EU vào thế phòng thủ, sẵn sàng kích hoạt cơ chế trả đũa mạnh tay trước đòn thuế của Mỹ

11 giờ trướcBài gốc

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von de Leyen và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty.

EU dự kiến sẽ tổ chức cuộc họp nội bộ ngay trong tuần này để xây dựng một kế hoạch đối phó trong trường hợp đàm phán thương mại với Tổng thống Mỹ Donald Trump đổ vỡ. Lập trường đàm phán thuế quan của phía Mỹ đang trở nên cứng rắn hơn, khi thời hạn chót ngày 1/8 đang đến gần.

Giới chức EU vẫn ưu tiên duy trì tiến trình đàm phán với Washington, với hy vọng hai bên có thể đạt được bước đột phá trước thời hạn nói trên. Tuy nhiên, các cuộc trao đổi tại Washington hồi tuần trước vẫn chưa mang lại tiến triển rõ rệt, theo những người am hiểu quá trình thương lượng. Đàm phán sẽ tiếp tục diễn ra trong hai tuần tới.

Phía Mỹ hiện được cho là đang theo đuổi mức thuế phổ quát trên 10% đối với hầu hết hàng hóa nhập khẩu từ EU, với số lượng ngoại lệ ngày càng thu hẹp. Các lĩnh vực được cân nhắc miễn trừ bao gồm hàng không, một số thiết bị y tế, dược phẩm generic, một số loại rượu mạnh và một nhóm máy móc chuyên dụng phục vụ nhu cầu công nghiệp trong nước.

Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu – cơ quan chịu trách nhiệm chính về chính sách thương mại của khối – từ chối bình luận về các cuộc đàm phán đang diễn ra.

Ngoài mức thuế phổ quát, hai bên cũng đã thảo luận về việc áp trần đối với một số ngành hàng, cơ chế hạn ngạch dành cho thép và nhôm, cũng như các biện pháp kiểm soát chuỗi cung ứng nhằm tránh phụ thuộc vào các nguồn cung dư thừa. Dù vậy, các nguồn tin cảnh báo rằng ngay cả khi đạt được một thỏa thuận, văn bản cuối cùng vẫn cần Tổng thống Trump phê chuẩn – và đến nay, lập trường của ông vẫn chưa thực sự rõ ràng.

“Tôi tin rằng chúng tôi sẽ đạt được thỏa thuận”, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick nói trong chương trình Face the Nation phát sóng trên CBS hôm 20/7. “Tôi nghĩ các quốc gia sẽ nhận ra rằng việc mở cửa thị trường cho Mỹ sẽ tốt hơn là phải gánh chịu một mức thuế cao”.

Ông Lutnick cho biết thêm rằng ông đã có cuộc trao đổi với các nhà đàm phán châu Âu vào sáng Chủ nhật.

Các container trên bến tàu tại Cảng Hamburg ở Hamburg, Đức. Ảnh: Bloomberg.

Lời cảnh báo của ông Trump

Đầu tháng này, Tổng thống Trump đã gửi thư cảnh báo tới EU, nêu rõ rằng phần lớn hàng xuất khẩu của khối sang Mỹ sẽ phải chịu mức thuế 30% từ ngày 1/8. Ngoài mức thuế phổ quát, chính quyền Mỹ đã áp thuế 25% đối với ô tô và linh kiện, gấp đôi mức đó đối với thép và nhôm. Ông Trump cũng đe dọa sẽ đánh thuế lên các mặt hàng dược phẩm và chất bán dẫn ngay từ tháng tới, và gần đây công bố mức thuế 50% đối với đồng.

Theo ước tính của EU, các mức thuế hiện hành của Mỹ đã ảnh hưởng đến khoảng 380 tỷ euro (442 tỷ USD) hàng hóa, tương đương gần 70% tổng kim ngạch xuất khẩu của khối sang Mỹ.

Trước khi nhận được thư thông báo thuế từ Nhà Trắng, giới chức EU từng kỳ vọng hai bên đã tiến gần đến một khuôn khổ sơ bộ, dựa trên mức thuế phổ quát 10% áp lên nhiều mặt hàng xuất khẩu từ EU – qua đó mở đường cho các cuộc đàm phán chi tiết hơn. Trong quá trình thương lượng, EU đã yêu cầu được miễn trừ rộng hơn so với những gì Mỹ đề xuất, đồng thời tìm cách bảo vệ các ngành hàng chiến lược khỏi nguy cơ bị áp thuế trong tương lai.

Mặc dù EU từ lâu đã chấp nhận rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng sẽ nghiêng về phía Mỹ ở mức độ nhất định, khối này vẫn sẽ đánh giá kỹ lưỡng mức độ mất cân bằng tổng thể của thỏa thuận trước khi quyết định có áp dụng biện pháp "tái cân bằng" hay không, theo thông tin trước đó từ Bloomberg. Mức độ sẵn sàng chịu tổn thất giữa các quốc gia thành viên EU là không đồng đều, và một số nước có thể chấp nhận mức thuế cao hơn nếu đổi lại là được miễn trừ đủ rộng.

