Đường dây 1,2 tấn ma túy và cảnh báo về 'doanh nghiệp tội phạm' xuyên quốc gia

2 giờ trướcBài gốc

Đây không còn là các đường dây nhỏ lẻ, mà là tổ chức tội phạm xuyên quốc gia với mô hình hoạt động như một “doanh nghiệp tội phạm”, có bộ máy, có phương thức vận hành, có đường đi, nước bước hết sức tinh vi.

Đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng Nguyễn Thị Việt Nga. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Kiểm soát nội địa, không để ma túy len lỏi sâu vào cộng đồng

Theo đại biểu Nga, "Tam giác vàng" từ lâu là “điểm nóng” về sản xuất ma túy tổng hợp, Việt Nam với vị trí địa chính trị quan trọng vừa là địa bàn tiêu thụ, vừa là tuyến trung chuyển sang các quốc gia khác, đặc biệt là qua đường biển.

Điểm đáng lo ngại là tính tinh vi trong che giấu hàng cấm. Các đường dây thường ngụy trang dưới vỏ bọc doanh nghiệp xuất, nhập khẩu, logistics, sử dụng container, hàng đông lạnh, thậm chí tận dụng luồng xanh, luồng vàng trong thông quan; đồng thời chia nhỏ cung đường, thuê nhiều nhóm vận chuyển, dùng sim rác, sử dụng thiết bị định vị, máy bay không người lái và công nghệ mã hóa để tránh bị theo dõi. Có thể nói, tội phạm ma túy đã chuyển sang cấp độ “tội phạm công nghệ cao”, chứ không chỉ là mua bán, vận chuyển đơn thuần.

Bên cạnh đó, xu hướng liên minh tội phạm trong khu vực Mekong đang gia tăng. Nhiều nhóm tội phạm ở Myanmar, Lào, Campuchia phối hợp chặt chẽ với các "đầu nậu" tại Việt Nam. Chúng thuê người Việt vận chuyển, thuê kho bãi, lập doanh nghiệp bình phong để hợp thức hóa các hoạt động. Tính chất bạo lực và liều lĩnh của tội phạm cũng gia tăng mạnh; chúng sẵn sàng sử dụng vũ khí nóng, chống trả lực lượng chức năng, hoặc lợi dụng địa hình rừng núi, biên giới dài để tẩu thoát.

Trong bối cảnh ấy, nhiệm vụ phòng, chống ma túy của Việt Nam ngày càng khó khăn hơn. Nguồn cung ma túy tổng hợp từ khu vực "Tam giác vàng" vẫn rất lớn, trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước, nhất là nhóm thanh thiếu niên đang tăng. Điều này tạo ra sức ép kép: vừa phải ngăn chặn nguy cơ Việt Nam trở thành “điểm trung chuyển quốc tế”, vừa phải kiểm soát nội địa nhằm không để ma túy len lỏi sâu vào cộng đồng.

Rà soát “lỗ hổng” trong quản lý biên giới, cửa khẩu

Quốc hội biểu quyết thông qua về bổ xung nội dung Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Ảnh: An Đăng/TTXVN

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, qua vụ việc lớn như đường dây 1,2 tấn ma túy, có thể thấy vẫn tồn tại những “kẽ hở” mà tội phạm đã khai thác. Thứ nhất, quản lý biên giới còn gặp nhiều khó khăn khách quan: đường biên kéo dài, địa hình phức tạp, nhiều lối mở, lối mòn; trong khi lực lượng tại chỗ mỏng, trang thiết bị quan sát, giám sát còn hạn chế. Điều này khiến việc phát hiện các hoạt động vận chuyển ma túy qua biên giới đường bộ gặp nhiều thách thức.

Thứ hai, cửa khẩu và hệ thống logistics là nơi tội phạm thường xuyên lợi dụng. Một số doanh nghiệp “ma” lập hồ sơ xuất nhập khẩu để che giấu hàng cấm; trong khi quy trình kiểm tra container còn thủ công, phụ thuộc nhiều vào lực lượng trực tiếp vận hành, chưa được số hóa và tự động hóa toàn diện. Tội phạm nắm rất rõ quy trình này, từ đó tính toán thời gian, tuyến đường, thậm chí “vòng tránh” những điểm kiểm soát nghiêm ngặt.

