Đưa kiến thức phòng ngừa đột quỵ vào giảng đường đại học

3 giờ trướcBài gốc

Đột quỵ đang trẻ hóa

Theo GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, đột quỵ (tai biến mạch máu não) là tình trạng mất chức năng não đột ngột do tắc hoặc vỡ mạch máu não, dẫn đến thiếu oxy và tổn thương não không hồi phục nếu không cấp cứu kịp thời. Mỗi năm, thế giới có hơn 12 triệu người bị đột quỵ, trong đó gần 7 triệu người tử vong. Việt Nam ghi nhận khoảng 200.000 ca đột quỵ mới mỗi năm, với tỉ lệ tử vong và tàn tật còn cao so với khu vực.

GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam chia sẻ thông tin để nhận biết đột quỵ.

“Đột quỵ trước đây chủ yếu gặp ở người trung niên và cao tuổi, nhưng hiện nay bệnh đã trẻ hóa nhanh chóng. Khoảng 16% ca đột quỵ xảy ra ở người dưới 45 tuổi, trong đó nhiều trường hợp là sinh viên, nhân viên văn phòng hoặc người lao động trí óc”, GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông nhấn mạnh.

Theo GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông, nguyên nhân đột quỵ đến từ sự thay đổi lối sống hiện đại như căng thẳng học tập và công việc, ít vận động, thức khuya kéo dài; dinh dưỡng mất cân đối, ăn nhiều thức ăn nhanh, uống nước ngọt và cà phê thay nước lọc; lạm dụng rượu, thuốc lá, thuốc lá điện tử; lạm dụng thuốc tránh thai, thuốc tăng cân, giảm cân mà không kiểm soát y khoa; cộng thêm yếu tố di truyền, bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao.

“Chúng ta không nên nghĩ đột quỵ là căn bệnh của tuổi già. Ngày nay, những cơn đau đầu đột ngột, tê yếu tay chân hay nói khó ở người trẻ cần được xem là dấu hiệu cảnh báo. Mỗi phút trôi qua, não mất hàng triệu tế bào thần kinh, nghĩa là người bệnh mất đi cơ hội sống khỏe”, GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông cảnh báo.

Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, đột quỵ còn để lại gánh nặng nặng nề cho gia đình và xã hội. Theo Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO), mỗi năm, hàng triệu người sống sót sau đột quỵ phải đối mặt với các di chứng lâu dài, trong đó gần một nửa gặp khó khăn trong vận động, giao tiếp hoặc suy giảm trí nhớ. Nhiều trường hợp cần được chăm sóc và phục hồi chức năng suốt đời, gây áp lực lớn về tinh thần và tài chính cho người thân.

Đột quỵ ở người trẻ ngày càng tăng.

Gánh nặng kinh tế toàn cầu do đột quỵ ước tính chiếm khoảng 0,66% GDP thế giới, tương đương gần 900 tỷ USD (theo số liệu năm 2021) và dự kiến vượt 1.000 tỷ USD vào năm 2030. WSO nhận định, nếu không tăng cường phòng ngừa, tầm soát và điều trị sớm, chi phí xã hội cho đột quỵ sẽ tiếp tục gia tăng nhanh trong thập kỷ tới.

GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông nhấn mạnh, điều quan trọng nhất là nhận diện sớm và cấp cứu kịp thời trong “giờ vàng”. Các dấu hiệu cảnh báo gồm: Méo miệng, lệch mặt khi cười; yếu hoặc liệt tay chân một bên; nói khó, nói ngọng, không hiểu lời người khác; hoa mắt, chóng mặt, đau đầu dữ dội, mất thăng bằng...

Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào, cần gọi ngay cấp cứu 115 hoặc đưa đến bệnh viện có đơn vị đột quỵ gần nhất. “Không được xoa bóp, cho uống thuốc hay cạo gió, vì những hành động đó có thể khiến bệnh nhân tử vong trước khi đến viện”, GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông lưu ý.

