Phát thải khí nhà kính. Ảnh minh họa: TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, trong cuộc họp ngày 18/9 tại Brussels (Bỉ), các Bộ trưởng Môi trường của EU đã thông qua một “tuyên bố ý định” về việc giảm phát thải khí nhà kính vào năm 2035, trong khoảng từ 66,25% đến 72,5% so với mức năm 1990.
Đây là bước khởi đầu để kịp thời đáp lại lời kêu gọi của Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres, yêu cầu các nước công bố các đóng góp do quốc gia tự quyết trước Hội nghị lần thứ 30 của các bên tham gia Công ước khung của LHQ về biến đổi khí hậu (COP30) vào tháng 11 tới tại Brazil. Tuy nhiên, mục tiêu quan trọng hơn cho năm 2040 lại bị hoãn đến tháng 10 để các nhà lãnh đạo cấp cao thảo luận.
Ủy ban châu Âu (EC) trước đó đã đề xuất một mục tiêu đầy tham vọng, giảm 90% lượng khí thải vào năm 2040 nhằm trung hòa carbon năm 2050. Đan Mạch, nước giữ chức Chủ tịch luân phiên của EU, mong muốn thông qua ngay tại cuộc họp cấp bộ trưởng này, nhưng Pháp và Ba Lan đã trì hoãn, đẩy sang thượng đỉnh EU cuối tháng 10 tới.
Trong cuộc họp, các bộ trưởng không đưa ra quyết định về mục tiêu 2040 mà chỉ bày tỏ quan điểm, qua đó bộc lộ những chia rẽ lớn. Phần lớn các quốc gia Tây và Bắc Âu, trong đó có Đức, Áo, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Phần Lan và Đan Mạch, ủng hộ giảm 90%. Họ viện dẫn những thiệt hại nặng nề do biến đổi khí hậu gây ra: mùa Hè 2025, khoảng 24.400 người đã tử vong vì nắng nóng và hơn 1 triệu hecta rừng bị cháy rụi - con số kỷ lục trong 23 năm.
Ngược lại, nhóm Trung và Đông Âu gồm Ba Lan, Hungary, CH Séc và Slovakia phản đối, coi mục tiêu này là “không thực tế”. Ba Lan tuyên bố nước này chỉ có thể chấp nhận mức tối đa 83%, còn Hungary kêu gọi không chất thêm gánh nặng cho các nền kinh tế yếu hơn. Các nước này yêu cầu đánh giá tác động chi tiết, cơ chế hỗ trợ tài chính và quyền điều chỉnh mục tiêu theo tình hình.
Pháp là nước có lập trường trung dung, kêu gọi “tham vọng khí hậu mạnh mẽ” nhưng tránh cam kết con số 90%. Ngoài ra, còn có sức ép chính trị nội bộ, tại Đức, Pháp và Italy, cánh hữu và cực hữu coi chính sách chuyển đổi xanh là “vật tế thần”, làm dấy lên lo ngại về tính khả thi chính trị của các mục tiêu quá cao.
Việc tìm kiếm đồng thuận tại thượng đỉnh EU cuối tháng 10 dự kiến sẽ vô cùng khó khăn, do cần sự nhất trí tuyệt đối của 27 nước. Ngay cả nếu được các nhà lãnh đạo châu Âu thống nhất, thì quyết định vẫn cần được thông qua lại ở cấp bộ trưởng, khiến thời gian chuẩn bị trước COP30 càng gấp rút hơn. Điều này khiến nhiều ý kiến lo ngại EU sẽ đến COP30 với một cam kết yếu, làm suy giảm uy tín và ảnh hưởng đối với các nước đang phát triển.
Giới phân tích nhấn mạnh EU tuy đã có một bước tiến nhỏ với mục tiêu 2035, nhưng sự chậm trễ và chia rẽ nội bộ đang đe dọa khả năng duy trì vai trò dẫn dắt toàn cầu về khí hậu, trong bối cảnh phải cạnh tranh với sức mạnh công nghệ xanh ngày càng lớn của nhiều nước trên thế giới.
Đào Dũng/vnanet.vn