Đứng giữa miền đất chịu nhiều dông bão

5 giờ trướcBài gốc

Tin dữ lan khắp xóm chài, lại thêm một mùa bão lũ miền Trung - nơi con người vừa mưu sinh vừa gồng mình tồn tại giữa biển trời khắc nghiệt, nơi thiên nhiên hào phóng ban tặng sản vật nhưng cũng đòi lại bằng mồ hôi, nước mắt và đôi khi cả mạng sống.

Miền đất vừa ban tặng vừa thử thách

Dải đất miền Trung - nơi Trường Sơn đổ xuống biển, nơi rừng núi và biển khơi giao thoa - vừa hào phóng vừa khắc nghiệt. Địa hình ấy tạo ra sự phong phú tài nguyên: rừng, khoáng sản, vùng bãi ngang ven biển, cửa sông - cửa biển, đồng ruộng phì nhiêu. Nhờ đó, ngư dân và nông dân có thể khai thác hải sản, đánh bắt xa bờ, trồng trọt chăn nuôi, phát triển kinh tế rừng. Nhưng cũng chính địa hình ấy biến miền Trung thành vùng trũng hứng bão.

Lực lượng chức năng giúp bà con ngư dân trục vớt thuyền cá bị gió bão đánh chìm tại biển Cửa Việt.

Từ Phú Yên ra đến Nghệ An, dải đất này như người mẹ vừa ôm ấp vừa thử thách con mình. Núi đồi cắt dọc, đèo cao, khe suối, đường rẽ dốc ngoằn ngoèo; ven biển là dải cát mỏng manh, nơi cơn bão chỉ cần vươn ra đã chạm nhà. Cơn bão số 10 như muốn khắc thêm vết sẹo vào miền Trung. Cơn bão mạnh cấp 12, giật cấp 13, quét qua Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, kéo theo mưa lớn, gió dữ dội, sóng cao 5-6m. Nhiều mái nhà tốc bay, cây bật gốc; ôtô, xe máy hư hỏng khi gió giật xé tung cửa kính, cuốn tôn mái.

Trước khi bão đổ bộ, ở vùng ven biển Cửa Việt đã xảy ra vụ chìm tàu cá khiến 11 ngư dân gặp nạn, 2 người thiệt mạng - như một lời nhắc rằng miền đất này không chỉ gánh mưa gió mà còn hứng chịu sức tàn phá khốc liệt của bão biển.

Rạng sáng 28/9, khi bão số 10 còn gầm gào ngoài khơi, hai tàu cá chở 11 ngư dân vừa vào đến vùng biển Nam Cửa Việt thì bất ngờ gặp nạn. Một chiếc bị đánh dạt, mắc cạn, một chiếc chìm hẳn trong sóng cao gió giật. Trước tình huống hiểm nguy, lực lượng Công an xã Cửa Việt phối hợp Bộ đội Biên phòng và ngư dân địa phương lao ra biển ứng cứu.

Trong tiếng gió rít và những cột sóng dựng cao, họ chèo tàu ra cách bờ hơn một cây số rưỡi, trấn an tinh thần các thuyền viên, kéo từng người lên khỏi mặt nước. Chín ngư dân được đưa vào bờ an toàn, nhưng hai người đã không thể trở về – minh chứng rõ nhất cho sự khắc nghiệt của biển trời miền Trung.

Những vùng đồng bằng ven sông như các xã Triệu Phong, Hải Lăng ở Quảng Trị hay các bãi ngang ven biển Nghệ An bị ngập nặng do mưa lớn kết hợp triều cường. Vùng cửa sông, cửa biển trở nên biệt lập khi nước dâng; sóng tràn sâu vào đất liền, cuốn trôi tài sản, gạch ngói văng vèo trong màn đêm…

Sau bão, miền Trung đứng dậy

Khi gió ngớt dần và sóng đã lùi, ở các vùng biển Cửa Việt, Cửa Tùng, Cồn Cỏ… lại hiện ra cảnh ngư dân tất bật. Trước những hiên nhà nép mình bên rặng phi lao chắn gió, bà con ngư dân lại lặng lẽ sửa thuyền, vá lưới, chuẩn bị cho chuyến ra khơi mới sau bão. Một lão ngư vừa đưa tay gỡ mắt lưới vừa nói: “Chờ biển hiền thì không có cá”. Từ câu chuyện mưu sinh của ngư dân sau bão, lãnh đạo địa phương cũng chia sẻ nhiều giải pháp thích ứng.

Trao đổi với PV Báo CAND, ông Trần Phong, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, ở Quảng Nam cũ từng có những mô hình nhà cao chống lũ, với nền nhà nâng cao, tường gạch bọc khung thép để chống gió; còn ở Quảng Trị, bên cạnh mô hình tương tự, những năm gần đây phong trào trồng rừng chắn sóng, chắn gió ven biển được tập trung đầu tư, khuyến khích tối đa người dân cùng tham gia nhằm giảm sức công phá của sóng.

Không chỉ ở Quảng Trị, nhiều địa phương miền Trung khác cũng đang mở rộng các mô hình ứng phó. Tại Nghệ An, chính quyền hỗ trợ ngư dân đóng tàu vỏ thép, lắp định vị vệ tinh, tập huấn kỹ năng ứng phó sóng lớn, bảo hiểm cho tàu cá. Cũng có nơi thử nghiệm mô hình tàu tránh bão tập thể - một khu neo đậu tập trung có hệ thống cảnh báo, điện dự phòng và chằng chống khi bão tới.

Không riêng lĩnh vực biển, trong nông nghiệp các tỉnh miền Trung cũng khuyến khích trồng giống cây chịu bão, luân canh cây ngắn ngày để giảm rủi ro, chuyển đổi vùng đất dễ ngập thành ao nuôi thủy sản, biến vùng rủi ro thành vùng sinh lợi nếu biết khai thác khôn ngoan.

Ông Phong nhấn mạnh, bên cạnh kỹ thuật, yếu tố tinh thần với ý thức chủ động đóng vai trò sống còn. Người dân phải được tham gia vào quy hoạch, vào bản đồ rủi ro, vào từng tuyến đường, từng nhà. Không để người ở vùng nguy cơ cao chịu áp đặt, mà cùng họ xác định chỗ trú, chỗ sơ tán, cách kết cấu nhà cửa tốt hơn. Quan trọng hơn, nhà nước cần đầu tư mạnh vào hệ thống cảnh báo, giao thông nội vùng bền vững, đường dẫn thoát khi ngập, đê biển, kè chắn sóng, để khi bão về, người dân không “đợi chết” mà có đường đi, chỗ trú, hy vọng đứng vững...

Đứng giữa miền đất chịu bão, người dân miền Trung học cách sống như cây phi lao bám cát, chịu gió nhưng không gãy. Họ hiểu rằng thiên nhiên vừa khắc nghiệt vừa hào phóng. Họ chọn ở lại, chọn sinh tồn, chọn tin rằng mỗi mùa bão qua đi, một mùa nắng mới lại về. Và chính điều đó làm nên bản sắc miền Trung - kiên cường, nhẫn nại, giàu lòng nhân ái - thứ sức mạnh vô hình mà không cơn bão nào cuốn trôi được.

Thanh Bình

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/doi-song/dung-giua-mien-dat-chiu-nhieu-dong-bao-i783160/