Bất kỳ thỏa thuận nào cũng sẽ cần bao gồm thêm các vấn đề phi thuế quan, như hợp tác trong lĩnh vực an ninh kinh tế, cơ chế tham vấn về thương mại số, và định hướng chiến lược trong các hoạt động mua sắm của hai bên.

Kế hoạch ứng phó trong trường hợp đàm phán đổ vỡ

Khi cơ hội đạt được thỏa thuận với Mỹ ngày càng thu hẹp và thời hạn chót đang đến gần, EU được cho là sẽ bắt đầu lên phương án hành động nhanh nếu hai bên không thể đạt được tiếng nói chung, theo các nguồn tin. Do mức độ rủi ro cao, bất kỳ quyết định nào liên quan đến việc áp dụng các biện pháp thương mại cũng sẽ cần được các lãnh đạo EU phê chuẩn, các nguồn tin cho biết thêm.

Tuy nhiên, bất kỳ biện pháp đáp trả đáng kể nào từ phía EU cũng có thể khiến căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương leo thang, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần cảnh báo rằng hành động trả đũa nhằm vào lợi ích của Mỹ sẽ chỉ khiến chính quyền của ông phản ứng mạnh tay hơn.

EU hiện đã thông qua danh sách các mặt hàng Mỹ trị giá 21 tỷ euro có thể bị áp thuế ngay lập tức nhằm đáp trả các mức thuế mà Mỹ đã áp lên thép và nhôm. Danh sách này tập trung vào những sản phẩm có ý nghĩa chính trị, bao gồm đậu nành xuất xứ từ bang Louisiana – nơi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson đại diện – cùng với các sản phẩm nông nghiệp khác, thịt gia cầm và xe mô-tô.

Ngoài ra, EU còn chuẩn bị thêm một gói thuế quan bổ sung 72 tỷ euro để đối phó với các loại thuế "có đi có lại" và thuế đánh vào ngành ô tô mà chính quyền Trump đe dọa sẽ áp dụng. Danh sách mới này chủ yếu nhằm vào các mặt hàng công nghiệp, trong đó có máy bay do Boeing sản xuất, ô tô lắp ráp tại Mỹ và rượu bourbon.

Không chỉ dừng lại ở biện pháp thuế, EU cũng đang xem xét các công cụ mạnh tay hơn, như áp dụng kiểm soát xuất khẩu và hạn chế khả năng tiếp cận các gói thầu công dành cho doanh nghiệp Mỹ.

Mỹ và EU có thể rơi vào tình trạng căng thẳng thương mại nếu không đạt được thỏa thuận về thuế quan. Ảnh: Getty.

Xem xét kích hoạt cơ chế chống ép buộc

Theo thông tin từ Bloomberg, ngày càng có nhiều quốc gia thành viên EU kêu gọi khối kích hoạt công cụ thương mại mạnh nhất hiện có, gọi là Cơ chế chống áp bức (Anti-Coercion Instrument, viết tắt là ACI), nếu hai bên không thể đạt được một thỏa thuận chấp nhận được và Tổng thống Trump hiện thực hóa những lời đe dọa áp thuế.

ACI sẽ trao cho các cơ quan của EU quyền hạn rộng rãi để áp dụng các biện pháp trả đũa. Trong số đó có thể bao gồm việc đánh thuế mới đối với các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ, siết chặt đầu tư từ Mỹ vào châu Âu, hoặc hạn chế quyền tiếp cận thị trường EU đối với các công ty Mỹ – bao gồm cả việc ngăn họ tham gia các hợp đồng công trong khối.

Công cụ này được thiết kế chủ yếu như một cơ chế răn đe, và cũng là phương tiện để EU phản ứng nếu bị các quốc gia thứ ba sử dụng các biện pháp thương mại như một hình thức gây sức ép nhằm can thiệp vào các quyết sách chủ quyền của khối hoặc của từng nước thành viên.

Ủy ban châu Âu có thể đề xuất triển khai ACI, nhưng việc xác định liệu có đủ căn cứ để coi hành vi của đối tác là “ép buộc” hay không – và có nên chính thức kích hoạt cơ chế này – là thẩm quyền của các quốc gia thành viên. Trong suốt quá trình đó, EU vẫn sẽ duy trì nỗ lực đối thoại với phía bị cáo buộc gây ép buộc, nhằm tìm kiếm một giải pháp thông qua thương lượng.

Nhật Anh

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/eu-vao-the-phong-thu-san-sang-kich-hoat-co-che-tra-dua-manh-tay-truoc-don-thue-cua-my-post187777.html