Thứ ba, cơ chế phối hợp giữa các lực lượng: Biên phòng, Công an, Hải quan... dù đã có nhiều tiến bộ nhưng đôi khi vẫn còn phân tán dữ liệu, chưa có một “trung tâm phân tích thông tin chung” theo thời gian thực. Một số thông tin trinh sát không được chia sẻ kịp thời; việc phối hợp truy xét xuyên biên giới, xuyên tỉnh còn phụ thuộc nhiều vào từng vụ việc. Đây là lý do tội phạm có thể chọn nhiều khâu, nhiều điểm trung chuyển để cắt đuôi lực lượng chức năng.

Thứ tư, thiếu cơ chế kiểm soát đặc biệt với doanh nghiệp và tuyến vận tải có rủi ro cao. Các doanh nghiệp mới thành lập, doanh nghiệp có lượng hàng xuất, nhập khẩu lớn bất thường, doanh nghiệp đổi chủ liên tục… chưa được theo dõi bằng hệ thống cảnh báo rủi ro. Đây là “lỗ hổng” mà tội phạm lợi dụng để đưa hàng cấm vào lãnh thổ Việt Nam.

Cuối cùng, việc hợp tác quốc tế dù đã mở rộng nhưng vẫn cần tăng cường mạnh hơn, đặc biệt trong chia sẻ dữ liệu, dẫn độ, điều tra chung với các quốc gia trong Tiểu vùng Mekong. Tội phạm ma túy không biên giới, nên biện pháp đấu tranh cũng phải vượt qua mọi ranh giới hành chính để tạo sức mạnh tổng hợp.

Hoàn thiện khung khổ pháp lý, tăng chế tài, công nghệ phòng, chống ma túy

Từ các vụ việc lớn gần đây, đặc biệt là đường dây 1,2 tấn ma túy, có thể thấy nhu cầu cấp thiết phải củng cố khung pháp lý và tăng mức chế tài đối với tội phạm ma túy có tổ chức, xuyên quốc gia. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề xuất ba hướng trọng tâm: Thứ nhất, sửa đổi luật theo hướng nâng mức xử phạt và làm rõ các hành vi mới, đặc biệt là một số thủ đoạn mới như sử dụng thiết bị bay không người lái để vận chuyển, lợi dụng thương mại điện tử, logistics, rửa tiền qua tiền số (crypto), hoặc lập doanh nghiệp bình phong. Các hành vi này cần được luật hóa cụ thể, kèm khung hình phạt cao hơn, nhất là với doanh nghiệp hoặc cá nhân làm dịch vụ mà tiếp tay cho vận chuyển trái phép chất ma túy.

Thứ hai, xây dựng cơ chế phối hợp quốc tế ở cấp độ liên quốc gia. Việt Nam nên thúc đẩy mạnh hơn các hiệp ước song phương và đa phương về điều tra chung, dẫn độ, chia sẻ thông tin theo thời gian thực, nhất là với Thái Lan, Lào, Myanmar, Campuchia và Trung Quốc. Tội phạm ma túy hoạt động theo mạng lưới xuyên biên giới, nên nếu chỉ một quốc gia đơn lẻ phòng chống thì sẽ không đủ.

Thứ ba, đầu tư công nghệ và thiết bị ở mức mạnh mẽ hơn; cần triển khai hệ thống quét container tự động, máy soi liều cao, trí tuệ nhân tạo (AI) nhận diện rủi ro trong xuất, nhập khẩu, cơ sở dữ liệu dùng chung giữa công an, biên phòng, hải quan. Đồng thời, áp dụng định vị điện tử, camera giám sát toàn tuyến vận tải, hệ thống quản lý luồng hàng thông minh để kịp thời phát hiện container có dấu hiệu bất thường.

Đại biểu cho rằng việc phòng, chống ma túy không chỉ là vấn đề của lực lượng chức năng, mà là vấn đề an ninh con người, liên quan trực tiếp đến tương lai của thế hệ trẻ. Vì vậy, bên cạnh nâng cao chế tài, chúng ta cần chú trọng hơn các biện pháp giảm cầu: giáo dục phòng, chống ma túy trong trường học, quản lý chặt các hoạt động giải trí có nguy cơ cao, kiểm soát tiền chất, và phát triển các chương trình cai nghiện, phục hồi nhân văn, hiệu quả.

Đỗ Bình (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/thoi-su/duong-day-12-tan-ma-tuy-va-canh-bao-ve-doanh-nghiep-toi-pham-xuyen-quoc-gia-20251201124235549.htm