Các đại biểu tham dự Hội thảo
Hội thảo là hoạt động tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh, nhằm cụ thể hóa Kế hoạch số 232/KH-UBND ngày 1.11.2023 của UBND tỉnh về phát triển sản phẩm du lịch đêm, đồng thời triển khai chủ trương của Chính phủ về phát triển kinh tế ban đêm như một hướng đi chiến lược cho phát triển bền vững ngành du lịch.
Phát triển du lịch đêm – xu thế và yêu cầu thực tiễn
Theo Quyết định số 1129/QĐ-TTg ngày 27.7.2020 của Thủ tướng Chính phủ, du lịch ban đêm là một lĩnh vực trọng điểm trong chiến lược phát triển kinh tế ban đêm, cần được triển khai bài bản, khoa học và phù hợp với điều kiện đặc thù của từng địa phương.
Bà Rịa – Vũng Tàu là địa bàn có tiềm năng lớn để phát triển du lịch đêm, nhờ hội tụ nhiều lợi thế về vị trí địa lý, cảnh quan, văn hóa bản địa và hạ tầng du lịch.
Để cụ thể hóa định hướng này, đề tài khoa học cấp tỉnh do Viện Nghiên cứu Chiến lược (Trường ĐH Công Thương TP.HCM) chủ trì đã được thực hiện trong hơn một năm qua.
Các hoạt động khảo sát, thử nghiệm, đánh giá thực địa đã cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất mô hình sản phẩm và giải pháp phát triển du lịch đêm phù hợp với từng khu vực, địa bàn trọng điểm như: Vũng Tàu, Long Hải – Phước Hải, Hồ Tràm – Bình Châu, Côn Đảo, Phú Mỹ...
Hội thảo quy tụ đông đảo các nhà khoa học, chuyên gia thực tiễn, lãnh đạo địa phương, doanh nghiệp và đại diện các cơ quan quản lý trong lĩnh vực du lịch.
Ông Võ Thanh Mỹ, Phó Chủ tịch Hiệp Hội du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu trao đổi ý kiến
Các nội dung trao đổi xoay quanh thực trạng, tiềm năng và định hướng phát triển sản phẩm du lịch đêm trên địa bàn TP.HCM, tập trung khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu, đồng thời rút ra bài học kinh nghiệm từ một số mô hình trong và ngoài nước.
Một trong những điểm nhấn của hội thảo là việc xác lập hệ sinh thái sản phẩm du lịch đêm chia theo 5 nhóm chủ lực: biểu diễn văn hóa – nghệ thuật; thể thao – chăm sóc sức khỏe – làm đẹp; mua sắm – giải trí; trải nghiệm - giáo dục - tâm linh; ẩm thực đêm.
Tại các địa phương như Vũng Tàu, Hồ Tràn, Xuyên Mộc, các nhóm sản phẩm nói trên đã phát triển tương đối đồng bộ.
Nổi bật như không gian biểu diễn văn hóa - nghệ thuật, thể thao - giải trí tại The Grand Hồ Tràm, Hồ Mây Show trên Núi Lớn, ẩm thực đặc sản tại phố ẩm thực Hồ Tràm; mua sắm tại Lotte, Co.op Mart, Go và chuỗi cửa hàng tiện lợi mở cửa xuyên đêm.
Một số chương trình ca nhạc đường phố, nhạc dân tộc, nhạc trẻ phục vụ khách vào dịp cuối tuần, lễ, tết cũng đã xuất hiện. Thể thao biển và dịch vụ chăm sóc sức khỏe gắn với hệ thống cơ sở lưu trú ven biển. Ẩm thực biển quy mô lớn phát triển tại Phước Hải, Long Hải, Xóm Lưới.
Riêng loại hình tham quan đêm, Côn Đảo là nơi khai thác hiệu quả nhất nhờ tính trải nghiệm cao, gắn với thiên nhiên và tâm linh: tour viếng Nghĩa trang Hàng Dương, xem rùa đẻ, cứu hộ rùa mẹ, thả rùa con tại Hòn Cau, Bãi Đất Dốc, Hòn Bảy Cạnh…
Tuy nhiên, các đại biểu cũng chỉ ra nhiều tồn tại: sản phẩm đêm còn rời rạc, thiếu tính liên kết và bản sắc; ứng dụng công nghệ còn hạn chế; chưa hình thành không gian đêm sinh động, đồng bộ; hoạt động trình diễn, tương tác còn nghèo nàn về nội dung.
Trước thực trạng này, nhiều ý kiến đề xuất cần tái định vị du lịch đêm Bà Rịa – Vũng Tàu theo hướng chuyên nghiệp, đẳng cấp hơn. Việc phát triển sản phẩm cần gắn với đặc trưng địa phương, phù hợp thị hiếu từng phân khúc khách hàng và đảm bảo tính bền vững.
PGS. TS. Đoàn Thị Mỹ Hạnh, Khoa Du lịch, Trường ĐH Văn Lang trình bày tham luận tại Hội thảo
Định vị du lịch đẳng cấp, gắn với văn hóa bản địa
Các ý kiến tại Hội thảo khẳng định du lịch đêm là một trong những dư địa tăng trưởng quan trọng của ngành du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu trong giai đoạn mới.
Không chỉ góp phần kéo dài thời gian lưu trú, gia tăng chi tiêu của du khách, các sản phẩm du lịch đêm còn tạo thêm việc làm, nâng cao đời sống người dân, đồng thời lan tỏa các giá trị văn hóa bản địa, định vị thương hiệu điểm đến một cách rõ nét hơn.
