FTA Index: 'Thước đo' mới trong quyết định đầu tư

4 giờ trướcBài gốc

Lần đầu tiên, Việt Nam lượng hóa năng lực hội nhập quốc tế của các tỉnh, thành phố thông qua bộ chỉ số FTA Index. Bộ chỉ số này đánh giá kết quả thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA) của các địa phương, dựa trên 4 trụ cột chính: công tác tuyên truyền, thực hiện quy định pháp luật, chính sách hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh và triển khai các cam kết phát triển bền vững.

Trong cuộc trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, Luật sư Nguyễn Hồng Chung - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam đã chia sẻ góc nhìn về giá trị của FTA Index đối với chính quyền, doanh nghiệp và nhà đầu tư nước ngoài.

Luật sư Nguyễn Hồng Chung - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam

Nhận diện điểm yếu, hướng đến cải cách thực chất

- Ông đánh giá thế nào về việc công bố FTA Index trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng với kinh tế toàn cầu?

Luật sư Nguyễn Hồng Chung: FTA Index không đơn thuần là một công cụ đánh giá mà là chất xúc tác mạnh mẽ cho tư duy đổi mới và hành động cụ thể của các cấp chính quyền địa phương.

Trước đây, Việt Nam đã tích cực ký kết nhiều FTA, nhưng khi triển khai ở địa phương, một số cam kết bị "tắc nghẽn" do rào cản thể chế, thủ tục hành chính hoặc thiếu hỗ trợ cho doanh nghiệp. Có nơi tận dụng tốt FTA, nhưng không ít địa phương vẫn thụ động, chưa đồng hành cùng doanh nghiệp.

FTA Index chính là công cụ đo lường sự lệch pha này. Nó chỉ rõ nơi nào đang bị bỏ lại phía sau trong hành trình hội nhập, đồng thời nhấn mạnh vai trò cấp thiết của việc "địa phương hóa tư duy toàn cầu". Không thể hội nhập thành công nếu chỉ dựa vào trung ương, mỗi tỉnh, mỗi huyện cần trở thành một mắt xích chủ động trong chuỗi giá trị toàn cầu mà Việt Nam đang xây dựng.

Vì vậy, FTA Index không chỉ là một bộ chỉ số mà là "bản cam kết cải cách" của từng địa phương với cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư quốc tế.

FTA Index được xem là bước đầu giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong thực thi hội nhập - Ảnh minh họa

Từ dữ liệu đến hành động chính sách

- Các địa phương có thể tận dụng FTA Index như thế nào để cải thiện năng lực thực thi và hỗ trợ doanh nghiệp, thưa ông?

Luật sư Nguyễn Hồng Chung: FTA Index giống như một bản chụp “CT-scan” cho thấy năng lực hội nhập của địa phương dưới góc nhìn khách quan và định lượng. Có thể thấy rõ 4 cách ứng dụng cụ thể:

Thứ nhất, giúp "bắt đúng bệnh, kê đúng thuốc". Chỉ số sẽ chỉ ra điểm mạnh (minh bạch thông tin, hiệu quả xúc tiến thương mại…) và điểm yếu (thiếu cơ chế hỗ trợ DNNVV, yếu trong đào tạo cán bộ hội nhập…).

Thứ hai, là cơ sở để thiết kế chính sách hội nhập theo hướng dữ liệu hóa thay vì chạy theo phong trào tổ chức hội thảo. Chính quyền có thể xây dựng chương trình hành động cụ thể, đo lường được kết quả.

Thứ ba, là "la bàn đầu tư" cho doanh nghiệp. Các nhà đầu tư sẽ tìm đến những nơi không chỉ có môi trường quảng bá tốt mà còn thể hiện cam kết hội nhập thực chất qua dữ liệu. Điều này nâng cao tính cạnh tranh và tạo áp lực cải cách tích cực giữa các địa phương.

Thứ tư, FTA Index có thể trở thành nền tảng cho đối thoại chính sách công - tư, mời doanh nghiệp, chuyên gia tham gia phản biện và xây dựng sáng kiến cải cách.

- Một số địa phương đã đạt điểm cao trong FTA Index. Theo ông, đây có thể là mô hình mẫu để các tỉnh, thành khác học hỏi không?

