Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn Rõ tính chất đô thị trong hệ thống quy hoạch

2 giờ trướcBài gốc

Quy hoạch đô thị nên được xác lập theo đúng bản chất đô thị

Trong thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đến thực trạng trùng lặp giữa các loại quy hoạch, đặc biệt là giữa quy hoạch tỉnh và quy hoạch chung đô thị. Đây không phải vấn đề mới, nhưng ngày càng bộc lộ rõ hơn trong bối cảnh cả nước vừa hoàn thành việc sắp xếp đơn vị hành chính và đang tiếp tục hoàn thiện hệ thống quy hoạch quốc gia.

Quang cảnh phiên thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Ảnh: Phạm Thắng

Cùng với đó, sự thiếu thống nhất giữa quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết đang khiến quá trình triển khai các dự án đầu tư bị kéo dài. Nhiều địa phương phản ánh tình trạng “quy hoạch chờ quy hoạch”, dự án không thể thực hiện do phải chờ nhiều loại quy hoạch khác được hoàn thiện hoặc phê duyệt.

Để khắc phục những vướng mắc trên, dự thảo Luật đã có bước tiến quan trọng khi đưa ra định nghĩa về đô thị tách biệt với tên gọi đơn vị hành chính tại khoản 1, Điều 2. Theo đó, đô thị được hiểu là phạm vi không gian tập trung dân cư có mật độ cao, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực phi nông nghiệp, có hệ thống hạ tầng kỹ thuật và xã hội đồng bộ, hiện đại, là trung tâm tổng hợp hoặc chuyên ngành…

Hướng tiếp cận này được đánh giá là phù hợp, hiện đại, đúng tinh thần Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển bền vững hệ thống đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

ĐBQH Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Tuy vậy, ĐBQH Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) chỉ rõ định hướng tiến bộ này chưa được thể hiện xuyên suốt trong toàn dự thảo. Ở một số điều khoản (khoản 2, khoản 4 Điều 3; khoản 7 Điều 5; Điều 17; Điều 22), dự thảo vẫn mặc định toàn bộ địa giới của đơn vị hành chính mang tên thành phố đều là đô thị. Điều này khiến phạm vi quy hoạch đô thị bị mở rộng cơ học, bao trùm cả những khu vực thuần nông vốn không mang đặc trưng đô thị.

Thực tiễn cho thấy, tên gọi hành chính không phản ánh đúng mức độ đô thị hóa. Quảng Ninh hiện đạt 75% đô thị hóa, Hải Phòng khoảng 50%, trong khi Cần Thơ chỉ xấp xỉ 40%. Sự lệch pha giữa “vỏ hành chính” và “ruột đô thị” chính là nguyên nhân dẫn tới xung đột, trùng lặp giữa quy hoạch tỉnh và quy hoạch chung thành phố.

Đại biểu cũng phân tích hai loại quy hoạch tỉnh và chung thành phố đều đề cập bố trí không gian phát triển, quy mô sử dụng đất, phân khu chức năng, hạ tầng kỹ thuật khung, yêu cầu bảo vệ môi trường… chỉ khác nhau về hình thức trình bày.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Nhưng, thẩm quyền phê duyệt, trình tự, thủ tục và thời hạn quy hoạch lại khác biệt. Quy hoạch chung thành phố theo dự thảo có thời hạn 20 - 25 năm, trong khi quy hoạch tỉnh là 10 năm. “Mâu thuẫn này tạo ra điểm nghẽn thể chế khiến thủ tục hành chính tăng lên đáng kể và kéo dài thời gian điều chỉnh quy hoạch”, đại biểu lưu ý.

Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyễn Phương Thủy đề nghị bỏ quy định về quy hoạch chung thành phố, thay vào đó tích hợp các nội dung cần thiết vào quy hoạch tỉnh. Chỉ nên quy định việc lập quy hoạch chung đô thị đối với các đô thị thuộc hệ thống đô thị quốc gia đã được phân loại hoặc các đô thị mới dự kiến hình thành. “Quy hoạch đô thị cần được xác lập theo đúng bản chất đô thị, dựa trên không gian phát triển, tính chất, chức năng, vai trò và vị trí trong hệ thống đô thị quốc gia, không giới hạn trong một đơn vị hành chính”, đại biểu nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Cùng với đó, đại biểu đề nghị Chính phủ nghiên cứu và sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành quy định về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính. Trong đó, cần xác định rõ một đơn vị hành chính được công nhận là đơn vị hành chính đô thị khi đạt tỷ lệ dân số đô thị hoặc tỷ lệ diện tích đất đô thị ở mức đủ lớn (có thể là trên 50% hoặc mức cụ thể do các cơ quan chuyên môn nghiên cứu và đề xuất).

Hạn chế mặc áo “đồng phục” cho quy hoạch

Một thực tế khác được ĐBQH Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) chỉ ra là việc bãi bỏ quy hoạch chung huyện đã làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc tầng nấc quy hoạch. Trước đây, cấp huyện đóng vai trò là “tầng đệm”, giải quyết bài toán không gian mang tính liên xã như hạ tầng dùng chung (nghĩa trang, bãi rác, giao thông trục chính). Nay trách nhiệm này dồn xuống cấp xã, trong khi phạm vi xã được mở rộng sau sáp nhập, còn năng lực quản lý dữ liệu và tư vấn quy hoạch ở cấp xã còn không ít hạn chế. Điều này có thể tạo ra khoảng trống quản lý nếu không có cơ chế thay thế phù hợp.

ĐBQH Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Mặt khác, theo đại biểu, tại nhiều xã đã có các đồ án quy hoạch nông thôn mới, quy hoạch đô thị mở rộng hoặc các quy hoạch tích hợp về đất đai… Do đó, quy định cứng bắt buộc lập quy hoạch chung xã mới cho tất cả các xã sẽ tạo nguy cơ chồng chéo, khiến cán bộ cơ sở lúng túng, không biết căn cứ vào quy hoạch nào, đồng thời phát sinh chi phí và thủ tục.

Một vướng mắc được ĐBQH Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP. Hồ Chí Minh) đưa ra là yêu cầu phải lập quy hoạch chi tiết 1/500 ngay cả đối với những dự án có tính chất hạ tầng kỹ thuật rất đặc thù. Theo đại biểu, dù việc lập quy hoạch 1/500 là cần thiết với các dự án xây dựng thông thường trong đô thị, nhưng đối với các dự án kỹ thuật đặc biệt - như kho xăng dầu, khí thiên nhiên hóa lỏng, hóa chất - vốn đã có tiêu chuẩn rất chặt chẽ về an toàn và khoảng cách, thì việc áp dụng đồng loạt thủ tục 1/500 đang gây chậm trễ đáng kể trong chuẩn bị đầu tư.

ĐBQH Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Dù dự thảo đã sửa đổi quy định tại khoản 2, Điều 31 theo hướng các bản vẽ thể hiện nội dung quy hoạch chi tiết khu chức năng được lập theo tỷ lệ do Bộ trưởng Bộ Xây dựng quy định nhằm khắc phục tình trạng áp dụng cứng tỷ lệ bản đồ 1/500 hoặc 1/2 cho mọi trường hợp. Nhưng, theo đại biểu, quy định này chưa thể tháo gỡ vướng mắc cho các dự án kỹ thuật đặc biệt.

Do vậy, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân đề nghị, phân loại nhóm dự án phải lập quy hoạch chi tiết theo tính chất kỹ thuật, không theo một mẫu cho tất cả. Tách các dự án thành dự án đô thị, nhà ở (áp dụng quy hoạch 1/500 bắt buộc), đối với các dự án hạ tầng kỹ thuật đặc thù thì linh hoạt theo quy hoạch chuyên ngành. Điều này đặc biệt cần thiết để tháo gỡ vướng mắc cho các dự án kho xăng dầu, kho dự trữ năng lượng theo Quyết định 861 của Thủ tướng Chính phủ.

Thanh Hải

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/du-thao-luat-sua-doi-bo-sung-mot-so-dieu-cua-luat-quy-hoach-do-thi-va-nong-thon-ro-tinh-chat-do-thi-trong-he-thong-quy-hoach-10397657.html