Mới đây, Cục Phòng bệnh Bộ Y tế đã có thông báo khẩn về tình hình bệnh dịch tả toàn cầu và các khuyến nghị phòng chống bệnh này.
Dịch tả toàn cầu trở nên phức tạp
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tính từ đầu năm 2025 đến ngày 29-8, WHO đã theo dõi 409.222 trường hợp mắc bệnh tả (4.738 ca tử vong) được báo cáo tại 31 quốc gia trên toàn cầu, trong đó ghi nhận 6/31 quốc gia báo cáo tỉ lệ tử vong trên 1%.
Tuy số ca mắc giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng số ca tử vong lại tăng 46%.
WHO đánh giá tình hình bệnh dịch tả toàn cầu đang trở nên phức tạp, với các đợt bùng phát và tỉ lệ tử vong tăng cao. Do quy mô, mức độ nghiêm trọng và tính chất liên kết của các đợt bùng phát này, nguy cơ lây lan thêm trong và giữa các quốc gia là rất cao.
Tình hình bệnh dịch tả toàn cầu đang trở nên phức tạp. Ảnh minh họa
Tại Việt Nam, 12 năm gần đây chưa ghi nhận trường hợp mắc bệnh tả. Tuy nhiên, Bộ Y tế cho rằng không loại trừ nguy cơ bệnh xâm nhập Việt Nam do sự giao lưu thương mại, du lịch rộng mở của nước ta với các nước khác trên thế giới và có thể lây lan ra cộng đồng.
Bệnh dịch tả là một bệnh truyền nhiễm. Triệu chứng là tiêu chảy, mất nước và rối loạn điện giải cấp tính, có thể gây dịch lớn với tỉ lệ tử vong cao.
Bệnh lây theo đường tiêu hóa, chủ yếu qua ăn uống, do tác nhân chính là vi khuẩn tả Vibrio cholerae. Chúng xâm nhập vào đường tiêu hóa của người lành từ nước uống và thức ăn có nhiễm vi khuẩn tả, đặc biệt là thức ăn có nguồn gốc thủy hải sản.
Khoảng 75% người nhiễm vi khuẩn tả không có triệu chứng bệnh, tuy nhiên họ vẫn đào thải vi khuẩn ra môi trường trong vòng 7-14 ngày. Trong số những người có biểu hiện triệu chứng, 80% ở thể nhẹ và vừa, 20% có biểu hiện mất nước nặng.
Vi khuẩn tả có thể tồn tại lâu ở vùng nước lợ nơi cửa sông hay ven biển. Trong nước vi khuẩn tả sống ký sinh chủ yếu ở các loài động, thực vật thủy sinh phù du như rong, tảo, đặc biệt ở các động vật giáp xác như tôm, cua, sò, ốc, hến…
Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh dịch tả, trong đó có rửa tay thường xuyên bằng xà phòng. Ảnh minh họa: THẢO PHƯƠNG
Phải luôn cảnh giác
Trả lời PLO, PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng Trường Đại học Y dược TP.HCM, cho biết phân của người bệnh tả có thể làm ô nhiễm nguồn nước, do đó từ một người bệnh có thể lây nhiễm tối đa cho đến vài chục người khác nên khả năng gây dịch cao.
Trong lịch sử thế giới đã xảy ra 7 đại dịch về bệnh dịch tả. Các đợt bùng phát bệnh tả đã tàn phá, dẫn đến hàng triệu ca mắc và hàng trăm nghìn ca tử vong.
Theo bác sĩ Dũng, hiện nay bệnh dịch tả vẫn là một vấn đề y tế công cộng quan trọng ở nhiều quốc gia, tồn tại như một căn bệnh đặc hữu ở một số khu vực và gây ra các dịch bệnh lớn ở một số quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Căn bệnh này có liên quan chặt chẽ với tình trạng nghèo đói, vệ sinh kém và thiếu nước sạch.
“Theo phán đoán của tôi, nguy cơ lây lan dịch tả ở Việt Nam không cao nếu người dân có nhận biết được triệu chứng của dịch tả, được điều trị sớm và mọi người vẫn tiếp tục duy trì thói quen vệ sinh như hiện nay” - bác sĩ Dũng nói.
PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng Trường Đại học Y dược TP.HCM. Ảnh: TẤN LỰC
Tình trạng xấu đi của bệnh dịch tả chủ yếu xảy ra ở các quốc gia miền nam châu Phi như Chad, CH Congo, CHDC Congo, Sudan và Nam Sudan với tỉ lệ tử vong ở người mắc bệnh từ 2-8%.
Khu vực Tây Thái Bình Dương (trong đó có Việt Nam) và châu Âu chưa hề có trường hợp dịch tả nào được phát hiện trong năm qua. Cùng với việc không có đường bay trực tiếp từ các quốc gia bị ảnh hưởng bởi dịch tả thì khả năng xâm nhập của dịch tả vào Việt Nam thấp.
“Hệ thống y tế Việt Nam hiện nay có đầy đủ năng lực để giám sát dịch tả, quản lý ca bệnh (trong đó có điều trị với kháng sinh để giảm thải vi khuẩn ra môi trường, cách ly bệnh nhân, điều trị mất nước, mất điện giải để giảm tử vong), cho uống vaccine bệnh tả khi cần thiết và tuyên truyền người dân thực hiện các biện pháp vệ sinh để kiểm soát dịch tả nếu xâm nhập vào Việt Nam” - bác sĩ Dũng nhận định.
Chủ động phòng chống bệnh
Để chủ động phòng chống bệnh tả, Bộ Y tế khuyến cáo người về từ quốc gia, khu vực có dịch tả cần theo dõi sức khỏe trong 5 ngày. Khi có dấu hiệu bất thường phải đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
Người dân cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, ăn chín uống sôi, dùng nước sạch, giữ gìn vệ sinh môi trường, thu gom rác, diệt ruồi để phòng bệnh. Khi xuất hiện triệu chứng như nôn, tiêu chảy nhiều gây mất nước, sốc nặng, tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà mà phải đến bệnh viện.
Người đi du lịch, công tác ở vùng có dịch cần chủ động phòng bệnh, theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế nếu có triệu chứng nghi ngờ.
THẢO PHƯƠNG