Sáng 19/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.
Phát biểu về nhóm vấn đề giá đất, đại biểu Nguyễn Văn Lợi - Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội Tp.HCM - nêu rõ bất cập về chính sách thu tiền sử dụng đất của người dân khi chuyển mục đích sang đất ở (hiện thu 100% bảng giá đất nhân diện tích, không phân biệt trong hay ngoài hạn mức).
Một trong những vấn đề bức xúc nhất được ông Lợi nêu ra là việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho đất thổ cư, đất cha ông để lại.
Đại biểu Nguyễn Văn Lợi phát biểu tại tổ Tp.HCM.
Theo đại biểu, việc áp dụng nguyên tắc thị trường và định giá đất quá cao trong trường hợp này khiến người dân cảm thấy như phải đi "mua lại đất của chính mình".
Ông đề xuất đối với việc làm sổ cho đất thổ cư của dân, nhà nước chỉ nên thu theo khung giá nhà nước, chỉ khi nào đất đó được đưa vào giao dịch, mua bán trên thị trường thì mới tính thuế theo giá thị trường để tránh tình trạng thuế chồng thuế, gây khó khăn cho người dân, đặc biệt là ở vùng nông thôn.
"Tôi thấy người dân nông thôn tiền đâu mà đi mua đất của chính mình? Giá thì định ở "trên trời" theo mấy ông tư vấn, còn người dân tiếp tục khổ", ông Lợi nói và cho rằng các cơ chế trong nghị quyết cần được tính toán lại theo hướng thực sự tạo thuận lợi cho dân. Thậm chí, ông cho rằng nên cân nhắc miễn tiền sử dụng đất đối với các trường hợp làm đất thổ cư theo quy định của nhà nước, chỉ khi nào đất này đưa vào thị trường buôn bán thì mới tính thuế.
Liên quan đến nguyên tắc định giá đất, Trưởng đoàn ĐBQH Tp.HCM bày tỏ băn khoăn về quy định tại Điều 6 của dự thảo, khi thiết kế song song hai cơ chế: vừa định giá theo thị trường qua tư vấn, vừa theo khung giá và hệ số của nhà nước.
Ông lo ngại hai cơ chế này khó khớp nhau, dẫn đến ách tắc. Nếu phụ thuộc hoàn toàn vào tư vấn định giá có thể dẫn đến tình trạng giá ảo, đẩy giá lên quá cao khiến nhà đầu tư nản lòng, dự án không thể triển khai.
Do đó, đại biểu Lợi kiến nghị nên để Nhà nước giữ vai trò quyết định giá đất trên cơ sở hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, thay vì phó mặc cho đơn vị tư vấn vì sợ trách nhiệm, dẫn đến hậu quả là nền kinh tế và người dân phải gánh chịu.
Góp ý cho dự thảo này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Yến (Tp.HCM) cho biết bà hoàn toàn tán thành về sự cần thiết phải ban hành Nghị quyết này. Bởi trong thực tiễn vừa qua, sau khi Luật Đất đai năm 2024 được ban hành và có hiệu lực, vẫn còn phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Tp.HCM) tại phiên thảo luận tổ sáng 19/11.
Đi vào góp ý nội dung dự thảo Nghị quyết, bà Yến dẫn chứng tại điểm b khoản 2 Điều 3 quy định rằng: “Trong trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho nhà đầu tư”.
Theo nữ đại biểu, quy định “trên 75% diện tích và trên 75% số lượng người sử dụng đất” cần được xem xét lại, bởi hai điều kiện này không song hành và có thể gây mâu thuẫn trong thực tế.
Ví dụ: Một dự án 100 ha có 75 hộ dân đồng ý thỏa thuận (tức đạt 75% số hộ), nhưng 25 hộ còn lại lại đang nắm giữ diện tích chiếm hơn 50% tổng diện tích. Trong trường hợp này, mặc dù đạt điều kiện về số hộ, nhưng điều kiện về diện tích lại không đạt. Như vậy quy định “75% diện tích và 75% số hộ” sẽ rất khó khả thi.
Vì vậy, bà đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc sửa theo hướng chỉ áp dụng một trong hai điều kiện, dùng “hoặc” thay vì “và”: hoặc đạt trên 75% diện tích, hoặc đạt trên 75% số lượng người sử dụng đất.
Tiếp tục nêu ý kiến, nữ đại biểu đoàn Tp.HCM cho biết, quy định hiện nay nêu rằng trước khi ban hành quyết định thu hồi đất, cơ quan có thẩm quyền phải gửi thông báo cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, chậm nhất là: 60 ngày đối với đất nông nghiệp; 120 ngày đối với đất phi nông nghiệp.
Theo đại biểu, các mốc thời gian này quá dài. Thực tế như dự án cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, phải làm rất nhanh thì mới kịp tiến độ khởi công. Nếu áp dụng thời hạn quá dài như trong dự thảo, sẽ không đảm bảo tiến độ, gây phát sinh nhiều khó khăn, nhất là khi chỉ một hộ dân khiếu kiện cũng có thể kéo dài toàn bộ dự án.
Vì vậy, bà đề nghị giảm thời hạn 60 ngày xuống còn 45 ngày; giảm 120 ngày xuống còn 60 ngày, để bảo đảm tiến độ triển khai các dự án quan trọng.
Như Quỳnh