Trụ sở Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) tại Frankfurt. Ảnh: ISFP
Báo cáo mới thể hiện rằng các thị trường tài sản trong năm qua chứng kiến tình trạng định giá tăng mạnh tại những nhóm cổ phiếu mang tính đầu cơ, đặc biệt là công nghệ và các doanh nghiệp hưởng lợi từ trí tuệ nhân tạo. ECB cho biết mức tăng giá này khiến thị trường dễ rơi vào biến động nếu kỳ vọng tăng trưởng không được đáp ứng.
Song song, nhiều chính phủ ở châu Âu đang gặp khó khăn về tài khóa khi vừa phải mở rộng chi tiêu quốc phòng, vừa chuẩn bị cho chuyển đổi số và năng lượng, khiến quy mô phát hành trái phiếu gia tăng.
Trong lĩnh vực ngân hàng, cơ quan này ghi nhận hệ thống tài chính vẫn duy trì khả năng chống chịu tốt nhờ lợi nhuận cải thiện và nguồn vốn dự phòng tương đối vững. Tuy vậy, một bộ phận tổ chức tín dụng có tiếp xúc lớn với các ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp từ thay đổi thuế quan và suy yếu thương mại toàn cầu vẫn đối diện rủi ro. Đối với khu vực phi ngân hàng, ECB cho biết các quỹ đầu tư sử dụng đòn bẩy cao và thiếu minh bạch có thể làm trầm trọng thêm biến động nếu xảy ra thay đổi tâm lý thị trường.
Phó Chủ tịch ECB Luis de Guindos trong phần thông tin đi kèm báo cáo cho biết mức độ bất định về chính sách thương mại đã giảm so với giai đoạn căng thẳng nhất trước đó, song cơ quan này lưu ý rằng rủi ro có thể tăng trở lại nếu môi trường thương mại toàn cầu tiếp tục thay đổi. Báo cáo cũng ghi nhận chuỗi cung ứng quốc tế từ đầu năm 2025 chịu tác động rõ rệt từ các điều chỉnh chính sách, khiến nhiều doanh nghiệp phải xem xét lại kế hoạch sản xuất và nguồn cung.
Bên cạnh đó, các dự báo kinh tế được ECB cập nhật trong tháng 9/2025 cho thấy tăng trưởng GDP thực của khu vực đồng euro dự kiến đạt 1,2% trong năm 2025, mức thấp hơn so với trung bình các giai đoạn trước.
Triển vọng thương mại toàn cầu cùng thời điểm cũng được điều chỉnh giảm, phản ánh tác động của những thay đổi trong chính sách thuế quan tại các thị trường lớn. Dựa trên các phân tích đang được công bố rộng rãi tại châu Âu, nhiều chuyên gia cho rằng sự phụ thuộc lớn vào thương mại quốc tế tiếp tục là thách thức đối với khu vực nếu nhu cầu toàn cầu hồi phục chậm.
Trong bài phát biểu ngày 21/11/2025 tại Frankfurt, Chủ tịch ECB Christine Lagarde nhận xét rằng mô hình tăng trưởng của châu Âu được hình thành trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh và chi phí năng lượng thấp, nhưng những điều kiện này đang thay đổi khi cạnh tranh chiến lược và phân mảnh thương mại gia tăng. Bà nhấn mạnh sự cần thiết phải điều chỉnh để bảo đảm khả năng cạnh tranh trong giai đoạn mới.
Đánh giá của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về triển vọng khu vực châu Âu, công bố tháng 10/2025, cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng có xu hướng chậm lại. Báo cáo của IMF cho thấy chênh lệch năng suất giữa châu Âu và Mỹ vẫn lớn, trong khi một số cải cách cấu trúc quan trọng tại nhiều quốc gia chưa diễn ra đủ nhanh để hỗ trợ tăng trưởng. Bên cạnh đó, khác biệt trong thị trường lao động và tiến trình hội nhập ở các lĩnh vực tài chính, dịch vụ tiếp tục là yếu tố gây cản trở.
ECB cảnh báo rằng trong bối cảnh lãi suất duy trì ở mức cao để kiểm soát lạm phát, không gian điều chỉnh chính sách tiền tệ bị hạn chế. Nhiều quốc gia có mức nợ công lớn cũng đối diện khó khăn về tài khóa, làm thu hẹp khả năng ứng phó nếu kinh tế chịu tác động từ các cú sốc bên ngoài. Báo cáo nêu rõ rằng những biến động bất ngờ trên thị trường năng lượng hoặc tài chính quốc tế có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến khu vực.
Hoàng Nam (Theo ECB)