Đưa hàng Việt tiến ra 'biển lớn': Định hình chiến lược 2026 - 2035

2 giờ trướcBài gốc

Tư duy mới cho mục tiêu vươn ra thị trường thế giới

Thông tin từ ông Trần Huy Hoàn - Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp (Bộ Công Thương), cho biết, Chương trình vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 - 2035 (Chương trình Go Global) đã được trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt. Chương trình đặt ra mục tiêu rất rõ ràng: Gia tăng sự hiện diện ở nước ngoài của khu vực kinh tế tư nhân toàn diện, thực chất cả về quy mô và số lượng; hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu; nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia, doanh nghiệp, hàng hóa và dịch vụ Việt Nam trên thế giới.

Chương trình vươn ra thị trường thế giới giai đoạn 2026 - 2035 giúp hàng Việt hội nhập chủ động, sâu rộng. Ảnh minh họa

“Với Chương trình Go Global, đối tượng xuất khẩu không chỉ là hàng hóa mà còn dịch vụ, đầu tư ra nước ngoài và gia tăng hiện diện của Việt Nam về thương hiệu, văn hóa, con người”, ông Hoàn nhấn mạnh. Theo ông Hoàn, chương trình có ba điểm nhấn lớn.

Thứ nhất, thay đổi cách tiếp cận về xuất khẩu, không kỳ vọng tăng số lượng mà tập trung nâng giá trị gia tăng, chuyển trọng tâm sang các phân khúc có lợi nhuận cao trong chuỗi giá trị.

Thứ hai, thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư ra nước ngoài. Đây là “mảnh ghép bị thiếu” trong nhiều năm. Các quốc gia thành công như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc đều mở rộng lực lượng doanh nghiệp đầu tư tại thị trường thứ ba để tối ưu hóa chi phí và tiếp cận nguồn lực. Việt Nam, theo ông Hoàn, đã đến lúc phải thay đổi tư duy, nhìn nhận thị trường toàn cầu là thị trường nguồn lực, chứ không chỉ là nơi tiêu thụ hàng hóa.

Thứ ba, gia tăng sự hiện diện của Việt Nam ở thế giới. Hiện diện ở nước ngoài không chỉ là hàng hóa hay đầu tư, mà còn là con người, văn hóa, giáo dục, tài chính.

Ông Hoàn cũng cho biết, điểm đáng chú ý của chương trình phát triển mô hình tiên phong. Trong đó, có hai nhóm chủ lực sẽ được tập trung hỗ trợ, gồm: doanh nghiệp lớn đã có kinh nghiệm quốc tế, cần nâng tầm thành doanh nghiệp dẫn dắt chuỗi; doanh nghiệp vừa và nhỏ có mô hình kinh doanh sáng tạo, linh hoạt, dễ nhân rộng.

Theo đó, những doanh nghiệp này sẽ được hỗ trợ tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu; hỗ trợ đầu tư ra nước ngoài, đặc biệt tại các thị trường chiến lược như Mỹ, EU, ASEAN; chuyển đổi xanh và thương mại số xuyên biên giới, mở rộng khả năng tiếp cận thị trường thông qua nền tảng số.

Cơ hội rộng mở nhưng yêu cầu chuẩn bị kỹ lưỡng

Xuất khẩu hiện là một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế, do đó luôn được sự quan tâm của Chính phủ và các bộ, ngành. Số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cũng cho thấy, với kết quả 77,06 tỷ USD đạt được trong tháng 11, đã nâng tổng kim xuất nhập khẩu của cả nước sau 11 tháng năm 2025 lên 839,75 tỷ USD. Kết quả ấn tượng này không chỉ giúp cán cân thương mại xuất siêu hơn 20,5 tỷ USD, mà còn chính thức "xô đổ" kỷ lục 786,29 tỷ USD của cả năm 2024.

