Vụ kiện sửa đổi của Elon Musk, được nộp hôm 15.11 tại tòa án liên bang ở thành phố Oakland, (bang California, Mỹ), cáo buộc rằng Microsoft và OpenAI đã tìm cách độc quyền hóa thị trường trí tuệ nhân tạo tạo sinh (AI tạo sinh) một cách bất hợp pháp và loại bỏ các đối thủ cạnh tranh.
Giống khiếu nại ban đầu của Elon Musk vào tháng 8, đơn kiện mới cáo buộc OpenAI và Giám đốc điều hành Samuel Altman vi phạm các điều khoản hợp đồng bằng cách đặt lợi nhuận lên trên lợi ích công cộng trong nỗ lực thúc đẩy AI.
“Chưa từng có công ty nào chuyển từ một tổ chức phi lợi nhuận miễn thuế sang gã khổng lồ vì lợi nhuận trị giá 157 tỉ USD, làm tê liệt thị trường, chỉ trong vòng 8 năm”, nội dung đơn kiện nêu rõ. Vụ kiện yêu cầu hủy bỏ giấy phép của OpenAI với Microsoft và buộc họ phải hoàn trả những khoản lợi nhuận "bất chính".
“Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh của Microsoft đã leo thang. Ánh sáng mặt trời là chất khử trùng tốt nhất”, Marc Toberoff (luật sư của Elon Musk) cho biết trong một tuyên bố.
Elon Musk từ lâu đã chỉ trích OpenAI, công ty khởi nghiệp mà ông đồng sáng lập và nay trở thành gương mặt đại diện của AI tạo sinh nhờ được Microsoft đầu tư ít nhất 13 tỉ USD.
Elon Musk đang nổi lên như một nhân vật quan trọng trong chính quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Trump đã bổ nhiệm Elon Musk vào vai trò mới nhằm cắt giảm lãng phí chính phủ, sau khi Giám đốc điều hành Tesla đổ hơn 130 triệu USD vào cuộc bầu cử để ủng hộ ông và đảng Cộng hòa.
Hôm 12.11, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đề cử Elon Musk và Vivek Ramaswamy (cựu ứng cử viên Tổng thống Mỹ thuộc đảng Cộng hòa) cho vị trí lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) mới được thành lập. Công việc của hai doanh nhân sẽ kết thúc vào ngày 4.7.2026.
"Tôi rất vui mừng thông báo rằng Elon Musk cùng Vivek Ramaswamy sẽ lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE)", ông Donald Trump cho biết trong thông cáo báo chí.
Ông Trump tuyên bố Elon Musk và Vivek Ramaswamy sẽ mở đường cho chính quyền mới phá bỏ bộ máy quan liêu của chính phủ, cắt giảm các quy định thừa thải, giảm chi tiêu lãng phí và tái cấu trúc các cơ quan liên bang.
Elon Musk và Vivek Ramaswamy là hai người ủng hộ nổi bật từ khu vực tư nhân với ông Trump trong thời gian tranh cử để trở lại Nhà Trắng.
Ngay sau khi ông Trump đưa ra thông báo này, Elon Musk chia sẻ trên mạng xã hội X rằng: "Đe dọa nền dân chủ? Không, đe dọa bộ máy quan liêu!".
Về phần mình, Vivek Ramaswamy tuyên bố: "Chúng tôi sẽ không dễ dàng bỏ cuộc".
Vivek Ramaswamy là doanh nhân công nghệ sinh học. Sau khi thất bại trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa năm nay, Vivek Ramaswamy nhanh chóng trở thành đồng minh mạnh mẽ cho ông Trump.
Trước đó, Elon Musk khẳng định có thể nhanh chóng cắt giảm 2.000 tỉ USD chi tiêu ngân sách cho chính phủ nếu ông Trump đắc cử.
Từ trước đến nay, Elon Musk chưa từng làm việc trong bộ máy chính quyền Mỹ. Tuy nhiên, các công ty mà tỷ phú 53 tuổi người Mỹ điều hành nhiều năm qua đã ký kết hợp đồng với chính phủ Mỹ, liên quan đến dự án không gian, quân sự và tình báo.