Tuy nhiên, theo ThS. Nguyễn Duy Tâm (Viện Nghiên cứu Chiến lược – Trường ĐH Công Thương TP.HCM), mặc dù tại các địa phương như Côn Đảo, Phú Mỹ, Long Hải, Phước Hải hay Hồ Tràm, Bình Châu đã xuất hiện một số hoạt động du lịch đêm, nhưng phần lớn vẫn mang tính tự phát, thiếu liên kết và chưa tạo được sức hút đủ lớn để giữ chân du khách sau 18h.
Ông cho rằng cần xây dựng một danh mục gồm khoảng 70 sản phẩm du lịch đêm gắn với đặc trưng từng địa bàn, chẳng hạn như: tour biển đêm, phố ẩm thực, lễ hội văn hóa – tâm linh, trình diễn nghệ thuật đường phố, tour trekking – thiền đêm… nhằm chuyển đổi từ mô hình du lịch truyền thống sang du lịch đêm đa dạng và giàu bản sắc.
TS. Lê Cao Thanh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược kết luận hội thảo
Cũng tại hội thảo, các chuyên gia thống nhất nhận định phát triển kinh tế đêm sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới của địa phương thông qua đa dạng hóa ngành nghề, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập và đóng góp ngân sách.
Đặc biệt, địa bàn Vũng Tàu cần được tái định vị như một điểm đến biển đêm sống động, đẳng cấp dành cho giới trẻ, gia đình và khách quốc tế.
Theo ThS. Trần Việt Khoa – Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Đảo Ngọc, để làm được điều này, Vũng Tàu nên tập trung 3 trụ cột phát triển: không gian đêm mở – quy hoạch sống động tại các khu vực công cộng, bãi biển; sản phẩm đặc sắc hiện đại như sân khấu ngoài trời, âm nhạc đường phố, sự kiện cuối tuần; trải nghiệm cảm xúc – check-in – lan tỏa trên nền tảng số.
Trên bình diện rộng, các ý kiến tại hội thảo cũng đề xuất hệ thống giải pháp đồng bộ từ quy hoạch không gian đêm, quản lý hoạt động sau 18h, bảo đảm an ninh trật tự, truyền thông, đến hỗ trợ khởi nghiệp và thu hút đầu tư vào lĩnh vực du lịch đêm.
Đồng thời, kinh nghiệm từ các mô hình phố đi bộ, chợ đêm, trung tâm thương mại và không gian giải trí tại các đô thị lớn cũng được phân tích để tìm hướng vận dụng linh hoạt vào điều kiện thực tiễn của tỉnh.
Một mô hình thực nghiệm nổi bật được trình bày tại hội thảo là “Đêm văn hóa Chơ Ro”, tổ chức tại hai xã Bàu Lâm và Tân Lâm (huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây).
Theo TS. Đoàn Văn Trai, Trường ĐH Công Thương TP.HCM, chương trình tái hiện không gian văn hóa dân tộc Chơ Ro thông qua trình diễn cồng chiêng, nghi lễ truyền thống, trò chơi dân gian, ẩm thực bản địa,… tạo nên sản phẩm du lịch gắn với chiều sâu văn hóa. Ông cho rằng mô hình có thể vận hành linh hoạt nếu cộng đồng đóng vai trò chủ thể và cùng chia sẻ lợi ích.
Với sự đầu tư về cơ sở vật chất như vệ sinh, ánh sáng, kỹ năng phục vụ, đồng thời kết nối với hệ thống resort và tour lữ hành trong khu vực, “Đêm văn hóa Chơ Ro” hoàn toàn có thể phát triển thành một sản phẩm độc lập, hướng đến hình thành làng văn hóa lưu trú dài ngày, nơi du khách có thể trải nghiệm nghề truyền thống, nấu ăn, sinh hoạt cùng người bản địa.
Biểu diễn văn nghệ tại “Đêm văn hóa Chơ Ro”
Hội thảo là diễn đàn trao đổi học thuật và thực tiễn, quy tụ các chuyên gia, nhà khoa học và nhà quản lý cùng phân tích tính phù hợp của du lịch đêm trong mối tương quan với quy hoạch tổng thể, liên kết vùng, cũng như vai trò của chính quyền địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng cư dân.
Nhiều ý kiến tại hội thảo đặc biệt nhấn mạnh vai trò của chính sách về không gian, công tác quản lý hoạt động ban đêm, bảo đảm an ninh, truyền thông hiệu quả, hỗ trợ khởi nghiệp và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong phát triển sản phẩm du lịch đêm.
Hội thảo ghi nhận 14 tham luận chuyên sâu gửi đến và 5 bài trình bày trực tiếp, tập trung phân tích toàn diện các khía cạnh của du lịch ban đêm.
Các nội dung không chỉ phản ánh chiều sâu nghiên cứu mà còn đưa ra nhiều gợi ý chính sách khả thi, như thiết kế không gian biểu diễn nghệ thuật ngoài trời, phát triển mô hình phố đêm, chợ đêm, kết nối du lịch đêm với các tuyến liên vùng, xây dựng hệ sinh thái dịch vụ ban đêm gắn với kinh tế số.
Các diễn giả, đại biểu chụp ảnh lưu niệm cùng BTC
Kết luận Hội thảo, TS. Lê Cao Thanh – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược khẳng định: “Giá trị lớn nhất của Hội thảo hôm nay không chỉ là việc công bố một nghiên cứu khoa học, mà còn là sự khơi dậy tầm nhìn phát triển mới năng động, sáng tạo và gắn với bản sắc cho một không gian kinh tế từng bị bỏ ngỏ.
Những kết quả đạt được sẽ là nền tảng để tiếp tục chuyển giao vào thực tiễn, góp phần hình thành các mô hình du lịch đêm hiệu quả, nhân văn và bền vững”.
THÙY TRANG; ảnh: BTC