Mùa hè, hãy để con nghỉ ngơi thay vì tiếp tục chạy đua
Mỗi dịp hè đến, lẽ ra phải là thời gian để trẻ được nghỉ ngơi, vui chơi sau chín tháng miệt mài học tập. Thế nhưng, thực tế tại nhiều thành phố lớn, mùa hè của học sinh đang bị “đóng khung” trong những lớp học thêm, luyện thi, học kỹ năng… được sắp kín từ sáng tới tối.
Mùa hè đúng nghĩa, với không ít đứa trẻ có lẽ chỉ còn là một khái niệm mơ hồ, khi các em phải tiếp tục bước vào guồng quay của học hành không hồi kết.
Nhiều trẻ tiếp tục guồng quay học hành trong kỳ nghỉ hè khiến các em mệt mỏi, áp lực. Ảnh minh họa
Chị Lê Thu Trang (quận 10, TP.HCM), mẹ của một bé gái lớp 6, chia sẻ: “Năm nào cũng vậy, vừa nghỉ hè vài hôm là tôi phải đăng ký ngay cho con học thêm Toán, Văn, Anh. Cháu còn học đàn và bơi nữa. Mình không nỡ, nhưng nếu không học thì sợ con tụt lại so với bạn bè”. Nỗi lo lắng ấy không hiếm gặp. Trong bối cảnh áp lực học tập ngày càng đè nặng, nhiều phụ huynh chọn cách “đi tắt đón đầu” bằng việc cho con học suốt cả mùa hè, để chuẩn bị trước cho năm học mới hoặc trau dồi các kỹ năng mà người lớn cho là cần thiết.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia tâm lý giáo dục, mùa hè đúng nghĩa không đơn thuần là kỳ nghỉ, mà còn là giai đoạn đặc biệt quan trọng giúp trẻ hồi phục thể chất, tái tạo tinh thần và phát triển các năng lực ngoài học thuật. “Não bộ của trẻ cũng như cơ bắp, nếu không được nghỉ ngơi đúng cách thì sẽ dễ bị quá tải. Nhiều trẻ bị rối loạn giấc ngủ, dễ cáu kỉnh hoặc chán học là vì mùa hè bị nhồi nhét quá mức”, chuyên gia tâm lý học đường Lê Văn Anh nhận định.
Bà cũng cho rằng một kỳ nghỉ hè hiệu quả không cần phải “chạy theo thành tích”, mà nên tạo điều kiện cho trẻ được tự do trải nghiệm, khám phá và học hỏi từ cuộc sống thực tế.
Với nhiều học sinh, kỳ nghỉ hè giống như "học kỳ thứ 3" hơn là thời gian để vui chơi, nạp lại năng lượng. Ảnh minh họa
Trên thực tế, chính các em học sinh cũng có nhu cầu được nghỉ ngơi và sống đúng với tuổi thơ của mình. Em Nguyễn Quốc Huy (học sinh lớp 7, Hà Nội) thật thà nói: “Mỗi lần hè đến, em chỉ mong được về quê chơi với ông bà, ra đồng bắt cá, thả diều. Nhưng mẹ bắt học thêm Toán, tiếng Anh suốt cả tuần. Em thấy mệt và không muốn hè chút nào”.
Với nhiều học sinh, mùa hè trở thành “học kỳ thứ ba” – nơi các em vẫn phải ngồi bàn học, vẫn bị chấm điểm, kiểm tra, và vẫn chịu những áp lực quen thuộc như trong năm học chính thức.
Điều đáng lo hơn là mùa hè bị sử dụng sai cách có thể để lại những hệ quả lâu dài. Trẻ thiếu đi những ký ức tuổi thơ đẹp, thiếu kỹ năng sống, giảm khả năng sáng tạo và hình thành tâm lý mệt mỏi mãn tính.
