Đây là chuyến thăm đầu tiên của một Tổng Bí thư ta tới Indonesia sau gần 8 năm (kể từ tháng 8/2017), tới Singapore sau gần 13 năm (kể từ tháng 9/2012) và là chuyến thăm lịch sử, cũng là lần đầu tiên Tổng Bí thư ta thăm Ban Thư ký ASEAN. Chuyến thăm diễn ra đúng dịp Việt Nam kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với Indonesia và 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, dấu mốc lịch sử khởi đầu cho tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế.
Ảnh minh họa: Phái đoàn thường trực Việt Nam tại ASEAN
Chuyến thăm Indonesia có ý nghĩa lịch sử trọng đại
Việt Nam và Indonesia thiết lập quan hệ từ năm 1955 và thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược năm 2013. Trải qua 70 năm, quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam -Indonesia không ngừng phát triển mạnh mẽ và đang hướng tới tầm cao mới. Hai nước duy trì các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao thường xuyên và linh hoạt. Các chính đảng tại Indonesia luôn bày tỏ coi trọng vai trò, vị thế của Ðảng Cộng sản Việt Nam và mong muốn thúc đẩy hợp tác.
Indonesia hiện là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam trong ASEAN, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Indonesia trong ASEAN. Năm 2024, kim ngạch thương mại hai nước đạt 16,7 tỷ USD (ta nhập khẩu 10,5 tỷ USD, xuất khẩu 6,2 tỷ USD), tăng 21,6% so với năm 2023.
Về đầu tư, Indonesia hiện có 123 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam, tổng vốn đăng ký lũy kế 682 triệu USD. Indonesia cũng là một trong những nước có quan hệ sớm nhất về an ninh - quốc phòng với ta, thiết lập phòng Tùy viên quân sự từ năm 1964.
Trong bối cảnh đó, chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Tô Lâm và phu nhân tới Indonesia được Đại sứ Việt Nam tại Indonesia Tạ Văn Thông nhận định là mang ý nghĩa lịch sử trọng đại đối với quan hệ hai nước. Tổng Bí thư Tô Lâm là lãnh đạo cao nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam thăm Indonesia kể từ năm 2017. Với quyết tâm đưa quan hệ hai nước lên tầm cao mới, dự kiến trong chuyến thăm, lãnh đạo hai nước sẽ trao đổi về tầm nhìn chiến lược để phát triển quan hệ song phương, các biện pháp thúc đẩy hơn nữa hợp tác nhiều mặt, đặc biệt trong các lĩnh vực mới như năng lượng xanh, nông nghiệp công nghệ cao, hợp tác giao lưu văn hóa, giáo dục, phát triển du lịch.
Củng cố mối quan hệ với ASEAN
Năm 2025 có ý nghĩa quan trọng đối với ASEAN và Việt Nam, đánh dấu tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN bước vào giai đoạn mới, trong đó đoàn kết nội khối và năng lực tự cường là hai yếu tố quyết định đối với vai trò trung tâm của ASEAN và tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. 30 năm cũng đánh dấu hành trình kể từ khi Việt Nam gia nhập ASEAN với những nỗ lực to lớn, từ việc xây dựng lòng tin đến những đóng góp cho việc thông qua Hiến chương ASEAN, xây dựng cộng đồng, cũng như những ý tưởng, sáng kiến mới của Việt Nam nhằm định hình tương lai của ASEAN, trong đó nổi bật là sáng kiến Diễn đàn Tương lai ASEAN.
Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn nhấn mạnh, việc Việt Nam gia nhập ASEAN năm 1995 là cột mốc lịch sử, không chỉ đánh dấu sự hội nhập khu vực và quốc tế của Việt Nam, mà còn chấm dứt hàng thập kỷ chia rẽ khu vực; mở ra một kỷ nguyên mới về hội nhập toàn diện của ASEAN, thúc đẩy sự hợp tác và ổn định trên khắp các quốc gia đa dạng của Đông Nam Á. Trong ba thập kỷ qua, hành trình của Việt Nam với tư cách là một thành viên tích cực, chủ động và có trách nhiệm của ASEAN thực sự "đáng chú ý và đáng khen ngợi", Tổng Thư ký ASEAN đánh giá.
Từ đó, Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn nhận định, chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Tô Lâm và phu nhân tới Indonesia cũng như thăm chính thức Ban Thư ký ASEAN là chuyến thăm có ý nghĩa lịch sử. Tổng Bí thư là nhà lãnh đạo cấp cao nhất của Việt Nam - một quốc gia thành viên ASEAN, và do đó có thể gọi là một nhà lãnh đạo ASEAN, nhân dịp đặc biệt kỷ niệm 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN. Do vậy, điều này mang ý nghĩa đặc biệt. Đây là điểm nhấn quan trọng của chuyến thăm vì sẽ củng cố vai trò của Việt Nam trong ASEAN.
Cột mốc mới trong quan hệ song phương Việt Nam - Singapore
Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1973 và nâng cấp lên quan hệ Đối tác Chiến lược năm 2013, quan hệ giữa Việt Nam và Singapore đang trong giai đoạn phát triển tốt nhất với dư địa thúc đẩy tiềm năng hợp tác còn rất nhiều, theo đánh giá của Đại sứ Việt Nam tại Singapore Trần Phước Anh. Lãnh đạo hai bên thường xuyên trao đổi chuyến thăm, tiếp xúc nhau với mức độ tin cậy chính trị cao. Gần đây nhất, Tổng Bí thư Tô Lâm đã điện đàm với Thủ tướng, Tổng Thư ký đảng PAP Lawrence Wong (ngày 20/12/2024).
Trên thực tế, Singapore là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam trong ASEAN; đối tác thương mại thứ 14 của Việt Nam trên thế giới. Việt Nam là đối tác thương mại thứ 4 của Singapore trong ASEAN và thứ 11 của nước này trên thế giới. Năm 2024, tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 10,3 tỷ USD, tăng 14,7% so với năm 2023. Về đầu tư, Singapore hiện là nhà đầu tư ASEAN lớn nhất tại Việt Nam, đứng thứ 2/147 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Đặc biệt, hợp tác giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực là điểm sáng trong quan hệ song phương.
Với dư địa hợp tác đầy triển vọng, Đại sứ Singapore tại Việt Nam Jaya Ratnam nhấn mạnh, Singapore coi Việt Nam là một điểm đến quan trọng trong mạng lưới năng lượng tại ASEAN, nhờ tiềm năng lớn của Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Việt Nam không chỉ có khả năng cung cấp năng lượng cho Singapore mà còn cho nhiều nước ASEAN khác.
Diễn ra vào thời điểm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quan hệ giữa Việt Nam với Indonesia, Singapore và với hợp tác ASEAN, chuyến thăm của Tổng Bí thư Tô Lâm là thông điệp khẳng định đường lối đối ngoại của Việt Nam là độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa; tiếp tục đưa các mối quan hệ đối ngoại đi vào chiều sâu; đồng thời triển khai đường lối đối ngoại của Ðại hội Ðảng lần thứ XIII, trong đó nhấn mạnh ưu tiên phát triển quan hệ với các nước láng giềng và ASEAN; chủ động, tích cực, tạo không gian mở, thúc đẩy các kênh đối ngoại Ðảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân. Chuyến thăm cũng khẳng định chính sách nhất quán của Việt Nam là luôn coi trọng phát triển hợp tác ASEAN và quan hệ với các đối tác trong khu vực, mong muốn củng cố và đưa các mối quan hệ Ðối tác chiến lược giữa Việt Nam với Indonesia và Singapore lên tầm cao mới.
Linh Chi