Theo hồ sơ, dự án do Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed, đơn vị thuộc Tập đoàn Vingroup, đề xuất đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP). Đây là tuyến đường sắt tốc độ cao đầu tiên tại Việt Nam do khu vực tư nhân khởi xướng, hướng đến mục tiêu rút ngắn thời gian di chuyển từ Hà Nội đến Hạ Long xuống còn khoảng 1 giờ 10 phút.
Theo hồ sơ, dự án do Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed, đơn vị thuộc Tập đoàn Vingroup, đề xuất đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP)
Tuyến có tổng chiều dài 120,4km, bắt đầu từ Trung tâm Hội chợ triển lãm Quốc gia (Cổ Loa, Hà Nội) và kết thúc tại phường Tuần Châu (Quảng Ninh). Tuyến đi qua bốn địa phương gồm Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng và Quảng Ninh, với hơn 97% chiều dài được xây dựng trên cao bằng cầu cạn bê tông dự ứng lực.
Dự án được thiết kế đường đôi khổ 1.435mm, điện khí hóa toàn tuyến, tốc độ thiết kế tối đa 350km/giờ, vận tốc khai thác trung bình 320km/giờ. Trên tuyến có bốn nhà ga đặt tại Cổ Loa, Gia Bình, Yên Tử và Hạ Long; cùng hai depot chính tại Hà Nội và Quảng Ninh để phục vụ bảo dưỡng, kỹ thuật và vận hành.
Tổng mức đầu tư dự kiến hơn 138.930 tỉ đồng, tương đương khoảng 5,5 tỉ đô la, trong đó vốn Nhà nước chủ yếu dành cho công tác giải phóng mặt bằng và hạ tầng kỹ thuật dùng chung. Thời gian thực hiện dự án chia làm hai giai đoạn. Trong đó, giai đoạn chuẩn bị và giải phóng mặt bằng từ năm 2025 - 2026; giai đoạn thi công và vận hành thử từ 2026 - 2028.
Theo báo cáo ĐTM, các tác động môi trường chủ yếu phát sinh trong giai đoạn thi công, gồm bụi, tiếng ồn, chất thải xây dựng và nguy cơ ảnh hưởng đến dòng chảy cục bộ dọc tuyến. Chủ đầu tư cam kết áp dụng nhiều biện pháp giảm thiểu như tưới nước giảm bụi, rào chắn giảm ồn, thu gom nước thải và hợp đồng xử lý chất thải rắn với đơn vị có chức năng.
Khi vận hành, tuyến đường sắt sử dụng điện thay cho nhiên liệu hóa thạch, giúp giảm phát thải khoảng 150.000 tấn CO₂ mỗi năm so với phương tiện đường bộ. Hệ thống nhà ga được thiết kế hai tầng trên cao, có quảng trường, cây xanh và khu trung chuyển giao thông công cộng, nhằm phát triển mô hình đô thị xanh dọc tuyến. Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tổ chức thẩm định báo cáo ĐTM, đồng thời lấy ý kiến của bốn địa phương có tuyến đi qua và cộng đồng.
Sau khi hoàn thiện hồ sơ, dự án sẽ được trình Chính phủ xem xét chủ trương đầu tư trong quí 4-2025. Nếu được phê duyệt, đây sẽ là dự án đường sắt tốc độ cao đầu tiên do khu vực tư nhân đầu tư, mở ra hướng đi mới cho xã hội hóa hạ tầng giao thông đường sắt tại Việt Nam.
 Trúc Đào