“Tôi từng tiếp nhận một ca học sinh lớp 8 bị rối loạn lo âu vì suốt ba năm hè không được nghỉ. Cháu kể rằng cháu chẳng nhớ hè năm nào được đi chơi, chỉ nhớ học và khóc. Đó là hồi chuông cảnh tỉnh cho người lớn”, chuyên gia tâm lý Đặng Thị Kim Oanh chia sẻ.
Để con có một mùa hè trọn vẹn
Hiện nay, nhiều phụ huynh đang bắt đầu thay đổi tư duy khi nhận ra rằng: điều trẻ cần không phải là lịch học kín mít, mà là một mùa hè cân bằng, có thời gian nghỉ ngơi, vui chơi, rèn kỹ năng, và quan trọng nhất là sự tự do lựa chọn.
“Năm nay tôi không cho con học thêm gì cả. Gia đình đưa cháu về quê ngoại một tháng, để cháu được chạy nhảy, chơi với anh em họ hàng. Tôi nhận ra con vui vẻ hơn hẳn, ngủ ngon và biết làm việc nhà nữa”, anh Trần Minh Khoa (quận Bình Thạnh, TP.HCM) cho biết.
Một số chuyên gia giáo dục khuyến khích phụ huynh nên để con tự chọn những hoạt động yêu thích, thay vì lên kế hoạch thay con. Các hoạt động như đọc sách, làm đồ thủ công, chơi thể thao, chăm cây, nấu ăn, làm dự án nhỏ hay thử bán hàng online đều có thể trở thành những trải nghiệm học tập sống động và bổ ích.
“Mùa hè là thời điểm vàng để trẻ phát triển tính tự lập, khả năng ra quyết định, tư duy phản biện – những thứ mà trường lớp không dạy. Hãy để con chủ động chọn một việc muốn làm: học nấu ăn, tập làm vlog, vẽ truyện tranh... miễn là con thấy hào hứng”, chuyên gia giáo dục Trần Hoàng Nhân đề xuất.
Con trẻ có nhu cầu rất lớn về việc sống đúng với tuổi thơ, vì vậy, cha mẹ hãy để con có một kỳ nghỉ hè trọn vẹn. Ảnh minh họa
Ngay cả học sinh cũng mong muốn được làm chủ mùa hè của mình. Em Lưu Hoàng Mai (lớp 9, Đà Nẵng) hào hứng chia sẻ: “Hè năm nay em đăng ký tham gia câu lạc bộ làm phim cùng các bạn. Bọn em được tự viết kịch bản, quay và dựng clip. Em thấy thú vị hơn học thêm nhiều”. Những trải nghiệm như vậy không chỉ giúp các em phát triển kỹ năng mềm, mà còn tạo ra những ký ức đẹp – thứ vốn rất thiếu trong lịch trình học tập nặng nề quanh năm.
Không ai phủ nhận tầm quan trọng của việc học, nhưng học không phải là tất cả. Một đứa trẻ có mùa hè đúng nghĩa sẽ trở lại năm học mới với tinh thần tươi mới, sáng tạo, tự tin và hạnh phúc hơn. “Con tôi từng học giỏi nhưng rất khép kín. Sau một mùa hè tự nấu ăn, làm đồ thủ công bán online, cháu tự tin và nói chuyện cởi mở hơn hẳn. Tôi hiểu rằng, đôi khi dừng lại mới là cách để con tiến xa hơn”, chị Nguyễn Bảo Châu, một phụ huynh có con học lớp 8, nói.
Hãy để mùa hè là mùa của hồi phục và khơi nguồn cảm hứng sống. Một mùa hè đúng nghĩa không nằm ở số lớp học đã tham gia, mà nằm ở nụ cười của con, ở những trải nghiệm đáng nhớ và những bài học đến từ chính cuộc sống. Bởi vì, tuổi thơ chỉ có một lần.
Và mùa hè – nếu được sống trọn vẹn, sẽ là hành trang quý giá theo con suốt những năm tháng trưởng thành sau này.
Yến Nguyễn