt hơn. Anh Mão cười, kể: “Khi không nói được hay đọc được, tôi lại tra Google. Qua đó chúng tôi sẽ kể về làng quê mình, truyền thống, cơ chế chính sách… qua đó giúp họ hiểu hơn về văn hóa địa phương”.

Anh Mão đặc biệt đánh giá cao các lớp tập huấn và khóa học ngắn hạn do Sở Văn hóa và UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức, những hoạt động giúp người dân trở nên chuyên nghiệp hơn trong hành trình làm du lịch cộng đồng. Hướng đến mục tiêu duy trì và phát huy danh hiệu ASEAN, đồng thời lan tỏa tinh thần phát triển du lịch của xã Hữu Liên, anh Mão cho biết gia đình sẽ tiếp tục nỗ lực nâng cao kiến thức về vận hành homestay. Bên cạnh đó, anh mong rằng các hộ dân, cơ sở lưu trú và chính quyền địa phương quan tâm hơn đến bảo vệ môi trường, giữ gìn giá trị văn hóa bản địa và đầu tư thêm về hạ tầng, tiện ích thiết yếu. Việc xây dựng một trang web chung để quảng bá mô hình homestay của xã, theo anh, cũng là hướng đi quan trọng giúp Hữu Liên được nhiều du khách biết đến hơn.

Còn với chị Lèo Thu Phương, chủ homestay Rừng Xanh cơ sở 1, để duy trì danh hiệu và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách: “Chúng tôi sẽ không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ: Tăng cường các hoạt động trải nghiệm, cải thiện hệ thống phòng nghỉ. Quan trọng nhất là gìn giữ và lan tỏa được bản sắc văn hóa của người dân địa phương”, chị Phương cho hay.

Một số hình ảnh khác:

Du khách tìm hiểu những bản nhà sàn truyền thống.

Trải nghiệm làm bánh bí đỏ.

Nhiều món ăn đặc sản địa phương hấp dẫn du khách.

Người dân và du khách trải nghiệm các hoạt động tại khu Michi Camp Lạng Sơn.

Du khách "quẩy hết mình" cùng bà con địa phương.

Bộ môn leo núi thu hút nhiều du khách trong nước và quốc tế đến Lạng Sơn trải nghiệm.

Hồng Phượng/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/van-hoa/du-lich-cong-dong-va-the-thao-mao-hiem-tao-dung-sinh-ke-ben-vung-tai-lang-son-20251124133130958.htm