Thực tế, không thể phủ nhận xã hội ngày càng phát triển, đời sống được nâng cao, cha mẹ sẵn sàng hy sinh để con cái “chỉ việc học hành”, thậm chí cả khi đã ra trường. Thế nhưng, sự yêu thương không kèm theo rèn luyện tinh thần trách nhiệm lại dễ dẫn đến một hệ lụy: “Thói ỷ lại”.
Người trẻ lười biếng không phải do thiếu năng lực, mà đôi khi chính vì... không cần phải cố gắng. Khi mọi thứ từ cơm ăn, áo mặc đến tiền tiêu vặt đều được “bao cấp”, nhiều bạn trẻ ngại bươn chải, thiếu kỹ năng tự lập, dễ rơi vào vòng xoáy trì trệ. Một số khác ngụy biện bằng những mỹ từ như: “Đang tìm đam mê”, “muốn nghỉ ngơi để cân bằng”, nhưng kỳ thực là né tránh va chạm với thực tế cuộc sống.
Ảnh minh họa: ntthnue.edu.vn
Điều đáng lo là thói quen ỷ lại không chỉ làm lãng phí thanh xuân mà còn bào mòn động lực phát triển bản thân. Lâu dần, người trẻ dễ đánh mất sự tự tin, trở nên phụ thuộc vào người khác trong mọi quyết định, từ việc nhỏ như đi xin việc đến những lựa chọn lớn hơn như lập gia đình hay theo đuổi sự nghiệp.
Vậy làm sao để thoát khỏi tình trạng này? Trước hết, cần thay đổi tư duy từ bên trong mỗi người trẻ: Đừng xem việc được hỗ trợ là điều hiển nhiên. Hãy tự hỏi bản thân: “Nếu ngày mai không còn ai giúp mình nữa, mình sẽ sống ra sao?”. Câu hỏi đó có thể là cú hích đánh thức ý thức độc lập, từ đó từng bước rèn luyện năng lực tự chủ trong công việc và cuộc sống.
Gia đình, đặc biệt là cha mẹ, cũng cần thay đổi cách giáo dục. Yêu thương không có nghĩa là bao bọc con suốt đời. Hãy trao cho con cơ hội thử, sai, đứng dậy và học hỏi, thay vì làm thay con mọi việc. Một khoản chi tiêu cá nhân, một chuyến đi xa tự lo, hay một công việc bán thời gian cũng có thể là “bài học nhập môn” cho sự trưởng thành.
Cùng với đó, xã hội cần tạo thêm những môi trường thực tiễn, nơi người trẻ có thể “va vấp an toàn” như: Các chương trình khởi nghiệp, tình nguyện, huấn luyện kỹ năng mềm... để họ hiểu rằng, trưởng thành không phải là đích đến mà là hành trình tự thân bước đi.
Tuổi trẻ là quãng thời gian đáng giá nhất, đừng để nó trôi qua trong sự ỷ lại. Bởi không ai có thể sống hộ cuộc đời bạn, kể cả cha mẹ.
HỒNG SÁNG