Đưa văn hóa thành động lực phát triển

2 giờ trướcBài gốc

Theo đó, Chiến lược xác định 10 ngành công nghiệp văn hóa chủ chốt được ưu tiên phát triển thời gian tới. Một lần nữa, sự kiện này tiếp tục thể hiện quyết tâm chiến lược của Việt Nam nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa của khu vực, thúc đẩy hội nhập và lan tỏa “sức mạnh mềm” của Việt Nam ra thế giới.

Chương trình nghệ thuật “V Concert - Rạng rỡ Việt Nam” được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Ảnh: Internet

Định vị “sức mạnh mềm” của Việt Nam

Công nghiệp văn hóa được xem là nguồn lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng của công nghiệp văn hóa, những năm qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành và triển khai hiệu quả nhiều chủ trương, đường lối, chính sách để phát triển văn hóa nói chung và công nghiệp văn hóa nói riêng.

Nghị quyết số 03-NQ/TW ngày 16-7-1998 của Ban Chấp hành Trung ương xác định: "Phương hướng chung của sự nghiệp văn hóa nước ta là phát huy chủ nghĩa yêu nước và truyền thống đại đoàn kết dân tộc, ý thức độc lập tự chủ, tự cường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, làm cho văn hóa thấm sâu vào toàn bộ đời sống và hoạt động xã hội...".

Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9-6-2014 của Ban Chấp hành Trung ương đề ra mục tiêu, yêu cầu: "Xây dựng thị trường văn hóa lành mạnh, đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, tăng cường quảng bá văn hóa Việt Nam". Ngay tại Đại hội lần thứ XIII của Đảng cũng đề ra nhiệm vụ: "Khẩn trương triển khai phát triển có trọng tâm, trọng điểm ngành công nghiệp văn hóa và dịch vụ văn hóa trên cơ sở xác định và phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam". Tiếp đó, Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 do Chính phủ ban hành năm 2016 đã khẳng định quan điểm: "Các ngành công nghiệp văn hóa là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân".

Từ chiến lược chung, việc triển khai phát triển công nghiệp văn hóa từng bước được triển khai tại nhiều địa phương. Để củng cố thêm quyết tâm phát triển công nghiệp văn hóa, tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu 6 nhiệm vụ lớn, trong đó nhấn mạnh: "Khẩn trương phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, xây dựng thị trường văn hóa lành mạnh".

Tại Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam được tổ chức ngày 22-12-2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng khẳng định: "Với sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và sự vào cuộc của các cấp, các ngành, các địa phương, thời gian qua các ngành công nghiệp văn hóa dần trở thành những ngành kinh tế dịch vụ quan trọng".

Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL), trong 5 năm qua, bình quân tốc độ tăng trưởng về số lượng các cơ sở kinh tế hoạt động trong các ngành công nghiệp văn hóa đạt 7,21%/năm. Chỉ tính riêng năm 2022, thống kê có khoảng 70.321 cơ sở đang hoạt động có liên quan đến ngành công nghiệp văn hóa và bình quân lực lượng lao động thu hút khoảng 1,7 triệu đến 2,3 triệu người, tăng 7,44%/năm. Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cho rằng Việt Nam đang là quốc gia tầm trung về phát triển công nghiệp văn hóa và còn nhiều dư địa phát triển.

Những thành tựu bước đầu trong phát triển công nghiệp văn hóa tại Việt Nam đã dần được định hình và tạo dấu ấn rõ nét. Tuy vậy, theo các chuyên gia, con đường phát triển văn hóa của chúng ta vẫn đối mặt với không ít khó khăn và thách thức. Nhiều di tích đang xuống cấp do tác động của thời gian, cần được bảo tồn và tôn tạo kịp thời. Không ít di sản văn hóa phi vật thể đứng trước nguy cơ mai một, thất truyền, đòi hỏi nỗ lực khôi phục và gìn giữ bền vững. Khoảng cách trong khả năng tiếp cận và hưởng thụ văn hóa giữa các vùng miền, giữa đô thị và nông thôn vẫn hiện hữu. Cùng với đó, những tác động từ xã hội số, kinh tế số và sự xuất hiện của công dân số không chỉ tạo ra một thế giới mới mà còn đặt ra nhiều vấn đề mới cho văn hóa số...

Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội đã trở thành một sự kiện thường niên, thu hút sự quan tâm của công chúng. Ảnh: Internet

Từ chiến lược đến hành động

Mới đây, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nhất trí về sự cần thiết của Chương trình mục tiêu Quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035. Ngay trước thềm các kỳ Đại hội Đảng bộ địa phương và Đại hội toàn quốc của Đảng, Bộ VHTTDL đã ban hành Quyết định số 3399/QĐ-BVHTTDL phê duyệt Chương trình Mục tiêu Quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035.

Chương trình được xây dựng thành 9 dự án thành phần, bao phủ toàn diện từ phát triển con người, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, bảo tồn di sản, thúc đẩy văn học nghệ thuật, phát triển công nghiệp văn hóa, đẩy mạnh chuyển đổi số, đến xây dựng nguồn nhân lực và hội nhập quốc tế. Mỗi dự án đều gắn với các chỉ tiêu cụ thể: Phấn đấu hoàn thành tu bổ 95% di tích quốc gia đặc biệt, nâng cấp và vận hành đồng bộ 100% thiết chế văn hóa cấp tỉnh, đưa công nghiệp văn hóa đóng góp 7% GDP vào năm 2030, bảo đảm 100% học sinh, sinh viên tiếp cận các hoạt động giáo dục nghệ thuật, và hằng năm có ít nhất 5 sự kiện quốc tế lớn về văn hóa có sự tham gia chính thức của Việt Nam.

Đánh giá về sự cần thiết, đúng lúc của Chương trình, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho rằng, việc ban hành quyết định phê duyệt Chương trình ngay trước thềm Đại hội Đảng các cấp đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: Đảng và Nhà nước luôn coi văn hóa là điểm tựa, là trụ cột để quy tụ niềm tin, khơi dậy khát vọng, và tạo động lực đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới - giai đoạn của một dân tộc vừa gìn giữ bản sắc, vừa tự tin hội nhập toàn cầu.

Phát triển công nghiệp văn hóa là con đường dài, bền bỉ, cần có chính sách riêng cho từng giai đoạn cụ thể. Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 đã đặt ra những mục tiêu và cam kết cụ thể cho phát triển công nghiệp văn hóa.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Văn hóa - Xã hội (Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam), để phát triển đồng đều tất cả lĩnh vực là điều không hề dễ dàng bởi có những lĩnh vực là thế mạnh của Việt Nam, nhưng cũng có lĩnh vực chúng ta còn rất mới. Vì thế, khi triển khai Chương trình, các địa phương cần phải rà soát một cách kỹ lưỡng để xác định những lĩnh vực trọng tâm của công nghiệp văn hóa để tập trung phát triển, tạo sức bật cho mình.

Còn PGS.TS Phạm Quang Long, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội (nay là Sở Văn hóa và Thể thao) phân tích, để phát triển công nghiệp văn hóa, điều quan trọng là cần phải có cơ chế quản lý thông thoáng; xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ nhưng vẫn cởi mở để kêu gọi đầu tư của các doanh nghiệp theo tinh thần hợp tác công - tư. Đặc biệt, các địa phương cần xây dựng nguồn nhân lực văn hóa chất lượng cao; đầu tư công nghệ phù hợp.

Ngày 14-11 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 2486/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chiến lược xác định 10 ngành công nghiệp văn hóa chủ chốt được ưu tiên phát triển gồm: Điện ảnh; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; nghệ thuật biểu diễn; phần mềm và các trò chơi giải trí; quảng cáo; thủ công mỹ nghệ; du lịch văn hóa; thiết kế sáng tạo; truyền hình và phát thanh; xuất bản. Đây là những ngành tạo ra các sản phẩm kết hợp yếu tố văn hóa, sáng tạo, công nghệ và quyền sở hữu trí tuệ, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, hưởng thụ văn hóa của người dân và phù hợp với mục tiêu hội nhập quốc tế, phát triển bền vững đất nước.

Trong xu thế toàn cầu hóa, công nghiệp văn hóa được xem là “con gà đẻ trứng vàng” được nhiều quốc gia đầu tư, phát triển. Với nhiệm vụ và yêu cầu mới đặt ra trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình, việc phê duyệt Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2030, đặc biệt là Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tiếp tục mở ra một lộ trình rõ ràng hơn cho các tỉnh, thành trong xây dựng văn kiện Đại hội, vạch ra đường hướng phát triển văn hóa phù hợp với nguồn lực, điều kiện của mình. Chương trình củng cố thêm quan điểm của Đảng, Nhà nước: Văn hóa trở thành trung tâm của mọi chiến lược phát triển địa phương trong kỷ nguyên mới.

Hoàng Quyên

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/dua-van-hoa-thanh-dong-luc-phat-trien-725189.html