Đầu tư ra nước ngoài đang gia tăng
Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh, trong đó, theo quy định tại Mục 2 Chương V của dự thảo, các dự án có vốn đầu tư từ 20 tỷ đồng trở lên phải thực hiện thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài.
Cụ thể, nhà đầu tư phải thực hiện điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài khi thay đổi hình thức đầu tư; thay đổi vốn đầu tư ra nước ngoài; nguồn vốn đầu tư, hình thức vốn đầu tư; thay đổi địa điểm thực hiện hoạt động đầu tư đối với các dự án đầu tư yêu cầu phải có địa điểm đầu tư; thay đổi mục tiêu chính của hoạt động đầu tư ra nước ngoài.
Xu hướng đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp Việt đang gia tăng. Ảnh minh họa.
Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), so với quy định hiện hành, quy định tại dự thảo đã đơn giản, nhiều thủ tục liên quan đầu tư ra nước ngoài như: Bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài; giới hạn chỉ những dự án có vốn đầu tư từ 20 tỷ đồng trở lên mới phải làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài thay vì bất kì dự án nào cũng phải thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận này.
Chia sẻ với phóng viên, ông Phan Hữu Thắng - Chủ tịch Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA), nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nay là Bộ Tài chính) cho rằng, đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam thời gian gần đây có nhiều tín hiệu khởi sắc. Đến nay, Việt Nam đã có 1.916 dự án đầu tư trực tiếp ra nước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đạt hơn 23 tỷ USD.
"Do đó, việc đơn giản hóa các thủ tục đầu tư ra nước ngoài sẽ mở ra những cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc đẩy mạnh các dự án đầu tư trong thời gian tới" ông Thắng nói.
Cần có chính sách tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài. Ảnh minh họa.
Cân nhắc để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp
Đánh giá về những mặt thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài tại dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh, trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài cho rằng, dự thảo đã có nhiều cải cách tạo thuận lợi hơn về thủ tục đầu tư ra nước ngoài, tạo cơ hội cho doanh nghiệp mở rộng hoạt động ra ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Tuy nhiên, dự thảo vẫn giữ yêu cầu phải cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài đối với dự án đầu tư có vốn đầu tư từ 20 tỷ đồng trở lên, điều này cần được cân nhắc. Bởi theo ông Toàn, 20 tỷ đồng không phải là số tiền quá lớn, có khi chỉ giá trị bằng 1 căn hộ. Theo đó, nếu nhà đầu tư phải thực hiện quá nhiều thủ tục khi đầu tư thì sẽ ảnh hưởng đến cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Văn Toàn phân tích, việc cơ quan soạn thảo yêu cầu phải cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài đối với dự án đầu tư có vốn đầu tư từ 20 tỷ đồng trở lên có thể do xuất phát từ vấn đề quản lý ngoại hối và để tránh rủi ro cho doanh nghiệp khi đầu tư ra nước ngoài. Tuy niên, những lo ngại liên quan đến ngoại hối đã có sự quản lý của hệ thống pháp luật về ngoại hối, còn việc doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài họ đã tính toán đến phương án để bảo toàn nguồn vốn.
Từ phân tích trên, ông Toàn kiến nghị, có thể giữ yêu cầu phải cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài, nhưng nên nâng tỷ lệ vốn đăng ký cao hơn con số 20 tỷ đồng.
Góp ý cho dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cũng yêu cầu cân nhắc với quy định phải cấp Giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài với dự án có vốn đăng ký từ 20 tỷ đồng trở lên bởi 2 lý do.
Thứ nhất, yêu cầu các dự án có nguồn vốn từ tư nhân phải thực hiện giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài là chưa phù hợp và hoàn toàn không rõ về mục tiêu quản lý. Ngay cả hoạt động đầu tư trong nước, không phải hoạt động đầu tư nào cũng yêu cầu phải có giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; nên tất cả hoạt động đầu tư ra nước ngoài đều phải xin giấy phép để được đầu tư ra nước ngoài là chưa hợp lý.
Trong khi, các điều kiện đầu tư lại do pháp luật nước ngoài quy định, không phải là pháp luật Việt Nam. Điều này tạo gánh nặng rất lớn về thủ tục cho nhà đầu tư, nhất là khi có sự thay đổi trong quá trình thực hiện hoạt động đầu tư cũng phải thực hiện thủ tục để điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài.
Thứ hai, việc cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài sẽ là hình thức hạn chế đáng kể đến hoạt động đầu tư của nhà đầu tư và đi ngược lại chính chủ trương: “Nhà nước khuyến khích đầu tư ra nước ngoài nhằm khai thác, phát triển, mở rộng thị trường; tăng khả năng xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ, thu ngoại tệ; tiếp cận công nghệ hiện đại, nâng cao năng lực quản trị và bổ sung nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.” đang ghi nhận tại khoản 1 Điều 42 Dự thảo.
Trên cơ sở đó, VCCI đề nghị cân nhắc bỏ cơ chế quản lý theo hướng cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài đối với các dự án đầu tư ra nước ngoài.
Theo Bộ Tài chính: 7 tháng năm 2025 Việt Nam có 105 dự án được cấp mới giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài, với tổng số vốn của phía Việt Nam là 398,9 triệu USD, gấp 3,2 lần so với cùng kỳ năm 2024. Cùng với đó, có 20 lượt dự án điều chỉnh vốn của các dự án đầu tư ra nước ngoài, với số vốn điều chỉnh tăng 129,6 triệu USD, gấp 4,5 lần so với cùng thời điểm năm ngoái.
Tuệ Anh