Đột quỵ đang dần trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng lớn thứ hai tại Việt Nam, chỉ sau bệnh tim mạch. Do đó, GS.TS.BS Nguyễn Văn Thông kêu gọi đưa giáo dục nhận biết và phòng ngừa đột quỵ vào trường học, đặc biệt là khối đại học - nơi tập trung giới trẻ có khả năng lan tỏa nhận thức đến cộng đồng.

Mạng lưới cấp cứu đột quỵ rút ngắn “giờ vàng” cứu người

Tại buổi tập huấn, Hội Đột quỵ Việt Nam phối hợp cùng Chương trình Angels Initiative (Boehringer Ingelheim Việt Nam) công bố “Mạng lưới cấp cứu đột quỵ năm 2025”, một bản đồ kết nối hơn 170 bệnh viện có đơn vị đột quỵ và trung tâm can thiệp thần kinh trên toàn quốc.

Mạng lưới cho phép người dân tra cứu nhanh địa chỉ cấp cứu gần nhất thông qua mã QR hoặc website hướng dẫn, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển bệnh nhân, nâng cao cơ hội sống và phục hồi. Đây là bước tiến quan trọng trong chiến lược “Từ cộng đồng đến bệnh viện”, xây dựng hệ thống cấp cứu đồng bộ, kịp thời.

Mạng lưới cấp cứu đột quỵ được công bố năm 2025.

ThS. BS Mai Hồ Duy, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á TP Hồ Chí Minh cho biết: “Mỗi phút trôi qua, não mất hàng triệu tế bào thần kinh. Nếu được cấp cứu trong 4 - 5 giờ đầu, người bệnh có thể hồi phục gần như hoàn toàn. Nhưng ở Việt Nam, hơn 60% bệnh nhân đến viện quá muộn, bỏ lỡ “giờ vàng’. Vì thế, việc phổ biến kiến thức và mạng lưới cấp cứu là yếu tố sống còn”.

Chương trình cũng tổ chức phần thực hành mô phỏng tình huống đột quỵ, nơi sinh viên cùng bác sĩ diễn tập quy trình nhận biết và xử trí đúng cách. Những hướng dẫn như không bế xốc, không vỗ lưng, không dùng dầu gió, hay cách giữ đường thở thông thoáng được trình bày trực quan và dễ hiểu.

BS.CKII Diệp Trọng Khải, Trưởng khoa Nội Thần kinh Bệnh viện Xuyên Á chia sẻ thêm: “Sinh viên là lực lượng trẻ, nhanh nhạy và có khả năng lan tỏa thông tin mạnh mẽ. Nếu mỗi bạn hiểu rõ và biết cách hành động, chúng ta có thể cứu được nhiều sinh mạng hơn mỗi năm”.

Sinh viên tham gia diễn tập nhận biết các dấu hiệu đột quỵ.

Đại diện Boehringer Ingelheim Việt Nam, BS Trịnh Thu Vân cho biết, chương trình nằm trong chiến dịch toàn cầu Angels Initiative, với mục tiêu hỗ trợ đào tạo chuyên môn cho nhân viên y tế và nâng cao năng lực cấp cứu đột quỵ trong cộng đồng. “Chúng tôi mong muốn mỗi người dân đều có thể trở thành người cứu mạng trong tình huống khẩn cấp”, BS Vân nói.

Buổi tập huấn tại Đại học Khoa học Tự nhiên là hoạt động mở đầu chuỗi chương trình năm 2025, đã triển khai tại hơn 15 trường đại học, cao đẳng và doanh nghiệp trên cả nước. Thông qua đó, kiến thức y học thiết yếu về đột quỵ sẽ dần trở thành kỹ năng sinh tồn trong cộng đồng trẻ, nơi mỗi sinh viên không chỉ học để bảo vệ bản thân, mà còn có thể cứu người khác.

Bài, ảnh và clip: Hải Yên/Báo Tin tức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/y-te/dua-kien-thuc-phong-ngua-dot-quy-vao-giang-duong-dai-hoc-20251027170337678.htm