Chủ tịch Fed Jerome Powell rất coi trọng chất lượng dữ liệu kinh tế của Mỹ. (Ảnh minh họa: Getty Images).
Trong tuần này, Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) - cơ quan công bố số liệu lạm phát - tiết lộ với các nhà kinh tế rằng tình trạng thiếu hụt nhân lực đang cản trở họ tiến hành khảo sát giá cả hàng tháng trên quy mô lớn.
Trong báo cáo lạm phát tháng 4, các nhà thống kê của chính phủ phải sử dụng phương pháp ước tính kém chính xác hơn, với phạm vi rộng hơn so với trước đây.
Thông tin này khiến các nhà kinh tế trở nên nghi ngờ về chất lượng của những báo cáo lạm phát gần đây và trong tương lai. Bất kỳ vấn đề nào với dữ liệu lạm phát cũng có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế, tờ Wall Street Journal (WSJ) cho hay.
Thiếu hụt nhân lực
Để tính toán tỷ lệ lạm phát, mỗi tháng hàng trăm nhân viên thu thập số liệu của chính phủ sẽ tỏa đi khắp các thành phố để kiểm tra mức giá mà doanh nghiệp đang áp dụng cho các sản phẩm và dịch vụ, ví dụ như quần jeans và kế toán.
Sau đó, các nhà thống kê sẽ đưa những con số đó vào chỉ số giá tiêu dùng (CPI) - thước đo lạm phát được đông đảo người dân theo dõi.
Nếu nhân viên thu thập dữ liệu không thể tìm ra mức giá cụ thể tại một thành phố nhất định, nhà thống kê sẽ đưa ra phỏng đoán có căn cứ dựa trên một mức giá thay thế gần giống, chẳng hạn quần túi hộp thay vì quần dài.
BLS cho biết do cơ quan này có ít nhân viên thu thập số liệu hơn trong tháng 4, các nhà thống kê đã phải dựa vào những sản phẩm kém tương đồng hơn - hoặc dữ liệu từ các khu vực khác trong nước - để ước tính giá cả nhiều hơn thường lệ.
Phương pháp này được gọi là “bù dữ liệu từ nhóm khác” (different-cell imputation).
BLS khẳng định các thay đổi gần đây chỉ tạo ra “tác động tối thiểu đối với tỷ lệ lạm phát tổng thể”. Tuy nhiên, chúng có thể làm tăng biến động đối với dữ liệu giá cả của một số hàng hóa và khu vực cụ thể.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã ra lệnh đóng băng hoạt động tuyển dụng vào ngày 20/1. Tiếp đến, Cơ quan Hiệu quả Chính phủ (DOGE) - trước đây do tỷ phú Elon Musk dẫn dắt - đã cắt giảm hàng nghìn nhân viên chính phủ liên bang. Không rõ nhân viên BLS có thuộc nhóm bị cắt giảm hay không.
Ý nghĩa quan trọng
Trong hàng chục năm qua, chất lượng số liệu thống kê của Mỹ luôn được các nhà hoạch định chính sách trên thế giới ngưỡng mộ và xem là hình mẫu.
Chủ tịch Fed Jerome Powell nhận xét tại một hội nghị chính sách hồi đầu năm nay: “Việc theo dõi những gì đang diễn ra trong nền kinh tế rất quan trọng. Đó là điều mà nước Mỹ đã dẫn đầu thế giới trong một thời gian dài và chúng ta cần tiếp tục giữ ưu thế này”.
Lời trấn an của BLS không đủ để xoa dịu nỗi lo của các nhà đầu tư. Ông Mair Sharif, nhà kinh tế tại công ty tư vấn Inflation Insights, cho biết mình nhận được rất nhiều cuộc gọi từ các nhà đầu tư chuyên nghiệp thường xuyên đặt cược dựa theo số liệu lạm phát. Họ tỏ ra bất an vì chất lượng dữ liệu của BLS.
Tỷ lệ lạm phát chi phối lợi suất của trái phiếu kho bạc Mỹ. Không chỉ giới đầu tư, các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách cũng dựa vào số liệu lạm phát để đưa ra quyết định. Đặc biệt, Fed tập trung cao độ vào số liệu lạm phát khi ấn định lãi suất chính sách.
Nhà kinh tế Alan Detmeister của ngân hàng UBS là một trong số ít chuyên gia phát hiện rằng trong dữ liệu lạm phát tháng 4, khoảng 29% dự đoán về giá cả được thực hiện dựa trên phương pháp “bù dữ liệu từ nhóm khác”. Con số này cao gần gấp đôi tỷ lệ thường thấy trong số liệu của 5 năm qua.
Báo cáo của BLS cho thấy vào tháng 4, lạm phát tính theo CPI đã hạ nhiệt xuống 2,3%, mức thấp nhất kể từ năm 2021.
Ông Detmeister cho biết các chuyên gia không thể xác định liệu sự phụ thuộc vào phương pháp bù dữ liệu từ nhóm khác có khiến lạm phát bị lệch sang hướng tăng hoặc giảm hay không.
Vị chuyên gia nói tiếp: “Khi bạn giảm số lượng lấy mẫu, sai số sẽ tăng lên. Chúng tôi không biết đây là vấn đề lớn hay nhỏ, nhưng dù sao chất lượng của dữ liệu cũng đang trở nên kém hơn trước”.
Giang