Vụ kiện mở rộng từ Elon Musk cáo buộc OpenAI và Microsoft vi phạm luật chống độc quyền bằng cách ràng buộc cơ hội đầu tư vào họ bằng các thỏa thuận không hợp tác với các đối thủ khác. Đơn kiện cũng cho rằng thỏa thuận cấp phép độc quyền giữa OpenAI và Microsoft tương tự một vụ sáp nhập không có sự phê duyệt của cơ quan quản lý.
Trong một tuyên bố, OpenAI cho biết vụ kiện mới nhất của Elon Musk "thậm chí còn vô căn cứ và quá đáng hơn những vụ trước đó". Microsoft từ chối bình luận.
Elon Musk đã mở rộng vụ kiện chống lại OpenAI, bổ sung các cáo buộc liên bang về chống độc quyền và khiếu nại khác, đồng thời thêm Microsoft là bị đơn - Ảnh: Reuters
Trong hồ sơ nộp lên tòa án vào tháng 10, OpenAI đã cáo buộc Elon Musk theo đuổi vụ kiện như một phần của "chiến dịch ngày càng hung hăng nhằm quấy rối OpenAI để giành lợi thế cạnh tranh cho riêng mình", yêu cầu thẩm phán liên bang ở thành phố Oakland (bang California, Mỹ) bác bỏ đơn kiện từ tỷ phú giàu nhất thế giới.
“OpenAI cam kết phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) một cách an toàn và có lợi. Elon Musk từng ủng hộ OpenAI trong sứ mệnh đó, nhưng đã từ bỏ khi nỗ lực thống trị của ông ta gặp thất bại”, OpenAI viết trong hồ sơ của họ.
AGI là một dạng AI có khả năng hiểu, học hỏi và thực hiện các nhiệm vụ đa dạng một cách linh hoạt, giống con người. Không giống như AI hẹp, vốn chỉ giỏi trong một lĩnh vực cụ thể (như nhận dạng giọng nói hoặc hình ảnh), AGI có khả năng áp dụng kiến thức và kỹ năng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ đó giải quyết các vấn đề phức tạp một cách tự chủ và sáng tạo.
Vào tháng 6, Elon Musk đã rút vụ kiện tương tự được đệ trình tại tòa án bang California (Mỹ), trong đó ông cáo buộc rằng mối quan hệ của OpenAI với Microsoft, khiến công ty khởi nghiệp này đi chệch hướng khỏi sứ mệnh phát triển AI có trách nhiệm. OpenAI đã phản hồi bằng cách khẳng định rằng Elon Musk đã tuyên truyền một “lịch sử đã sửa đổi” và gọi các yêu cầu pháp lý của ông là “mơ hồ”.
Trong đơn kiện hồi tháng 8, luật sư của Elon Musk cáo buộc Sam Altman "cố ý quyến rũ và lừa dối tỷ phú này", người đã bày tỏ lo ngại về các mối đe dọa do AI gây ra.
Elon Musk thành lập xAI vào năm 2023 để cạnh tranh với OpenAI.
Tỷ phú giàu nhất thế giới đang chống lại cáo buộc trong một vụ kiện ở bang Delaware (Mỹ) rằng xAI làm cạn kiệt nguồn nhân lực và tài nguyên Tesla, một trong những công ty khác của ông, gây thiệt hại cho cổ đông hãng sản xuất ô tô điện này.
Hồi tháng 10, Elon Musk gọi OpenAI và Sam Altman là "ác quỷ" vì được cho đã yêu cầu các nhà đầu tư không ủng hộ các đối thủ AI của mình, gồm cả xAI, sau vòng gọi vốn gần đây nhất trị giá 6,6 tỉ USD.
Khi được các nhà đầu tư toàn cầu đầu tư 6,6 tỉ USD, OpenAI đã yêu cầu họ đưa ra cam kết không chỉ dừng lại ở việc cung cấp vốn. Cụ thể hơn, OpenAI muốn các nhà đầu tư không tài trợ cho 5 công ty mà họ coi là đối thủ cạnh tranh trực tiếp, theo các nguồn tin của Reuters.
