EU đóng băng vô thời hạn tài sản Nga, mở đường dùng 210 tỷ euro hỗ trợ Ukraine

3 giờ trướcBài gốc

Liên minh châu Âu (EU) hôm 12/12 đã nhất trí đóng băng vô thời hạn các tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga đang bị giữ tại châu Âu, qua đó tháo gỡ một rào cản lớn trong việc sử dụng số tiền này để hỗ trợ Ukraine tự vệ trước Nga.

EU muốn tiếp tục bảo đảm nguồn tài chính cho Ukraine và duy trì nỗ lực chiến đấu, bởi khối này coi cuộc xung đột do Nga phát động là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh của chính mình. Để làm được điều đó, các nước EU đặt mục tiêu đưa vào sử dụng một phần tài sản chủ quyền của Nga đã bị phong tỏa sau cuộc tấn công của Moscow vào Ukraine năm 2022.

Bước đi lớn đầu tiên, được các chính phủ EU thống nhất hôm thứ Sáu, là phong tỏa 210 tỷ euro (tương đương 246 tỷ USD) tài sản chủ quyền của Nga trong thời gian không xác định, thay vì cứ mỗi 6 tháng lại phải bỏ phiếu gia hạn lệnh đóng băng.

Quyết định này loại bỏ nguy cơ Hungary và Slovakia – hai nước có quan hệ tốt hơn với Moscow so với nhiều thành viên EU khác – có thể từ chối gia hạn lệnh phong tỏa vào một thời điểm nào đó, buộc EU phải hoàn trả số tiền cho Nga.

Động thái đóng băng vô thời hạn được cho là nhằm thuyết phục Bỉ ủng hộ kế hoạch của EU sử dụng số tiền Nga bị phong tỏa để mở rộng một khoản vay lên tới 165 tỷ euro cho Ukraine, nhằm trang trải nhu cầu ngân sách quân sự và dân sự trong các năm 2026–2027.

Khoản vay này chỉ được Ukraine hoàn trả khi Nga chi trả bồi thường chiến tranh cho Kiev, đồng nghĩa trên thực tế đây là một khoản viện trợ, ứng trước các khoản bồi thường trong tương lai từ Nga.

Các nhà lãnh đạo EU – Hội đồng châu Âu – dự kiến họp vào ngày 18/12 để hoàn tất chi tiết của khoản vay bồi thường và giải quyết những vướng mắc còn tồn tại, bao gồm việc tất cả các chính phủ EU phải bảo đảm với Bỉ rằng nước này sẽ không phải đơn độc gánh chi phí nếu Nga thắng kiện trong một vụ kiện có thể xảy ra.

Trước thời điểm đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ thăm Berlin vào thứ Hai tuần tới để hội đàm với Thủ tướng Đức Friedrich Merz, sau đó các lãnh đạo châu Âu, EU và NATO khác cũng sẽ tham gia, theo thông báo của chính phủ Đức.

Thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko, viết bằng tiếng Anh trên nền tảng X, ca ngợi quyết định này là một “bước ngoặt mang tính lịch sử hướng tới công lý và trách nhiệm”.

“Quyết định này củng cố nền tảng cho cơ chế vay bồi thường và đưa chúng ta đến gần hơn với một tương lai trong đó Nga phải trả giá cho các tội ác và sự tàn phá đã gây ra”, bà viết.

Các nguồn ngoại giao châu Âu cho biết Đức không thấy có lựa chọn nào khác ngoài cơ chế vay bồi thường và sẵn sàng cung cấp 50 tỷ euro bảo lãnh.

Bộ trưởng Tài chính Đan Mạch Stephanie Lose, nước đang giữ chức Chủ tịch luân phiên EU, nói với báo giới rằng vẫn còn “một số lo ngại” cần được giải quyết, nhưng “hy vọng chúng tôi sẽ có thể mở đường cho một quyết định tại Hội đồng châu Âu vào tuần tới”.

Ủy viên Kinh tế EU ông Valdis Dombrovskis cho biết các gói bảo đảm vững chắc đang được xây dựng dành cho Bỉ.

Trong khi đó, Thủ tướng Hungary Viktor Orban viết trên Facebook rằng ông tin việc EU đóng băng vô thời hạn tài sản Nga thông qua cơ chế bỏ phiếu đa số đủ điều kiện – đòi hỏi sự ủng hộ của ít nhất 15 trong số 27 quốc gia thành viên, đại diện cho 65% dân số EU – sẽ gây ra “tổn hại không thể khắc phục” cho khối. Ông tuyên bố Hungary sẽ làm mọi cách để “khôi phục trật tự pháp lý”.

Ngân hàng Trung ương Nga cho rằng các kế hoạch của EU nhằm sử dụng tài sản của họ là bất hợp pháp và tuyên bố bảo lưu quyền sử dụng mọi biện pháp sẵn có để bảo vệ lợi ích của mình – phát biểu bị ông Dombrovskis bác bỏ.

Ngân hàng Trung ương Nga cũng cho biết họ đã khởi kiện Euroclear – tổ chức lưu ký chứng khoán trung ương có trụ sở tại Brussels, nơi đang nắm giữ 185 tỷ euro trong tổng số tài sản bị phong tỏa ở châu Âu – tại một tòa án ở Moscow, với cáo buộc các hành động gây thiệt hại, ảnh hưởng đến khả năng sử dụng tiền và chứng khoán của Nga. Euroclear đã liên tục trở thành mục tiêu của các vụ kiện tại tòa án Moscow kể từ khi EU đóng băng tài sản Nga năm 2022.

Liên quan đến tiến trình gia nhập EU của Ukraine, tờ Financial Times đưa tin Ukraine có thể trở thành thành viên EU vào ngày 1/1/2027 theo các đề xuất đang được thảo luận trong các cuộc đàm phán do Mỹ làm trung gian nhằm chấm dứt chiến tranh. Việc gia nhập EU vốn là mục tiêu lâu dài của Kiev trong nỗ lực tách khỏi quỹ đạo của Moscow, song thông thường các cuộc đàm phán kiểu này kéo dài nhiều năm.

Một nhà ngoại giao châu Âu được thông báo về kế hoạch cho biết việc Ukraine gia nhập EU vào năm 2027 sẽ là “cực kỳ khó khăn” và chưa rõ liệu ban lãnh đạo EU có ủng hộ hay không. Nhiều quan chức và nhà ngoại giao châu Âu khác thậm chí nhận định mốc thời gian này là “hoàn toàn không thể”.