Đưa gùi từ thôn ra thị trường

6 giờ trướcBài gốc

Người lớn tuổi, nhiều kinh nghiệm đan gùi ở thôn 12 Thống Nhất, xã Phước Sơn đang truyền dạy cho lớp kế cận. Ảnh: Quang Minh

Hiện nay, bà con trong thôn đang thành lập Tổ hợp tác Sản xuất gùi. Hoạt động này nhằm bảo tồn nghề đan lát, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; đồng thời tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

Tổ chức sản xuất

Hơn 6 tháng qua, vào những buổi chiều tạnh ráo, bà con trong thôn 12 Thống Nhất, xã Phước Sơn lại quy tụ về nhà của ông Điểu Mai hoặc nhà của chị Thị Sen để đan gùi. Chị Sen là Phó Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ thôn, người có nhiều tâm huyết đối với việc giữ gìn bản sắc văn hóa cũng như nâng cao đời sống vật chất cho bà con. Ông Điểu Mai là người có uy tín và có nhiều kinh nghiệm đan gùi.

“Phước Sơn là xã có địa bàn rộng, quy tụ nhiều thành phần dân tộc sinh sống, bản sắc văn hóa đa dạng, độc đáo. Do vậy, tương lai xã cũng sẽ quan tâm phát triển du lịch theo hướng trải nghiệm làng nghề truyền thống, để chính những giá trị văn hóa của bà con sẽ tạo ra giá trị kinh tế. Từ đó, văn hóa được bảo tồn và kinh tế được phát triển, trong đó có nghề đan và sản phẩm gùi”.

Ông LỤC ĐỨC LẬP, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Sơn, tỉnh Đồng Nai

Chị Sen cho biết: “Trước đây, bà con đan gùi chủ yếu để sử dụng làm đồ dùng thiết yếu trong sinh hoạt hằng ngày như: đựng lúa, củi, măng, rau... Tuy nhiên, nhận thấy việc sản xuất gùi để trở thành mặt hàng cung cấp cho thị trường là khả thi, nhất là làm quà của khách du lịch nên tôi đang chuẩn bị các điều kiện để tham mưu UBND xã thành lập tổ hợp tác sản xuất gùi và các mặt hàng làm từ lồ ô, tre, nứa”.

Để tổ chức sản xuất, chị Sen đã họp, trao đổi với những người biết nghề đan gùi trong thôn, bàn các giải pháp, phân công nhiệm vụ để triển khai thực hiện. Theo đó, hằng ngày, đàn ông khỏe mạnh sẽ lên nương rẫy tìm, chặt lồ ô mang về làm nan. Những người giỏi nghề vừa đan gùi vừa có trách nhiệm truyền dạy lại cho các thành viên trong gia đình và lớp thanh niên trong thôn. Việc tổ chức đan gùi tập trung nhằm tạo ra không khí lao động tích cực, vui vẻ, qua đó sẽ thu hút sự quan tâm của mọi người, góp phần khơi dậy tình yêu đối với nghề truyền thống vốn đang có nguy cơ mai một.

Ông Điểu Mai chia sẻ: “Muốn có chiếc gùi bền, đẹp, việc chọn lồ ô làm nan hết sức quan trọng. Nên chọn cây có dóng thẳng, khoảng 2 năm tuổi. Khi pha ra làm nan sẽ có độ dẻo, dai, bền, chắc, hạn chế sâu mọt. Khi đi chặt lồ ô, tôi phải chỉ cho mọi người biết kinh nghiệm chọn từng cây. Nếu chặt phải cây quá non hoặc quá già, không sử dụng được sẽ uổng phí, trong khi nguồn cây nguyên liệu đang hạn chế”.

Mỗi chiếc gùi truyền thống thường được đan bằng mây, tre, lồ ô để nguyên màu tự nhiên. Tuy nhiên, hiện nay chúng tôi còn tạo ra nhiều sản phẩm có màu sắc đẹp mắt bằng cách nhuộm nan thành các màu xanh, đỏ, nâu, vàng, tím. Các hoa văn sẽ được sáng tạo theo những hình ảnh có ý nghĩa, gắn liền với cuộc sống như: sông, núi, nương rẫy, bản làng... Sự cách tân, sáng tạo sẽ làm cho hình ảnh chiếc gùi trở nên vừa truyền thống vừa hiện đại.

