31 tuổi, Đại úy Đỗ Quang Nam (cán bộ Trung tâm huấn luyến và ứng phó về phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ - Bộ Công an) có 10 năm thực hiện nhiệm vụ cứu nạn, cứu hộ.
Thanh xuân của người sĩ quan trẻ được kể bằng những lần trực tiếp xông pha vào hiện trường nguy hiểm, nơi mọi người tìm cách thoát ra thì anh cùng đồng đội lao vào, chạy đua với thời gian cứu người gặp nạn khỏi cửa tử.
Đại úy Nam kể, 5 năm trước, anh cùng 5 cán bộ chiến sĩ thiện chiến nhất được Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ điều động lên đường, hỗ trợ tìm kiếm nạn nhân rơi xuống hang sâu ở huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang (cũ).
Đại úy Đỗ Quang Nam có hơn 10 năm công tác trong lực lượng Cảnh sát PCCC & CNCH.
Nạn nhân là thanh niên trẻ tuổi. Sau bữa rượu say 2 thanh niên đưa nhau về nhà bằng xe máy. Khi đi ngang dốc núi thì xe văng xuống một miệng hang ven đường. Người ngồi sau may mắn không bị thương, còn thanh niên 17 tuổi cầm lái định xuống kéo xe máy lên, không may lọt xuống dưới hang.
Nhận được tin, lực lượng Cảnh sát PCCC & CNCH Công an tỉnh Hà Giang lập tức có mặt tại hiện trường, cùng người dân địa phương tổ chức ứng cứu. Tuy nhiên, thời điểm đó phương tiện hỗ trợ còn hạn chế, việc tiếp cận nạn nhân gặp nhiều khó khăn.
Được lệnh điều động, 4h sáng, Đại úy Nam cùng động đội mang theo trang thiết bị hiện đại vội vã lên đường. Thời điểm đó là mùa đông, cái lạnh vùng cao nguyên đá hòa cùng mưa nặng hạt càng làm cái rét buốt trở nên cắt da cắt thịt.
Giữa trời mưa rét, Đại úy Nam cùng các chiến sĩ kéo chặt dây, giữ cho đồng đội bên dưới hang không bị tuột.
Gần nửa ngày di chuyển nhưng tới nơi cả đội không một phút nghỉ ngơi, họ bắt tay luôn vào việc trinh sát hiện trường. Trước mắt họ là miệng hang nhỏ hẹp, sâu hun hút.
"Đầu tiên chúng tôi đánh giá tất cả khu vực xung quanh và kiểm tra xem liệu có không khí không. Chúng tôi buộc con gà vào dây thả xuống, nếu con gà vẫn còn sống thì tại điểm đó cảnh sát có thể xuống được. Gà được thả xuống nhiều lần, mỗi chặng cách nhau 70 mét. Đó cũng là độ sâu của mỗi chặng thiết lập liên lạc. Nếu con gà chết thì ở vị trí đó coi như không thể xuống dưới vì trong hang có thể chứa khí mê-tan hoặc không có ô-xi", Đại úy Nam lý giải.
Sau khoảng một tiếng rưỡi "trinh sát', con gà vẫn sống khỏe mạnh tức là có tín hiệu an toàn, lúc này một cán bộ xin ý kiến để xuống khảo sát.
"Lòng hang tối đen như mực, lòng hang nhỏ hẹp lại có rất nhiều nhũ đá lởm chởm, nhọn hoắt. Miệng hang hẹp nên chỉ có thể cử một cán bộ xuống. Độ sâu hang khoảng 250 m, tức là tương đương tòa nhà 60 tầng, tuy vậy, độ sâu không thẳng đứng mà gập ghềnh theo hình dích dắc, gây khó khăn cho công tác cứu hộ", Đại úy Nam kể.
Qua bộ đàm, đồng đội của anh quyết không bỏ cuộc bởi như vậy, công sức của cả đoàn sẽ phí hoài và nạn nhân sẽ mãi mãi nằm lại dưới vực sâu. Chừng 2 tiếng sau, cán bộ trinh sát xuống tới đáy hang và tìm thấy nạn nhân. Quay trở lại, cả đội thống nhất phương án để đưa thi thể lên.
Lần xuống thứ hai, mọi thứ suôn sẻ cho tới khi trời đột ngột đổ mưa to. Bùn đất theo nước tuôn xối xả xuống miệng hang.
Bộ đàm mất tín hiệu và dây trơn khiến ròng rọc dường như phải dừng hoạt động. Cán bộ cứu hộ treo lơ lửng giữa bóng tối, không gian nhỏ hẹp và bùn nước khắp nơi. Phía trên, lực lượng công an tìm mọi cách hạn chế đường xối xuống của con nước.
Bất chợt, mưa đá trút xuống, các chiến sĩ với sức người nhỏ bé cố chống chọi với thiên nhiên khắc nghiệt. Trời mưa nên máy móc không thể hoạt động. Đại úy Nam cùng các chiến sĩ gồng mình kéo dây, giữ cho đồng đội bên dưới không bị tuột. Lúc chờ đợi mưa ngớt, tất cả như nín thở, chỉ biết cầu nguyện đồng đội của mình bình an.
