Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp báo chung tại Căn cứ Elmendorf-Richardson ở Anchorage, bang Alaska (Mỹ) ngày 15.8.2025. Ảnh: THX/TTXVN
Yêu cầu trực tiếp của Tổng thống Putin
Theo bốn nguồn tin am hiểu nội dung đàm phán, Tổng thống Putin yêu cầu Ukraine rút toàn bộ lực lượng khỏi vùng Donetsk ở miền Đông, coi đây là điều kiện then chốt để Moskva đồng ý chấm dứt giao tranh.
Ông cũng nêu khả năng “đóng băng” toàn bộ các mũi tiến công khác, giữ nguyên hiện trạng tại các mặt trận nếu những yêu cầu cốt lõi được đáp ứng.
Ba nguồn tin khác cho biết, để đổi lấy việc Kyiv từ bỏ Donetsk, Nga sẽ không mở các cuộc tấn công mới vào khu vực Kherson và Zaporizhzhia – nơi quân đội Nga đang nắm giữ phần lớn lãnh thổ.
Tuy nhiên, ông Putin nhấn mạnh các điều kiện cơ bản không thay đổi, gồm: Ukraine không được gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), phải từ bỏ yêu sách với bán đảo Crimea và một số khu vực hiện do Nga kiểm soát.
Một cựu quan chức cấp cao Điện Kremlin tiết lộ thêm, Tổng thống Nga sẵn sàng nhượng bộ ở một số vấn đề khác, thậm chí cả lãnh thổ, nếu các “nguyên nhân gốc rễ” của xung đột được giải quyết.
Hiện tại, Nga kiểm soát khoảng 70% Donetsk, trong khi chuỗi thành phố ở phía Tây vẫn do Ukraine nắm giữ, đóng vai trò then chốt trong hệ thống phòng thủ miền Đông.
Phản ứng từ Washington, Kyiv và châu Âu
Ngay ngày 16.8, Tổng thống Trump đã truyền đạt lại đề nghị của ông Putin tới Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng một số lãnh đạo châu Âu qua điện đàm.
Ông khuyến nghị các bên từ bỏ nỗ lực tìm kiếm lệnh ngừng bắn tạm thời, thay vào đó tiến thẳng tới một “thỏa thuận hòa bình bền vững”.
Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump nhấn mạnh: “Cách tốt nhất để chấm dứt chiến tranh là đạt được một thỏa thuận hòa bình, chứ không chỉ là một lệnh ngừng bắn vốn mong manh và không lâu bền”.
Ông cũng để ngỏ khả năng tổ chức thêm một cuộc gặp với Tổng thống Putin nếu tiến trình đàm phán diễn ra thuận lợi.
Tổng thống Zelensky, theo một số nguồn tin, sẽ không chấp nhận nhượng Donetsk. Tuy nhiên, ông sẵn sàng thảo luận sâu hơn tại cuộc gặp với Tổng thống Trump ở Washington ngày 18.8, thậm chí không loại trừ khả năng tham gia một cuộc đối thoại ba bên với ông Putin.
Trong khi đó, lãnh đạo châu Âu tỏ ra quan ngại sâu sắc. Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, trong cuộc trao đổi với ông Trump, đã cảnh báo rằng việc “trao đổi lãnh thổ” có thể tạo tiền lệ nguy hiểm, phá vỡ nguyên tắc toàn vẹn lãnh thổ và luật pháp quốc tế.
Nhiều nước EU vốn đã lo lắng từ trước thềm hội nghị Alaska khi Tổng thống Mỹ lần đầu nêu ý tưởng “đàm phán dựa trên cơ sở lãnh thổ”.
Cuộc gặp Alaska kéo dài ba giờ không đưa ra thỏa thuận chính thức, song lại mang nhiều ý nghĩa chính trị.
Đây là lần đầu tiên Tổng thống Putin đặt chân tới một quốc gia phương Tây kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.
Tại Anchorage, ông Putin được tiếp đón bằng thảm đỏ, bắt tay thân mật và có nhiều khoảnh khắc trò chuyện cởi mở cùng Tổng thống Trump trước ống kính truyền thông.
KHẢI HƯNG