Chị THỊ SEN, thôn 12 Thống Nhất, xã Phước Sơn, tỉnh Đồng Nai

Bà Thị Linh, người có nhiều kiến thức, kinh nghiệm đồng thời là hạt nhân nòng cốt đan gùi chia sẻ: “Lớp người già đan giỏi ngày một vơi dần, nghề đan gùi cũng vì thế mà ít người quan tâm. Rất mừng là hiện trong thôn đã quy tụ được khoảng 20 người chủ lực trực tiếp sản xuất”.

Để đan được một chiếc gùi hoàn chỉnh, ngoài tìm kiếm và chuẩn bị nguyên liệu, thời gian đan ít nhất từ một ngày trở lên, tùy theo cái lớn, nhỏ. Gùi có thể đan theo nhiều mẫu, nan đơn, nan kép, đan thưa hoặc dày, to hoặc nhỏ. Theo nhu cầu sử dụng hoặc nhu cầu của khách hàng, bà con sẽ tạo ra nhiều mẫu mã khác nhau. Ngoài hoa văn và màu sắc truyền thống, hiện nay bà con còn sáng tạo nhiều hoa văn mang tính cách tân, hiện đại, làm cho chiếc gùi trở nên tươi sáng, bắt mắt hơn, qua đó dễ dàng tiêu thụ.

Liên kết tiêu thụ

Chị Sen cho biết: Để thực hiện mục tiêu đưa sản phẩm gùi trở thành mặt hàng bán ra thị trường, làm ngành nghề sản xuất thường xuyên, chuyên nghiệp, giúp các hộ dân phát triển kinh tế, hiện nay, bà con đang chủ động tập trung sản xuất. Mỗi tháng, tổ hợp tác đều đặt ra các mục tiêu về số lượng, chủng loại cụ thể. Nhờ đó, vừa có hàng trưng bày vừa sẵn sàng đáp ứng nhu cầu cho khách hàng.

Thời gian qua, tranh thủ các hội thảo, triển lãm liên quan đến sản phẩm văn hóa của đồng bào S’tiêng, các thành viên đều tích cực quảng bá, giới thiệu về mô hình sản xuất của mình để tìm kiếm khách hàng, đối tác. Mặt khác, mỗi cá nhân trong tổ hợp tác, nhất là các thành viên trẻ biết sử dụng Zalo, Facebook, TikTok sẽ có trách nhiệm trong việc đưa sản phẩm của mình và của tập thể lên các trang mạng xã hội để được nhiều người biết đến. Thời gian tới, khi xã có quyết định chính thức thành lập tổ hợp tác, bà con sẽ triển khai việc trồng lồ ô, tre, nứa và mây để có nguyên liệu dồi dào, góp phần phát triển mô hình, ngành nghề này một cách bền vững.

Ông Lục Đức Lập, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Sơn cho biết: “Việc đan gùi của đồng bào dân tộc S’tiêng trên địa bàn xã Phước Sơn hiện nay không chỉ là nét văn hóa truyền thống mà còn tạo cơ hội phát triển kinh tế. Vấn đề này được lãnh đạo xã quan tâm từ lâu. Hiện chúng tôi đã chỉ đạo bộ phận chuyên môn phối hợp với bà con hoàn thiện các điều kiện, thủ tục để thành lập tổ hợp tác sản xuất. Xã sẽ có trách nhiệm phối hợp với các đơn vị, cơ quan hỗ trợ bà con trong việc tổ chức sản xuất đảm bảo khoa học, hiệu quả năng suất cao. Đồng thời kết nối với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh để tiêu thụ sản phẩm”.

Quang Minh

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202511/dua-gui-tu-thon-ra-thi-truong-df931dd/