Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi):Phân cấp mạnh nhưng không buông lỏng

3 giờ trướcBài gốc

Trao quyền nhiều hơn cho địa phương và chủ đầu tư

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) sửa đổi tới 141/168 điều của Luật hiện hành, tái cấu trúc còn 8 chương với 96 điều, tập trung vào 4 nhóm chính sách lớn, trong đó có nhóm chính sách về phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trong quản lý xây dựng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải ghi nhận, dự thảo luật đã quán triệt nguyên tắc đẩy mạnh phân cấp từ Trung ương đến địa phương đi đôi với minh bạch hóa trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng. Điều này có nghĩa là trao quyền chủ động nhiều hơn cho địa phương và chủ đầu tư. Dự thảo luật lần này cũng giới hạn việc quy định chi tiết những vấn đề kỹ thuật tại luật, thay vào đó giao Chính phủ quy định để tạo sự linh hoạt điều chỉnh khi cần. Đây cũng là một cách “phân cấp” về mặt lập pháp, tức Quốc hội chỉ ban hành khung pháp lý, còn Chính phủ triển khai cụ thể, nhằm tăng tính chủ động và phản ứng nhanh với thực tiễn.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Báo cáo tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết, dự thảo luật đã phân định trách nhiệm quản lý nhà nước của Chính phủ, Bộ Xây dựng, các bộ, ngành, UBND các cấp. Theo đó, Bộ Xây dựng, các bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành chịu trách nhiệm về các nội dung liên quan xây dựng chính sách, quy chuẩn, tiêu chuẩn, giao địa phương chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện thủ tục hành chính và quản lý việc triển khai đầu tư xây dựng ở địa phương.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cũng cho biết, dự thảo luật không quy định về thẩm quyền thực hiện thủ tục hành chính mà giao Chính phủ quy định chi tiết theo hướng đẩy mạnh phân cấp triệt để cho chính quyền địa phương đối với nhóm thủ tục về cấp giấy phép xây dựng, cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng. Đối với nhóm thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, kiểm tra công tác nghiệm thu, phân cấp tối đa cho cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp xã, chỉ giữ lại Trung ương đối với các vấn đề mang tính liên tỉnh, liên vùng và liên quốc gia; liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia, chủ quyền quốc gia; có kỹ thuật chuyên môn sâu hoặc liên quan đến những dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm công nghệ.

Quy định cụ thể hơn trách nhiệm của các bộ, ngành trong hướng dẫn, hỗ trợ địa phương

Góp ý kiến hoàn thiện dự thảo luật, các ý kiến tán thành với xu hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý xây dựng và đồng tình với quy định trong dự thảo luật về việc chỉ giữ lại những nội dung quản lý quan trọng ở Trung ương, còn lại mạnh dạn giao địa phương và chủ đầu tư quyết định trong khuôn khổ luật. Các đại biểu nhấn mạnh, đây là thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền của Đảng (theo Nghị quyết 68-NQ/TW và Kết luận 19-KL/TW), đồng thời phù hợp với quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương tinh gọn.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Ninh Bình Nguyễn Văn Hanh đánh giá, đối với quy định về thẩm định dự án, dự thảo luật đã có sự thay đổi đáng kể, trong đó thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở không do cơ quan chuyên môn về xây dựng thực hiện như trước đây mà giao cho chủ đầu tư thực hiện. Cơ quan chuyên môn về xây dựng chỉ thực hiện thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đối với dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư kinh doanh có quy mô lớn hoặc có công trình ảnh hưởng lớn đến an toàn lợi ích cộng đồng (đối với dự án thuộc các trường hợp trên mà chỉ cần lập báo cáo kinh tế kỹ thuật thì không yêu cầu thẩm định tại cơ quan chuyên môn về xây dựng). Việc quy định như trên sẽ góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện đầu tư kinh doanh, giảm đáng kể khối lượng công việc của cơ quan chuyên môn về xây dựng, phát huy được vai trò của chủ đầu tư, trách nhiệm của tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra trong các nội dung về chuyên môn.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Ninh Bình cũng cho biết, sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tỉnh đã thành lập đoàn đi kiểm tra, tháo gỡ khó khăn ở cấp xã. Qua khảo sát thực tế, việc thực hiện Nghị định số 140/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng và Nghị định số 145/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quy hoạch đô thị và nông thôn, các đoàn kiểm tra nhận thấy địa phương gặp rất nhiều khó khăn từ cơ cấu nhân sự, bộ máy trong khi khối lượng công việc rất lớn.

Đơn cử, về nhân sự, Ninh Bình có 129 xã, phường nhưng số lượng cán bộ làm chuyên môn xây dựng (kể cả nhân sự từ cấp huyện trước đây cử về) rất ít, trong khi cán bộ cấp xã, phường chưa đáp ứng được yêu cầu chuyên môn. Do vậy, đội ngũ làm về xây dựng ở cấp xã, phường sau sáp nhập rất khó khăn.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa Đào Vũ Việt nêu thực tế, việc thẩm định các dự án phân cấp cho cấp xã là rất lớn, trong khi bộ máy ở cơ sở vẫn đang được kiện toàn. Do đó, đại diện lãnh đạo Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa đề xuất quy định cho phép UBND cấp xã mời chuyên gia tham gia Hội đồng thẩm định để tiến hành thẩm định đối với một số dự án quan trọng được ủy quyền.

Một số ý kiến khác cũng đề nghị dự thảo luật cần quy định cụ thể hơn về trách nhiệm của các bộ, ngành trong hướng dẫn, hỗ trợ địa phương, bổ sung quy định về trách nhiệm của Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan trong theo dõi, kiểm tra việc thực hiện luật ở địa phương, bảo đảm phân cấp mạnh nhưng không buông lỏng.

Góp ý về nội dung giao việc lập, trình thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư công do cấp xã quyết định đầu tư, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Hưng Yên Phạm Việt Anh cho rằng, đối với các xã không đủ điều kiện thành lập và duy trì Ban quản lý dự án chuyên nghiệp làm chủ đầu tư, thì việc giao chủ đầu tư gặp khó khăn. Giao cho Phòng Kinh tế làm chủ đầu tư thì có kinh nghiệm về quản lý dự án nhưng đơn vị này đồng thời là cơ quan chủ trì thẩm định thì không bảo đảm tính khách quan khi vừa lập vừa trình vừa thẩm định và tham mưu phê duyệt. Nếu giao cho các phòng khác thì không có kinh nghiệm, chuyên môn về quản lý dự án. Do đó, đại diện Sở Xây dựng tỉnh Hưng Yên đề nghị Bộ Xây dựng quan tâm nghiên cứu và có hướng dẫn cụ thể để chính quyền cấp xã triển khai dự án được thuận lợi hơn.

Các ý kiến cũng đề nghị, dự thảo luật cần quy định cụ thể hơn về chế độ báo cáo, kiểm tra sau phân cấp cũng như trách nhiệm của các bộ, ngành trong hướng dẫn, hỗ trợ địa phương. Tiếp thu ý kiến này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải cũng đề nghị, Ban soạn thảo bổ sung quy định về trách nhiệm của Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan trong theo dõi, kiểm tra việc thực hiện luật ở địa phương, bảo đảm “phân cấp mạnh nhưng không buông lỏng”, ai không làm tròn trách nhiệm sẽ bị xử lý.

Nhật An

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/du-thao-luat-xay-dung-sua-doi-phan-cap-manh-nhung-khong-buong-long-10389466.html