Hồ tiêu là một trong số ngành hàng thực hiện tốt định hướng đa dạng thị trường xuất khẩu. Ảnh: Lê Sơn

Kết quả xuất nhập khẩu của Việt Nam liên tục tăng trưởng là dấu hiệu tốt, nhưng các chuyên gia cho rằng, dư địa còn rất lớn, nếu khắc phục được một số rào cản và cộng đồng doanh nghiệp tận dụng tốt hơn nữa các cơ hội.

Điều này có thể thấy rõ từ hiện trạng của một số ngành hàng, hồ tiêu và gia vị là một ví dụ. Bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cho hay, những năm qua, ngành đã thực hiện khá tốt việc đa dạng hóa thị trường. Trong đó, thị trường Hoa Kỳ vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất, khoảng 23%, châu Âu chiếm khoảng 21 - 22%. Khu vực châu Á gồm Trung Quốc và Ấn Độ, sau đó là thị trường Trung Đông và châu Phi.

“Có thể thấy, với ngành hồ tiêu và gia vị, rào cản quốc tế hiện không lớn. Nhiều thị trường như Mỹ thuế nhập khẩu gia vị từ Việt Nam đã ở mức 0%. Ngược lại, khó khăn lại chủ yếu phát sinh trong nước, chính sách thuế. Điểm nghẽn đáng chú ý nhất hiện nay chính là quy định thuế VAT đối với hàng nông sản xuất khẩu, gây áp lực dòng tiền và làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp”, bà Liên cho hay.

Đại diện cho ngành dệt may, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cũng cho hay, ngành đang thực hiện chiến lược đa dạng hóa thị trường, khách hàng và cả sản phẩm để khai thác tốt thị trường toàn cầu. Trong đó, có thị trường khá tiềm năng đang trong tầm ngắm như: Trung Đông với dân số khoảng 370 triệu, GDP khoảng 5.500 tỷ USD, dệt may Việt Nam hiện chỉ khai thác khoảng 400 - 500 triệu USD/năm. Hay thị trường Mỹ Latinh cũng hấp dẫn, ví dụ như Canada nhưng áp lực cạnh tranh xác định là không nhỏ.

Tuy nhiên, hạn chế của ngành là phụ thuộc nguyên phụ liệu nhập khẩu. Điều này không chỉ trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng tận dụng các C/O ưu đãi khi xuất khẩu sang các thị trường có hiệp định thương mại tự do. Về dài hạn, còn ảnh hưởng tới tính ổn định, bền vững của sản xuất, xuất khẩu. Bài học thiếu nguyên phụ liệu, dẫn tới không ít doanh nghiệp phải dừng sản xuất ở thời điểm xảy ra dịch Covid-19 là một bài học lớn.

Trên thực tế, dù là đất nước có thế mạnh về xuất khẩu nhưng mỗi ngành hàng đều có hạn chế riêng, cần lời giải riêng. Nhưng một hệ thống chính sách hỗ trợ đủ mạnh và hợp lý là không thể thiếu.

Vì thế Chương trình Go Global được đánh giá là cần thiết trên ba phương diện: Tạo “sân chơi” chung, thống nhất, tránh manh mún; định hình lực lượng doanh nghiệp dẫn dắt; nâng tầm thương hiệu Việt trên bản đồ thế giới.

Go Global không chỉ là một chương trình xúc tiến thương mại, đây là tầm nhìn dài hạn nhằm mở cánh cửa lớn hơn cho doanh nghiệp Việt bước ra thế giới bằng năng lực thật sự, giá trị thật sự và vị thế xứng đáng.

Chương trình Go Global bao gồm ba giai đoạn triển khai: 2026 - 2027, hoàn thiện thể chế, khai thông nhận thức cho doanh nghiệp, hình thành hệ sinh thái hỗ trợ; 2028 - 2030, triển khai thí điểm bộ công cụ hỗ trợ xuất khẩu - đầu tư - chuyển đổi xanh; phát triển lực lượng doanh nghiệp dẫn đầu và tiên phong; 2031 - 2035, củng cố mạng lưới, tăng sức cạnh tranh quốc tế; doanh nghiệp Việt hiện diện sâu trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/dua-hang-viet-tien-ra-bien-lon-dinh-hinh-chien-luoc-2026-2035-433655.html