Mưa tạnh sau đó chừng 1 tiếng, tổ cứu nạn vỡ òa khi bộ đàm được kết nối lại. “Lúc đó, chúng tôi tay tê cóng vì mưa rét nhưng nhất quyết không chùn vì cố gắng cho an toàn nhất chiến sĩ của mình ở dưới và đưa người xấu số trở về với gia đình”, Đại úy Nam kể.
Gần 16h, công tác tìm kiếm hoàn tất. Nạn nhận được bàn giao cho gia đình để lo các thủ tục hậu sự.
Lăn lộn biết bao hiện trường do thiên tai, tai nạn, nơi được xác định sự sống không còn, nhưng Đại úy Đỗ Quang Nam luôn tâm niệm, ít nhất phải tìm được thi thể người xấu số bàn giao cho gia đình, để người thân họ bớt đau thương.
Đoàn công tác Bộ Công an Việt Nam tham gia cứu hộ, cứu nạn sau động đất ở Myanmar.
Tháng Ba vừa qua, thảm họa động đất ở Myanmar khiến 5.000 người thiệt mạng, dư chấn trận động đất lan rộng các khu vực lân cận, bao gồm cả Thái Lan.
Ngay sau khi thảm họa xảy ra, với tinh thần, khẩn trương, chỉ trong 2 ngày, đoàn công tác gồm 26 cán bộ, chiến sĩ của Bộ Công an trang bị đầy đủ các trang thiết bị, quân tư trang, máy móc hỗ trợ hiện đại nhanh chóng lên đường sang Myanmar tham gia cứu hộ, cứu nạn.
Đại tá Nguyễn Minh Khương, khi đó là Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC&CNCH (Bộ Công an) làm Trưởng đoàn. Đại úy Đỗ Quang Nam cũng là thành viên của tổ công tác.
Đoàn công tác đặt chân tới nước bạn, thời tiết nắng nóng tới 40°C, chung quanh đặc quánh mùi tử thi bên đống đổ nát hoang tàn.
“Các đoàn cứu hộ quốc tế không được tự đi tìm kiếm cứu nạn ở các khu vực, mà phải do bên điều phối của nước bạn chỉ định. Chúng tôi luôn được giao tới những điểm khó nhất”, Đại úy Nam kể.
Sở dĩ được gọi là hiện trường khó bởi những nơi đoàn Việt Nam đến, trước đó đều có vài đoàn quốc tế tiếp cận nhưng không thể triển khai, họ đã rời đi.
Hiện trường trận động đất ở Myanmar khác với những vụ động đất khác, bởi các tòa nhà gần như sập tầng 1, có thể tiếp tục đổ sập bất kỳ lúc nào. Để bảo đảm an toàn cho công tác tìm kiếm, cứu nạn, cán bộ, chiến sĩ của Đội cứu nạn cứu hộ Bộ Công an Việt Nam đã lên kế hoạch, phương án tỉ mỉ, đào, lật từng lớp đất, gạch… Những chai nước dốc ngược cũng được đặt lên trên để phòng khi dư chấn lớn, họ dễ dàng phát hiện và thoát ra ngoài.
Phút nghỉ ngơi sau nhiều giờ tích cực tìm kiếm, cứu nạn sau động đất ở Myanmar của Đội cứu nạn, cứu hộ Bộ Công an Việt Nam.
Đại úy Nam nhắc lại trường hợp một thanh niên 17 tuổi bị mắc kẹt ở tầng 1. Khi cảnh sát PCCC &CNCH Công an Việt Nam đến, gia đình nói "con tôi vẫn còn sống". Tuy vậy, đánh giá bằng thiết bị radar, đoàn công tác xác định nạn nhân đã tử vong.
"Với quyết tâm chết phải tìm thấy thi thể, đã tìm thấy thì phải đưa ra đến cùng nên chúng tôi rất cố gắng, không bỏ cuộc", Đại úy Nam cho hay.
Bằng các biện pháp nghiệp vụ, đoàn công tác Bộ Công an Việt Nam đã đưa thi thể nam thanh niên ra khỏi đống ngổn ngang.
"Khi nạn nhân được đưa ra ngoài, gia đình vỡ òa, lúc này họ thừa nhận đã nói dối con mình còn sống vì sợ đoàn Việt Nam rời đi", Đại úy Nam nhớ lại.
Sau hơn 1 tuần thực hiện nhiệm vụ quốc tế, đoàn đã độc lập đưa được 7 thi thể nạn nhân bị mắc kẹt trong các tòa nhà bị đổ sập để bàn giao cho gia đình lo hậu sự. Đồng thời, các cán bộ chiến sĩ phối hợp với các đơn vị cứu hộ của Myanmar, Philippines, Indonesia, Singapore đưa 7 thi thể nạn nhân khác ra khỏi đống đổ nát.
Với đại úy Nam, mỗi lần cùng đồng đội vào nhiệm vụ là một lần đối diện với lằng ranh của sự sống và cái chết. “Chúng tôi luôn coi phần thưởng lớn nhất là mỗi nạn nhân được thoát nạn, được trở về với gia đình”, Đại úy Đỗ Quang Nam nói.
Minh Tuệ