Dự thảo Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi): Bổ sung, làm rõ các hành vi bị nghiêm cấm, thúc đẩy tính minh bạch

6 giờ trướcBài gốc

Quang cảnh phiên thảo luận tại hội trường về dự án Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi). Ảnh: Quang Khánh

Làm rõ phạm vi cấm liên quan đến sử dụng AI

Các ĐBQH nhất trí cao với việc sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ bí mật nhà nước nhằm kịp thời thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về cải cách hành chính cũng như khắc phục những bất cập, hạn chế đã được nhận diện trong thực tiễn thi hành Luật này từ năm 2020 đến nay. Dự thảo Luật đã có những điểm mới, tiến bộ, đặc biệt trong việc đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Đối với các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 5, các ĐBQH nhận thấy, dự thảo Luật cơ bản kế thừa Luật hiện hành và bổ sung một số hành vi mới, nhằm phúc đáp yêu cầu phát triển của khoa học, công nghệ, theo đó quy định 10 nhóm hành vi bị nghiêm cấm.

ĐBQH Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) nêu rõ, khoản 7 Điều này quy định chuyển mục đích sử dụng máy tính, thiết bị khác đã dùng để soạn thảo, lưu giữ, trao đổi bí mật nhà nước khi chưa loại bỏ bí mật nhà nước. Đại biểu cho rằng, chỉ quy định “chưa loại bỏ” là chưa đủ, cần quy định rõ phải sử dụng biện pháp kỹ thuật chuyên dụng để tránh việc phục hồi dữ liệu sau khi xóa và cơ chế kiểm tra, xác nhận của đơn vị kỹ thuật có thẩm quyền để bảo đảm không còn sót dữ liệu mật.

ĐBQH Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Vì vậy, đại biểu đề nghị chỉnh sửa khoản 7 Điều 5 theo hướng: chuyển mục đích sử dụng máy tính, thiết bị đã dùng để soạn thảo, lưu giữ, trao đổi bí mật nhà nước khi chưa loại bỏ hoàn toàn bí mật nhà nước bằng các biện pháp kỹ thuật chuyên dụng như xóa vật lý, xóa mật mã và chưa được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, xác nhận.

Khoản 10 Điều 5 có quy định sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật bị nghiêm cấm theo quy định của luật này. Cho rằng đây là điểm rất tiến bộ khi đưa AI vào dự thảo Luật, tuy nhiên, đại biểu lưu ý, cần quy định rõ hành vi cụ thể bị cấm, vì AI có thể được dùng để phân tích, trích xuất dữ liệu, tạo ra nguy cơ lộ, lọt bí mật rất lớn mà không phải chiếm đoạt toàn bộ tài liệu.

Do đó, đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo làm rõ thêm phạm vi cấm, cụ thể như nghiêm cấm sử dụng các công cụ, phần mềm có ứng dụng AI để phân tích, tổng hợp, tóm tắt nội dung tài liệu, thông tin có chứa bí mật nhà nước, trừ trường hợp được cơ quan có thẩm quyền cho phép và được triển khai trên hệ thống đã được kiểm soát an ninh.

ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Cũng quan tâm đến nội dung này, ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) đề nghị xem xét bổ sung 3 hành vi bị cấm. Thứ nhất, sử dụng phần mềm hoặc công cụ mã hóa không được phê duyệt để mã hóa, giải mã hoặc truyền tải bí mật nhà nước, dẫn đến nguy cơ lộ thông tin hoặc mất kiểm soát. Thứ hai, xử lý, thực hiện các hành vi can thiệp, tấn công mạng hoặc sử dụng phần mềm độc hại nhằm xâm nhập hệ thống lưu trữ bí mật nhà nước bao gồm cả mạng LAN độc lập. Thứ ba, hợp tác, trao đổi bí mật nhà nước với bên thứ ba mà không có thỏa thuận bảo mật rõ ràng theo quy định về hợp tác quốc tế, dẫn đến nguy cơ lộ thông tin ra ngoài lãnh thổ.

Bảo đảm phù hợp với ngành, lĩnh vực sau sắp xếp, tinh gọn

Về phạm vi bí mật nhà nước tại Điều 7, các đại biểu cho rằng, phạm vi như dự thảo Luật đã được xây dựng rất toàn diện, bao quát 13 lĩnh vực từ chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế đến khoa học công nghệ và y tế...

Tuy nhiên, theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, Điều 7 liệt kê phạm vi rộng dễ dẫn đến việc lạm dụng đóng dấu mật. Do đó, đề nghị, cần bổ sung một khoản về nguyên tắc định hướng ngay từ trong lời dẫn hoặc thêm một khoản mới, có thể là khoản 14 như sau: phạm vi bí mật nhà nước phải được thường xuyên rà soát, điều chỉnh theo hướng thu hẹp tối đa để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động công khai thông tin và chuyển đổi số. “Nguyên tắc này sẽ tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan chủ động và nghiêm túc thực hiện việc giải mật những thông tin đã cũ hoặc không còn nguy hại, thúc đẩy tính minh bạch”, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhấn mạnh.

ĐBQH Lê Nhật Thành (Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

ĐBQH Lê Nhật Thành (Hà Nội) đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ nội dung phạm vi bí mật nhà nước, làm rõ thêm nội dung cho phù hợp với ngành, lĩnh vực sau sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, tránh sử dụng các thuật ngữ mang tính định tính, gây khó khăn khi xây dựng danh mục bí mật nhà nước và bảo đảm tính khả thi khi áp dụng trên thực tế.

Bên cạnh đó, sau khi sắp xếp bộ máy ở Trung ương và sáp nhập các tỉnh, số đầu mối cơ quan có người thực hiện nhiệm vụ chuyên trách bảo vệ quyền nhà nước là không nhiều. Với vai trò quan trọng, tính chất công việc rất đặc thù của người thực hiện nhiệm vụ chuyên trách bảo vệ bí mật nhà nước, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa đề nghị, nghiên cứu quy định rõ các đối tượng này được hưởng phụ cấp ưu đãi trong Luật để làm cơ sở cho Chính phủ quy định chi tiết.

Giải trình một số nội dung ĐBQH quan tâm tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, mục tiêu của Luật được xây dựng để góp phần tích cực trong công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội và đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, triển khai chính quyền địa phương 2 cấp.

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang giải trình một số nội dung ĐBQH quan tâm tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Bộ trưởng cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa ý kiến của các ĐBQH để chỉnh lý quy định về giải thích từ ngữ; bổ sung hình thức dữ liệu điện tử; làm rõ những khái niệm về mạng LAN, văn bản điện tử bí mật nhà nước; bổ sung vào nghị định hướng dẫn thi hành của luật đối với quy trình, thủ tục xử lý văn bản chứa nội dung bí mật nhà nước trên môi trường điện tử để đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia.

“Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến ĐBQH để chỉnh lý theo hướng quy định trực tiếp thẩm quyền cho cấp phó và bỏ thủ tục ủy quyền, mục tiêu là đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong nội bộ. Đồng thời, bổ sung việc kiểm soát cũng như biện pháp bảo vệ đối với tài liệu khi mang đi và mang về hoàn trả trở lại đối với bí mật nhà nước”, Bộ trưởng nêu rõ.

Minh Trang

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/du-thao-luat-bao-ve-bi-mat-nha-nuoc-sua-doi-bo-sung-lam-ro-cac-hanh-vi-bi-nghiem-cam-thuc-day-tinh-minh-bach-10394983.html