EU tung 'con bài hiểm' với tài sản đóng băng của Nga

5 giờ trướcBài gốc

Liên minh châu Âu (EU) đã quyết định phong tỏa vô thời hạn các tài sản quốc gia của Nga, động thái cứng rắn nhằm bác bỏ áp lực bên ngoài đòi giải phóng số tiền này trước khi Moscow chấp nhận bồi thường chiến tranh cho Ukraine.

Quyết định được đưa ra trong cùng tuần Tổng thống Mỹ Donald Trump công kích châu Âu là “suy tàn” và các nhà lãnh đạo châu Âu là “yếu đuối”, nhưng Brussels đã phản ứng bằng một bước đi mạnh mẽ hiếm thấy.

Cuộc xung đột Nga - Ukraine đã gần được 4 năm. Ảnh: Euronews

Ngày 11/12, EU kích hoạt một điều khoản khẩn cấp trong các hiệp ước để phong tỏa vô thời hạn tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga trị giá khoảng 210 tỷ euro đang nằm trong phạm vi khối. Động thái này giúp EU củng cố đòn bẩy chiến lược lớn nhất của mình, ngăn chặn nguy cơ can thiệp từ bên ngoài và tách nguồn tiền hỗ trợ chiến tranh của Điện Kremlin.

Phần lớn số tài sản khoảng 185 tỷ euro hiện được nắm giữ tại Euroclear, tổ chức lưu ký chứng khoán trung ương đặt tại Brussels, trong khi 25 tỷ euro còn lại nằm rải rác tại các ngân hàng ở 5 quốc gia thành viên.

Trước đây, các tài sản này bị đóng băng theo cơ chế trừng phạt truyền thống, vốn phải được gia hạn 6 tháng/lần với sự đồng thuận tuyệt đối của tất cả các nước thành viên. Dù các gói trừng phạt đối với Nga vẫn được duy trì từ tháng 2/2022 đến nay, tiến trình này ngày càng mong manh. Đầu năm nay, Hungary hai lần đe dọa phủ quyết việc gia hạn, buộc EU phải chạy đua với thời gian để tránh nguy cơ sụp đổ toàn bộ cơ chế trừng phạt.

Trải nghiệm đó đã để lại nhiều lo ngại khi Ủy ban châu Âu sau đó đề xuất ý tưởng sử dụng tài sản Nga để cấp một khoản vay bồi thường không lãi suất cho Ukraine. Một câu hỏi then chốt đặt ra là làm thế nào để bảo vệ “kho tiền” 210 tỷ euro khỏi các quyền phủ quyết không mong muốn hoặc nguy cơ bị giải phóng đột ngột - kịch bản có thể gây khủng hoảng thanh khoản cho Euroclear và làm rung chuyển khu vực đồng tiền chung châu Âu.

Ban đầu, Ủy ban châu Âu cân nhắc kích hoạt Điều 31.2 của các hiệp ước nhằm chuyển cơ chế gia hạn trừng phạt từ đồng thuận tuyệt đối sang đa số đủ điều kiện. Tuy nhiên, điều khoản này cho phép bất kỳ quốc gia nào viện dẫn “lợi ích quốc gia sống còn” để ngăn chặn sự thay đổi, khiến việc vượt qua nguyên tắc đồng thuận lại đòi hỏi đồng thuận.

Đề xuất đó sau đó bị gác lại và Ủy ban chuyển sang Điều 122, cho phép các nước thành viên, “trong tinh thần đoàn kết”, thông qua các biện pháp “phù hợp với tình hình kinh tế”. Điều 122 có hai lợi thế lớn: không cần sự tham gia của Nghị viện châu Âu và chỉ yêu cầu đa số đủ điều kiện. Trước đây, điều khoản này từng được sử dụng trong các tình huống khẩn cấp như đại dịch Covid-19 và cuộc khủng hoảng năng lượng năm 2022.

Ủy ban lập luận rằng chiến sự Nga - Ukraine đã gây ra “tác động kinh tế nghiêm trọng”, thể hiện qua gián đoạn chuỗi cung ứng, gia tăng bất định, chi phí vốn cao hơn, suy giảm đầu tư và tiêu dùng, cùng các cuộc tấn công lai như xâm nhập bằng máy bay không người lái, phá hoại và chiến dịch thông tin sai lệch.

Theo quyết định mới, các quốc gia thành viên bị nghiêm cấm hoàn trả bất kỳ tài sản nào đã thu giữ cho Ngân hàng T.Ư Nga. Số tiền 210 tỷ euro chỉ có thể được giải phóng khi Nga chấm dứt chiến dịch quân sự, đồng ý bồi thường, điều mà Moscow đã thẳng thừng từ chối. Việc giải phóng tài sản cũng sẽ cần một cuộc bỏ phiếu đa số đủ điều kiện mới.

Trên thực tế, các điều kiện này đặt ra một ngưỡng gần như không thể đạt được trong tương lai gần, khiến việc phong tỏa tài sản mang tính chất vô thời hạn.

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán nhanh chóng chỉ trích việc sử dụng Điều 122 và ám chỉ khả năng khởi kiện. Trái lại, nhiều quan chức và nhà ngoại giao EU hoan nghênh và coi đây là minh chứng cho một chính sách đối ngoại hiệu quả hơn khi không bị trói buộc bởi nguyên tắc đồng thuận.

Bằng việc “khóa chặt” tài sản Nga, EU cho thấy họ đã sẵn sàng sử dụng các lá bài chiến lược.

Liên Hà (theo Euronews, CNBC)

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/eu-tung-con-bai-hiem-voi-tai-san-dong-bang-cua-nga.936231.html