Luật sư Nguyễn Hồng Chung: Chắc chắn là có. Những địa phương điểm cao như Cà Mau, Bình Dương không phải ngẫu nhiên, đó là kết quả của một chiến lược đồng bộ, từ quyết tâm chính trị đến hành động của bộ máy.

Ví dụ, Cà Mau dù không phải trung tâm kinh tế lớn nhưng đã cho thấy sự chủ động khi thành lập tổ công tác FTA cấp tỉnh, chỉ đạo cụ thể xuống từng sở, từng khu công nghiệp.

Trong khi đó, Bình Dương xây dựng một mô hình phối hợp bài bản giữa chính quyền - doanh nghiệp - hiệp hội, kết hợp đào tạo, xúc tiến thương mại và tư vấn tận dụng FTA. Nhờ vậy, chỉ số hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA của tỉnh này luôn ở nhóm dẫn đầu.

Điểm chung là có lãnh đạo quyết liệt và doanh nghiệp chủ động thì địa phương nào cũng có thể "nâng hạng hội nhập". Quan trọng là phải dám nhìn thẳng vào dữ liệu, thay đổi từ gốc rễ và xem hội nhập như một chiến lược phát triển dài hạn.

Các địa phương điểm cao không chỉ là người về đích sớm mà còn có thể trở thành mô hình thực hành chính sách kiểu mẫu để các tỉnh, thành khác học tập cách tổ chức bộ máy hỗ trợ FTA, đào tạo cán bộ, xây dựng trung tâm tư vấn xuất khẩu hay kết nối doanh nghiệp với chuỗi toàn cầu.

Nếu biết tận dụng cơ hội này, Việt Nam sẽ không chỉ có một vài điểm sáng lẻ tẻ mà có thể tạo nên một "bản đồ hội nhập đồng đều", mọi địa phương đều là mắt xích có giá trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

FTA Index giúp doanh nghiệp đánh giá khả năng tận dụng các FTA khi lựa chọn địa điểm đầu tư - Ảnh minh họa

FTA Index - "kim chỉ nam" cho nhà đầu tư chiến lược

- FTA Index có thể hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài như thế nào trong việc đánh giá và lựa chọn địa phương đầu tư, thưa ông?

Luật sư Nguyễn Hồng Chung: FTA Index là hệ quy chiếu thể chế địa phương dưới lăng kính hội nhập, bộ chỉ số không đo GDP hay kim ngạch xuất khẩu mà đo năng lực thực thi FTA.

Nhà đầu tư có thể dùng FTA Index theo 3 trục chính:

Thứ nhất, đánh giá mức độ thân thiện với hội nhập của chính quyền địa phương. Điểm cao ở các chỉ số như khung pháp lý hỗ trợ FTA, xúc tiến thương mại, hỗ trợ tận dụng ưu đãi thuế… thể hiện một hệ thống chính trị có tư duy mở và biết đồng hành cùng doanh nghiệp.

Thứ hai, đánh giá sự sẵn sàng của hệ sinh thái công nghiệp. Đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp phụ trợ, doanh nghiệp cần đối tác địa phương có năng lực hội nhập, hạ tầng thông tin, khả năng tham gia chuỗi.

Thứ ba, so sánh vùng, lựa chọn "điểm rơi chiến lược". FTA Index giúp nhà đầu tư so sánh giữa các tỉnh không chỉ qua quy mô kinh tế mà qua năng lực thực thi cam kết quốc tế. Nơi có FTA Index cao thường là nơi lo phần khó cho nhà đầu tư, đặc biệt về thủ tục, hỗ trợ hội nhập và ổn định chính sách.

Một ví dụ cụ thể: Khi cân nhắc giữa Đồng Nai và Thanh Hóa, có nhà đầu tư đã chọn Thanh Hóa vì chỉ số FTA cao hơn, phản ánh một chính quyền chủ động và đồng hành sát sao trong tổ chức xúc tiến và hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng ưu đãi.

Với làn sóng đầu tư mới chú trọng đến các tiêu chí ESG (Môi trường, xã hội, quản trị), FTA Index sẽ là kim chỉ nam thế hệ mới, giúp nhà đầu tư xác định môi trường đầu tư không chỉ tốt về hạ tầng, mà còn tốt về thể chế và năng lực điều hành.

Xin cảm ơn ông!

Thảo Nguyên

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/fta-index-thuoc-do-moi-trong-quyet-dinh-dau-tu-387542.html