Chị Phạm Thị Găm đang biểu diễn nghề dệt thổ cẩm truyền thống phục vụ du khách tham quan
Nghề truyền thống của đồng bào Hrê huyện Ba Tơ như dệt thổ cẩm và đan lát. Các sản phẩm qua bàn tay khéo léo của nghệ nhân đều tinh xảo. Từ nguyên liệu, chất liệu cho đến hoa văn, họa tiết trên sản phẩm đều gắn với núi rừng, làng bản, sông suối.
Chị Phạm Thị Găm (42 tuổi) ở xã Ba Thành đã có 26 năm gắn bó với nghề dệt thổ cẩm. Theo chị Găm, nghề dệt thổ cẩm như một biểu tượng văn hóa của người Hrê, nên lớp con cháu luôn quyết tâm không để nghề mai một.
“Tôi được học nghề này từ mẹ, khi con tôi lớn, tôi cũng truyền dạy lại cho con để tiếp nối nghề. Để làm được một tấm thổ cẩm với nhiều hoa văn đẹp thường phải mất gần 7 ngày, nhưng với mình thì chỉ cần 4 ngày là hoàn thành”, chị Găm chia sẻ.
Những sản phẩm làm từ thổ cẩm của đồng bào Hrê được du khách yêu thích
Với tay nghề lâu năm, những hoa văn trên sản phẩm dệt do chị Găm thực hiện được đánh giá cao. Sản phẩm của chị được giới thiệu rộng rãi thông qua các sự kiện, hội chợ triển lãm làng nghề truyền thống tại các tỉnh, thành phố. Chị Găm còn tham gia các lớp truyền dạy nghề dệt thổ cẩm do huyện tổ chức.
Trong thời gian qua, các nghề truyền thống ở huyện Ba Tơ được khôi phục, trong đó có nghề dệt thổ cẩm và trở thành điểm đến hấp dẫn với du khách.
“Tôi được địa phương mời biểu diễn nghề dệt truyền thống để phục vụ Nhân dân và du khách tham quan. Nhiều du khách không chỉ xem mà còn chọn mua các sản phẩm tinh xảo được tôi dệt nên. Đây là niềm hạnh phúc bởi những tâm huyết, sáng tạo sản phẩm của bản thân luôn được đón nhận và lan tỏa”, chị Găm bộc bạch.
Anh Phạm Văn Thái là một trong những nghệ nhân giỏi đan lát của xã Ba Tô
Trước nguy cơ mai một nghề đan lát truyền thống, anh Phạm Văn Thái (43 tuổi), ở thôn Mang Lùng 2, xã Ba Tô đã kiên trì, bền bỉ giữ nghề. Anh Thái là một trong những nghệ nhân giỏi đan lát của xã.
Ở mỗi góc nhà của mình, anh Thái đặt nhiều sản phẩm mây, tre đan như giỏ đựng cơm, nước uống khi đi rẫy, gùi dùng cõng nông sản, giỏ xách tay đựng sản vật thu hái từ rừng, giỏ đeo bên hông để đựng khi bắt cá... Bên cạnh đó, còn có nhiều vật dụng quen thuộc gắn bó với cuộc sống hằng ngày của người dân địa phương như nong, nia, sàn, thúng, mủng...
“Dù hiện nay có nhiều vật dụng bằng nhựa, kim loại đã hiện diện trong đời sống. Thế nhưng, nhiều gia đình đồng bào Hrê ở huyện miền núi Ba Tơ vẫn rất ưa chuộng các vật dụng đan lát truyền thống từ mây, tre”, anh Thái nói.
Ngay từ nhỏ, được sự chỉ dạy của cha, anh Thái đã biết đan những dụng cụ đơn giản. Năm 20 tuổi, anh Thái đã đan thành thạo các loại sản phẩm. Bên cạnh đó, anh còn chịu khó học hỏi kinh nghiệm từ những nghệ nhân lớn tuổi để tạo ra những sản phẩm bền đẹp hơn.
“Sau khi lập gia đình, tôi không phải mua rổ, rá, gùi... mà tự đan để sử dụng. Tôi còn đan để tặng bố mẹ, người thân và theo các đơn đặt hàng”, anh Thái chia sẻ.
Anh Phạm Văn Thái đang giới thiệu về nghề đan lát truyền thống của đồng bào Hrê
Với bàn tay khéo léo, các sản phẩm mây tre đan của anh Thái luôn đạt độ tinh xảo và đa dạng về mẫu mã. Không chỉ làm các sản phẩm truyền thống theo đơn đặt hàng, nhiều sản phẩm của anh Thái còn được trưng bày tại các sự kiện văn hóa, du lịch do địa phương tổ chức.
Anh cũng thường xuyên được mời tham gia biểu diễn nghề đan lát truyền thống và truyền dạy cho lớp trẻ địa phương hiểu về các phương thức, kỹ thuật của nghề.
Theo anh Thái, để đan được các sản phẩm bền đẹp phải chọn những cây tre, nứa không già quá hoặc non quá. Nguyên liệu sau khi lấy về được cắt thành từng đoạn, rồi chẻ thành nan, vót chuốt cho trơn tru, có kích thước khác nhau, tùy thuộc vào từng loại sản phẩm. Để các vật dụng đẹp, tinh xảo, người thợ cần phải khéo léo chẻ nan, chuốt nan làm sao cho mềm, nhẵn, đều, quá trình đan cần tỉ mỉ, kiên nhẫn.
Những sản phẩm từ nghề dệt thổ cẩm, mây tre đan của đồng bào Hrê mang tính thẩm mỹ và các giá trị về văn hóa, tâm linh. Giữ gìn, bảo tồn văn hóa truyền thống là kim chỉ nam trong trong phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn huyện Ba Tơ.
NHƯ ĐỒNG