Mô hình trồng dứa liên kết đang mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân vùng đồi núi ở Hà Tĩnh. (Ảnh:T.H)
Tận dụng đất hoang
Những ngày này, tại xã Kỳ Hoa (Hà Tĩnh), hàng chục lao động thuộc Tổ hợp tác (THT) sản xuất dứa Ngân Hà đang khẩn trương thu hoạch vụ đầu tiên. Trên 8,5ha đất đồi trước đây bỏ hoang, 13 hộ dân đã liên kết cải tạo và trồng dứa. Họ được hỗ trợ kỹ thuật, quy trình chăm sóc và bao tiêu sản phẩm đầu ra, góp phần ổn định sản xuất và nâng cao thu nhập.
Theo anh Trương Xuân Hà – Tổ trưởng Tổ hợp tác, chi phí đầu tư trung bình cho mỗi ha dứa khoảng 130 triệu đồng. Dù mới thu bói, năng suất đạt hơn 10 tấn/ha, hứa hẹn hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều loại cây trồng trước đây. “Đặc biệt, dứa được doanh nghiệp thu mua ngay tại vườn, bà con không lo đầu ra”, anh Hà chia sẻ.
Không chỉ tạo thu nhập ổn định cho nông hộ, mô hình còn giải quyết việc làm cho hơn 20 lao động thời vụ, với mức thu nhập khoảng 300.000 đồng/ngày.
Ông Cao Xuân Bình, cán bộ kỹ thuật Công ty CP Đồng Giao (Doveco, đối tác chính đảm nhận vai trò cung ứng giống, hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu toàn bộ sản phẩm theo hợp đồng dứa ở Hà Tĩnh) cho biết: “Cây dứa rất phù hợp với điều kiện đất đai vùng đồi núi Hà Tĩnh. Chúng tôi đang hỗ trợ giống, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm, hướng đến nâng cao năng suất và chất lượng quả”.
Hiện doanh nghiệp đã triển khai mô hình tại các xã Kỳ Hoa, Kỳ Anh, Cẩm Xuyên, Vũ Quang với tổng diện tích hơn 230ha và sẽ tiếp tục mở rộng vùng nguyên liệu.
Từ triển vọng của cây dứa, nhiều gia đình ở xã Kỳ Hoa, Vũ Quang… đã mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất đồi sang trồng dứa liên kết. Gia đình anh Trần Văn Cường (xã Kỳ Tân) đã cải tạo hơn 2,5ha đất đồi trồng dứa từ tháng 4/2024. Sau nửa năm chăm sóc, cây phát triển tốt, anh tiếp tục mở rộng thêm 3,5ha. “Quá trình sản xuất yên tâm nhờ có công ty hỗ trợ kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm. Đây là cây trồng mang lại niềm tin cho bà con chúng tôi”, anh Cường nói.
Tại xã Vũ Quang, sau 12 tháng thử nghiệm, nhiều vườn dứa đã ra quả bói với chất lượng tốt, mắt mịn, màu quả đồng đều. Chị Phạm Thị Ngọc Hoa ở thôn Đồng Minh là một trong những hộ tiên phong. Từ 0,5ha đất keo kém hiệu quả, chị chuyển sang dứa Cayenne và đã có những quả đầu tiên. Không giữ kinh nghiệm cho riêng mình, chị còn hướng dẫn các hộ khác cùng tham gia, nhân rộng mô hình.
Dứa phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng ở các vùng đồi núi Hà Tĩnh nên phát triển tốt. (Ảnh: T.H)
Đến nay, diện tích dứa tại huyện Vũ Quang (cũ) đã đạt gần 50ha – một tín hiệu tích cực cho thấy tính khả thi và sức hút của cây trồng mới. Doveco cũng bày tỏ kỳ vọng: nếu diện tích đạt 2.000ha, công ty sẽ đầu tư nhà máy chế biến nước ép dứa ngay tại địa phương, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, giảm chi phí vận chuyển và tạo thêm nhiều việc làm.
Hướng đi bền vững cho nông nghiệp
Thực tế cho thấy, việc trồng dứa liên kết đã giúp khai thác hiệu quả những vùng đất đồi vốn canh tác kém hiệu quả hoặc bỏ hoang. Với đặc tính dễ trồng, ít công chăm sóc, chu kỳ cho thu hoạch rõ ràng, dứa đang trở thành cây trồng thay thế hợp lý cho keo, sắn… những loại cây có giá trị kinh tế thấp.
Bà Nguyễn Thị Lập (thôn Thắng Lợi, xã Vũ Quang) cho biết, nếu được phát triển đúng hướng, cây dứa không chỉ là nguồn thu nhập mà còn giúp người dân vùng đồi núi ổn định cuộc sống, có điều kiện lo cho cái học hành, góp phần vào chiến lược phát triển kinh tế nông thôn bền vững.
“Mô hình trồng dứa còn mang ý nghĩa xã hội khi tạo việc làm thời vụ, tăng thu nhập cho nông hộ, giúp chúng tôi gắn bó với quê hương thay vì bỏ đi làm ăn xa”, bà Lập nói.
Với sự đồng hành của doanh nghiệp, sự quyết tâm của chính quyền và nông dân, cây dứa đang dần trở thành biểu tượng cho một hướng đi mới của nông nghiệp Hà Tĩnh, phát huy tiềm năng đất đồi, tạo sinh kế ổn định và mở ra tương lai xanh.
Bà Phan Hồng Yến – Chủ tịch UBND xã Vũ Quang cho biết: “Chúng tôi xác định dứa Cayenne là cây có tiềm năng phát triển thành sản phẩm chủ lực. Địa phương đang quy hoạch vùng trồng, hỗ trợ vốn, kỹ thuật và kết nối doanh nghiệp để giúp bà con yên tâm đầu tư lâu dài”.
Song song với mở rộng diện tích, xã còn định hướng xây dựng thương hiệu “Dứa Vũ Quang” là sản phẩm đặc trưng gắn với chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ. Các đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên cùng vận động hội viên tham gia, hình thành phong trào trồng dứa rộng khắp.
Tiến Hiệp - Vũ Long