Trong danh sách 5 công ty đó có 3 đối thủ đang phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn là xAI của Elon Musk, Anthropic và Safe Superintelligence (công ty mới thành lập của Ilya Sutskever, cựu giám đốc khoa học và đồng sáng lập OpenAI).
Anthropic, xAI và Safe Superintelligence đang chạy đua với OpenAI để xây dựng các mô hình ngôn ngữ lớn, nên cần hàng tỉ USD tiền tài trợ.
Hai cái tên còn lại là hai công ty ứng dụng AI, gồm startup tìm kiếm AI Perplexity và hãng tìm kiếm doanh nghiệp Glean.
Perplexity và Glean được nhắc đến trong cuộc trò chuyện của OpenAI với các nhà đầu tư, cho thấy “cha đẻ ChatGPT” có kế hoạch bán nhiều sản phẩm hơn cho các doanh nghiệp và người dùng cuối khi đưa ra dự báo tăng trưởng doanh thu đầy tham vọng lên 11,6 tỉ USD vào năm 2025 từ 3,7 tỉ USD trong 2024.
Mới đây, Sam Altman (Giám đốc điều hành OpenAI) nói ông "rất biết ơn" Elon Musk vì đã tài trợ cho OpenAI trong những ngày đầu bất chấp mối quan hệ căng thẳng của họ hiện nay.
Sam Altman thừa nhận rằng việc có thể giải quyết vấn đề tài trợ của OpenAI ngay từ đầu, bằng tiền từ các dự án trước đây, "rất hữu ích" trong việc đưa công ty đi vào hoạt động, vì nếu không sẽ rất khó để tìm được các nhà đầu tư khác.
Trong cuộc phỏng vấn của Garry Tan (Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Y Combinator), Sam Altman ví sự bùng nổ của AI với những bước ngoặt khác trong công nghệ, gồm sự trỗi dậy của thiết bị di động, sự ra đời internet và cuộc cách mạng bán dẫn.
"Với mỗi cuộc cách mạng công nghệ lớn liên tiếp, bạn đã có thể làm được nhiều hơn trước đây", doanh nhân 39 tuổi người Mỹ nói.
Y Combinator là vườn ươm khởi nghiệp nổi tiếng ở Thung lũng Silicon (Mỹ). Được thành lập vào năm 2005, Y Combinator đầu tư vào các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu, cung cấp tài chính, hỗ trợ cố vấn và giúp họ tăng tốc phát triển. Nhiều công ty lớn ngày nay như Airbnb, Dropbox, Reddit và Stripe đã được Y Combinator hỗ trợ từ khi còn là những dự án nhỏ.
Sam Altman cho biết thời điểm đã chín muồi cho những người sáng lập vì AI đang phát triển "nhanh hơn nhiều so với những gì mọi người đang đánh giá hiện nay". Giám đốc điều hành OpenAI nói công nghệ này đang bị đánh giá thấp, gồm cả những người sáng lập các công ty trị giá hàng tỉ USD.
"Hãy đặt cược vào xu hướng AI. Chúng ta chưa đến gần điểm bão hòa", Sam Altman nói.
Điều này xảy ra khi OpenAI đang có động thái chuyển đổi sang cấu trúc doanh nghiệp vì lợi nhuận sau khi hoạt động như một tổ chức phi lợi nhuận gần 1 thập kỷ, gồm cả các cuộc thảo luận sơ bộ với văn phòng tổng chưởng lý bang California. OpenAI hiện đặt trụ sở tại thành phố San Francisco, bang California, Mỹ.
Ngoài ra, Sam Altman cảnh báo rằng dù AI có thể mang lại "sự bùng nổ tăng trưởng ngắn hạn", nhưng không tự động mang lại thành công cho các công ty khởi nghiệp. "Bạn vẫn phải xây dựng thứ gì đó có giá trị lâu dài", ông cho hay.
Trong tương lai, Sam Altman nói ông có thể thấy trước thế giới mà một công ty kiếm được hàng tỉ USD và có ít hơn 100 nhân viên.
"Tôi không biết phải làm gì với điều đó, ngoài việc đây là thời điểm tuyệt vời để trở thành người sáng lập công ty khởi nghiệp", ông nói.
Sơn Vân