Chi cục Dân số tỉnh vừa tổ chức lớp tập huấn phổ biến kiến thức, kỹ năng tư vấn về khám sức khỏe trước khi kết hôn và kỹ năng dự phòng vô sinh tại cộng đồng trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi cho gần 120 cán bộ chuyên trách, cộng tác viên dân số của tỉnh. Qua đó, giúp đội ngũ y tế tăng cường kỹ năng cung cấp kiến thức, tư vấn và khám sức khỏe cho vị thành niên.
Nguy cơ vô sinh đến từ sự thiếu hiểu biết
Chia sẻ về nội dung “Vị thành niên là giai đoạn chuyển từ trẻ em sang người lớn, có nhiều thay đổi về cơ thể, cảm xúc, tâm lý” tại lớp tập huấn, bà Lưu Thị Minh Thao - Trưởng phòng Hành chính - Tổng hợp, Chi cục Dân số tỉnh cho biết, tuổi dậy thì là giai đoạn cơ thể vị thành niên thay đổi mạnh mẽ về sinh lý. Tuy nhiên, các em ở tuổi vị thành niên vùng đồng bào DTTS lại ít được trang bị kiến thức cần thiết. Nhiều em gái không biết cách vệ sinh trong kỳ kinh nguyệt hoặc thói quen sinh hoạt chưa đúng cách dẫn tới nhiễm khuẩn đường sinh sản. Các em trai lại có tâm lý e ngại, không dám chia sẻ về bản thân về mong muốn được cung cấp thông tin, tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS), sức khỏe tình dục. Đặc biệt, việc thiếu kiến thức về tình dục an toàn, khiến nhiều em mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục và không được điều trị kịp thời. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây vô sinh ở cả nam và nữ. Điều đáng lo ngại là vị thành niên và thanh niên ở vùng DTTS ít khi chủ động tìm kiếm thông tin hoặc tiếp cận dịch vụ y tế. Quan niệm “xấu hổ khi nói chuyện giới tính”, tâm lý ngại tiếp xúc với cán bộ y tế, dân số, cộng với địa bàn xa xôi, giao thông khó khăn khiến dịch vụ chăm sóc SKSS cho các em bị hạn chế. Bà Thao chia sẻ: “Phần lớn, vùng đồng bào DTTS không có môi trường “dịch vụ thân thiện” để trẻ vị thành niên, thanh niên được tư vấn đúng, đủ và an toàn. Cha mẹ cũng không biết cách nói về SKSS, sức khỏe tình dục cho con. Gia đình ngại, các em ngại, dẫn tới khoảng trống thông tin ngày càng lớn”.
Cán bộ Chi cục Dân số tỉnh tập huấn kỹ năng truyền thông dự phòng vô sinh tại cộng đồng.
Có mặt tại buổi tập huấn, bà Ca Loen - cộng tác viên dân số thôn Đá Trắng, xã Nam Khánh Vĩnh cho biết: “Ở thôn đã ghi nhận nhiều trường hợp trẻ em nữ 15 - 16 tuổi bị viêm nhiễm phụ khoa kéo dài mà gia đình không biết, đến khi đi khám thì bệnh đã nặng. Vì thế, những kiến thức ở lớp tập huấn rất có ích với chúng tôi”.
Cần sự chung tay
Theo bà Thao, để khắc phục những hạn chế và tăng cường phổ cập kiến thức về SKSS vị thành niên, thanh niên trong vùng đồng bào DTTS, rất cần sự chung tay của toàn xã hội, trong đó giải pháp hiệu quả nhất là tổ chức truyền thông nhóm nhỏ tại thôn về tuổi dậy thì, vệ sinh cá nhân, cách phòng bệnh lây truyền qua đường tình dục và kiến thức nhận biết nguy cơ vô sinh... nhằm giúp các em mạnh dạn trao đổi hơn. Song song đó, đoàn thanh niên xã cần phối hợp trạm y tế và cán bộ dân số tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, đưa ra những câu chuyện thực tế, tình huống minh họa phù hợp để giúp các em dễ hiểu. Đồng thời, trạm y tế xã tích cực hỗ trợ, tư vấn và cung cấp các dịch vụ chăm sóc SKSS cho các em. Bà Thao đề nghị: “Bên cạnh kiến thức, vị thành niên và thanh niên cần được trang bị kỹ năng từ chối, kỹ năng bảo vệ bản thân, kỹ năng giao tiếp và chia sẻ. Đây chính là những yếu tố giúp các em đưa ra quyết định lành mạnh và an toàn hơn. Có như vậy mới ngăn được tình trạng tảo hôn, mang thai sớm và vô sinh sau này”.
Tư vấn và cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và dự phòng vô sinh không chỉ là mục tiêu y tế, mà còn là điều kiện quan trọng để nâng cao chất lượng dân số, phát triển nguồn nhân lực trong tương lai. Hiện nay, ước tính mỗi năm, Việt Nam có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn, chiếm khoảng 7,7% số cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản. Các nghiên cứu cũng chỉ ra 40% do nam giới, 40% do nữ giới, 10% do cả hai và 10% không rõ nguyên nhân.
C.ĐAN