Ống đựng gel chứa tế bào gốc phục hồi cơ tim của nhóm nghiên cứu. Ảnh: Hà An
Bệnh tim mạch - âm thầm nhưng nguy hiểm
Công trình đã mở ra hướng nghiên cứu mới trong việc điều trị bệnh nhồi máu cơ tim bằng tế bào gốc. TS Phạm Lê Bửu Trúc, Phó Trưởng phòng Công nghệ sinh học động vật (Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM) chủ nhiệm đề tài cho biết, bệnh tim mạch được đánh giá là diễn tiến thầm lặng nhưng nguy hiểm. Tỷ lệ gây tử vong với bệnh tim mạch hiện đang đứng hàng đầu các nguyên nhân không lây nhiễm, cao hơn cả ung thư, đái tháo đường...
Tuy nhiên, theo TS Trúc, các bệnh lý tim mạch thường bị bỏ qua do các triệu chứng không biểu hiện rõ rệt ở giai đoạn ban đầu. Nhưng ở giai đoạn cơ tim bị suy yếu, triệu chứng người bệnh thường gặp là mệt khi gắng sức, diễn tiến bệnh sẽ ngày càng nặng dần đến mức bệnh nhân đi lại cũng thấy mệt, thậm chí khi sinh hoạt hằng ngày như tắm rửa, ăn uống... người bệnh cũng cảm thấy mệt mỏi.
TS Phạm Lê Bửu Trúc mô phỏng một quy trình tổng hợp tế bào gốc giúp phục hồi cơ tim bị nhồi máu. Ảnh: Hà An
“Miếng vá” tim thần kỳ
Theo nhóm nghiên cứu, với bệnh mạch vành, bác sĩ tùy theo tình trạng bệnh sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp như điều chỉnh chế độ vận động, ăn uống hợp lý hay sử dụng các loại thuốc phù hợp với bệnh nhân... Khi bệnh diễn tiến nặng, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp như đặt stent mạch vành, hoặc mổ bắc cầu qua đoạn mạch bị tắc nghẽn giúp tái tưới máu vùng cơ tim bị tổn thương, hạn chế quá trình suy tim.
TS Trúc cho rằng, các phương pháp điều trị hiện nay giúp cải thiện triệu chứng, làm chậm tiến trình suy tim, nhưng chưa thể giúp tái tạo hay phục hồi hoàn toàn vùng cơ tim bị tổn thương.
Từ thực tế này, nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm ghép tấm tế bào gốc vào vùng thành tim bị tổn thương, giúp bảo vệ chức năng của vùng này. Tấm tế bào gốc được coi như “tấm vá sinh học” cho khu vực tổn thương, giảm xơ hóa, góp phần bảo vệ thành cơ tim và tạo cơ hội khôi phục tế bào cơ tim trở lại bình thường.
Để tạo ra “tấm vá sinh học”, nhóm tuyển chọn, phân lập và nuôi cấy tăng sinh tế bào gốc trung mô từ mô dây rốn người. Đây là một dạng tế bào gốc nhũ nhi có đặc tính trẻ, khỏe, dễ thu nhận và có khả năng tương thích rất tốt, gần như không gây thải loại miễn dịch. Song song đó, nhóm nghiên cứu cũng tạo ra một dạng gel đặc biệt và sử dụng công nghệ ánh sáng để tạo liên kết tế bào gốc và giá thể giúp định hình tấm tế bào khi đưa vào cơ thể.
“Tấm vá sinh học” tế bào gốc này sẽ hoạt động khi được cấy vào thành tim, có tác dụng khôi phục lại vùng mô tim bị thiếu máu, hay vùng tế bào bị chết, làm cải thiện khả năng hoạt động của tim.
Sau khi tạo được “tấm vá sinh học”, nhóm thử nghiệm trên chuột bạch để kiểm chứng.
Tuy nhiên, theo nhóm nghiên cứu, để thử nghiệm lâm sàng trên người cần qua nhiều giai đoạn nghiên cứu và sự cho phép của cơ quan y tế.
Hà An