Dược liệu quý ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Tiềm năng lớn và cơ hội thoát nghèo

3 giờ trướcBài gốc

Trên những triền núi cao, nơi khí hậu khắc nghiệt nhưng giàu tính đa dạng sinh học, nhiều loại dược liệu quý như sâm Ngọc Linh, ba kích, hà thủ ô, cà gai leo… đã tồn tại từ bao đời. Đây không chỉ là nguồn thuốc quý gắn với tri thức bản địa mà còn là lợi thế tự nhiên mà ít vùng nào có được. Trong chiến lược quốc gia về công nghiệp dược và dược liệu, Nhà nước đã xác định phát triển vùng trồng dược liệu là một trong những trụ cột quan trọng, mở ra cơ hội để biến 'của để dành' của núi rừng thành nguồn lực thoát nghèo.

Những năm gần đây, nhiều chương trình mục tiêu quốc gia và dự án phát triển dược liệu đã được triển khai ở các huyện vùng cao. Không ít nơi đã hình thành vùng trồng tập trung, cơ sở nhân giống và nhà máy chế biến. Một điểm đáng chú ý là các dự án này yêu cầu ưu tiên sử dụng lao động địa phương, qua đó vừa bảo tồn nguồn dược liệu, vừa tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Cơ hội thị trường cũng đang rộng mở. Các sản phẩm dược liệu chế biến đạt chuẩn không chỉ được tiêu thụ mạnh trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu. Lễ hội sâm Ngọc Linh và những hoạt động xúc tiến thương mại dược liệu năm 2025 cho thấy sự quan tâm của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Vấn đề đặt ra là phải nâng tầm sản phẩm: thay vì bán thô, cần xây dựng thương hiệu, tiêu chuẩn hóa theo quy định GACP/GMP và đẩy mạnh chế biến sâu để giá trị thực sự đến với người trồng.

Nhiều mô hình liên kết chuỗi giá trị đã chứng minh hiệu quả. Khi có doanh nghiệp đứng ra bao tiêu, hỗ trợ kỹ thuật và bảo đảm đầu ra, thu nhập từ dược liệu vượt xa các loại cây lương thực truyền thống. Điều này khẳng định dược liệu hoàn toàn có thể trở thành “cây làm giàu” nếu giải được bài toán thị trường.

Nhiều vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang khai thác tiềm năng dược liệu quý như sâm Ngọc Linh, ba kích, cà gai leo, mở hướng phát triển kinh tế và cơ hội thoát nghèo bền vững.

Thực tế tại một số địa phương vùng cao đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Ở Kon Tum (nay là Quảng Ngãi), nhiều hộ dân trồng sâm Ngọc Linh có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, thậm chí một số hộ có vườn sâm lâu năm thu về cả tỷ đồng, vượt xa so với canh tác lúa hay ngô. Tại Quảng Ninh, mô hình trồng ba kích tím dưới tán rừng giúp nhiều hộ dân Dao Thanh Y nâng thu nhập gấp ba lần so với trồng keo, trung bình đạt 150 - 200 triệu đồng/ha/năm.

Hay ở Bắc Kạn (nay là Thái Nguyên), cà gai leo được trồng tập trung theo mô hình hợp tác xã, doanh nghiệp bao tiêu đầu ra, đã đưa thu nhập của người dân tăng lên mức 80 - 100 triệu đồng/ha/năm. Những con số này cho thấy, khi có liên kết sản xuất và thị trường ổn định, cây dược liệu thực sự trở thành 'cây kinh tế' thay thế, giúp đồng bào dân tộc thiểu số cải thiện đời sống và thoát nghèo bền vững.

Dẫu vậy, không thể phủ nhận vẫn còn nhiều thách thức: sản xuất manh mún, thiếu quy hoạch đồng bộ, hạ tầng sơ chế và bảo quản yếu, nguy cơ khai thác quá mức dẫn tới cạn kiệt nguồn gen bản địa. Nếu không có quản lý chặt chẽ, lợi thế dược liệu có thể nhanh chóng bị xói mòn.

Chính vì vậy, câu chuyện dược liệu ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ dừng ở tiềm năng. Nó cần sự đồng hành của Nhà nước, doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân để biến tiềm năng thành hiện thực. Khi tri thức bản địa được gìn giữ, sản xuất được chuẩn hóa và đầu ra được đảm bảo, dược liệu sẽ thực sự trở thành chìa khóa giúp bà con thoát nghèo, đồng thời góp phần nâng cao vị thế nông sản Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Chương trình vinh danh vì sự phát triển dược liệu Việt Nam.

Thành Long

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/duoc-lieu-quy-o-vung-dong-bao-dan-toc-thieu-so-tiem-nang-lon-va-co-hoi-thoat-ngheo-169250917205028581.htm