Duy trì mức sinh thay thế: Cần những giải pháp căn cơ, bền vững

5 giờ trướcBài gốc

Chiều 08/10, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 50, UBTVQH cho ý kiến Dự án Luật Dân số.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày Tờ trình Dự án Luật Dân số. Ảnh: VPQH

Phụ nữ sinh đủ 2 con được ưu tiên thuê, mua nhà ở xã hội

Trình bày tóm tắt Tờ trình Dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, cho biết, Dự thảo Luật Dân số được xây dựng, hoàn thiện theo hướng kế thừa, chỉnh lý 10 điều, sửa đổi 1 điều, bãi bỏ 26 điều của Pháp lệnh Dân số năm 2003 để phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác dân số.

Trong đó, một trong những chính sách mới của Dự án Luật là chính sách về duy trì mức sinh thay thế. Cụ thể, Dự thảo Luật đã bổ sung quy định về các chính sách, biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, gồm: Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai: phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con; Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với: phụ nữ dân tộc thiểu số; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp; Ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà vợ đã chết.

Chính phủ quy định nội dung và mức hỗ trợ tối thiểu của các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế. Căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ và khả năng cân đối ngân sách, chính quyền địa phương quy định đối tượng, nội dung và mức hỗ trợ, bảo đảm không thấp hơn mức hỗ trợ do Chính phủ quy định; bổ sung các biện pháp, đối tượng được áp dụng để duy trì mức sinh thay thế.

Thẩm tra Dự án Luật, liên quan đến chính sách này, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho rằng, các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế trong Dự thảo Luật cơ bản chỉ mang tính hỗ trợ ngắn hạn. Cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu có các biện pháp tổng thể, căn cơ, toàn diện và mang tính hỗ trợ bền vững, nhằm tạo điều kiện thực chất để người dân yên tâm kết hôn, sinh đủ 02 con, qua đó đạt được mức sinh thay thế. Đồng thời, Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu tiếp tục bổ sung chính sách việc làm, trợ cấp, hỗ trợ cho người lao động sinh con và nuôi con nhỏ để thể chế hóa được đầy đủ Kết luận số 149-KL/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Dân số. Ảnh: VPQH

Có ý kiến đề nghị, Dự thảo Luật cần tiếp cận theo hướng phổ quát, quy định để đảm bảo công bằng thụ hưởng giữa các nhóm phụ nữ, giữa lao động khu vực chính thức và khu vực phi chính thức (hiện đang chiếm đa số). Thay vì hỗ trợ phụ nữ sinh con thì nên quy định theo hướng hỗ trợ cho trẻ em được sinh ra (như chính sách hỗ trợ học phí, trợ cấp nuôi con nhỏ đến một độ tuổi nhất định).

Cũng có ý kiến đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo thể hiện rõ quan điểm hỗ trợ đối với trường hợp sinh từ con thứ hai trở lên nhằm bảo đảm gia tăng tỷ lệ sinh để đạt được mức sinh thay thế bền vững theo nhiệm vụ, giải pháp Nghị quyết số 72 đề ra.

Liên quan đến quy định về ưu tiên mua nhà ở xã hội, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung các điều 76, 77 và Điều 78 Luật Nhà ở quy định về đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ, hình thức thực hiện chính sách, điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội để bảo đảm tính khả thi của quy định.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị làm rõ đối tượng người được hưởng chính sách xã hội về nhà ở và thời gian thụ hưởng chính sách để tạo sự minh bạch, rõ ràng trong thực hiện…

Giảm áp lực già hóa dân số

Đồng tình quan điểm của Cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, cho rằng trong 3 chính sách đang được thiết kế trong Dự thảo Luật, trừ chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, thì hai chính sách còn lại chủ yếu mang tính chất hỗ trợ ngắn hạn.

Ông Tùng phân tích, vấn đề khiến các cặp vợ chồng ngại duy trì mức sinh thay thế xuất phát từ các yếu tố kinh tế - xã hội có tính dài hạn như: áp lực về nhà ở, thị trường lao động cạnh tranh, chi phí nuôi con, tình trạng bất bình đẳng giới trong chăm sóc trẻ em.

Quang cảnh Phiên họp. Ảnh: VPQH

"Thực tiễn như ở TP. Hồ Chí Minh và một số địa phương khác cho thấy mức sinh thay thế rất thấp. TP. Hồ Chí Minh chỉ đạt 1,39 con/phụ nữ; nguyên nhân cơ bản là do chi phí sinh hoạt cao, áp lực nhà ở và môi trường lao động cạnh tranh" - ông Tùng dẫn chứng và đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bên cạnh những chính sách ngắn hạn thì cần có những biện pháp hỗ trợ lâu dài nhằm tạo điều kiện thực chất để người dân yên tâm kết hôn và sinh đủ hai con, duy trì mức sinh thay thế.

Cùng quan tâm vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải chỉ ra, hiện nay đang xuất hiện hiện tượng xã hội "ngại kết hôn, lười kết hôn và không có điều kiện tài chính để kết hôn". Bên cạnh đó, thực tế cho thấy không chỉ có xu hướng sinh không đủ con mà nhiều người còn ngại kết hôn, ngại sinh con, thậm chí ngại sinh ngay từ đứa đầu tiên.

Theo bà Hải, những hiện tượng trên có nguyên nhân từ giá nhà quá cao, khả năng tiếp cận nhà ở rất khó, ngay cả với người có thu nhập trung bình, thậm chí thu nhập cao; chi phí giáo dục và y tế cho trẻ em đều lớn. Tất cả những yếu tố đó có thể dẫn tới tỷ lệ sinh thấp. Do đó, bà Hải cho rằng, các nội dung trên cần được phản ánh trong Dự thảo Luật, không chỉ dừng ở khuyến khích người sinh đủ hai con.

Cần nghiên cứu các giải pháp mạnh mẽ hơn để duy trì mức sinh thay thế. Ví dụ như, khuyến khích kết hôn trước 30 tuổi và có ít nhất một con. Bởi nếu trước 30 tuổi đã có con, thì họ sẽ kết hôn, sinh con sớm hơn và được hưởng chính sách hỗ trợ” - bà Nguyễn Thanh Hải kiến nghị.

Phát biểu ý kiến tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, cho rằng cần tăng cường các quy định nhằm khuyến khích sinh con theo chủ trương của Đảng và được cụ thể hóa trong Luật Dân số này.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc sinh đủ 2 con góp phần giảm áp lực già hóa dân số, phù hợp với quyền con người. Hiện nay, trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đã cho phép sinh con thứ ba mà không bị xử lý kỷ luật (sửa Điều 10 của Pháp lệnh Dân số). Bên cạnh đó, Dự thảo Luật cần xây dựng cơ chế thích ứng với già hóa dân số và phân bổ dân số hợp lý.

Dự án Luật Dân số sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 sắp tới.

Đ. KHOA

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/duy-tri-muc-sinh-thay-the-can-nhung-giai-phap-can-co-ben-vung-43403.html