Mới đây, chính quyền xã Trà Đốc mới đã đặt ra mục tiêu quan trọng nhằm phát triển kinh tế bền vững, giảm nghèo bền vững trong giai đoạn 2025 - 2030: tổng giá trị sản phẩm năm 2030 đạt 1.030 tỷ đồng; thu nhập bình quân đầu người 52 triệu đồng; xã đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030.
Mở ra hướng đi đột phá
Đáng chú ý, chính quyền xã Trà Đốc đã đưa ra hướng đi có tính đột phá trong 5 năm tới là đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ chuyển đổi số trong liên kết phát triển kinh tế nông lâm nghiệp gắn với giảm nghèo bền vững.
Đồng bào dân tộc thiểu số ở Trà Đốc đang cải thiện sinh kế nhờ chuỗi liên kết cây dược liệu.
Cùng với đó là phát huy tiềm năng, lợi thế văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số và cảnh quan thiên nhiên tại xã để phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng… nhằm quyết tâm đưa Trà Đốc đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030.
Để hướng đến các mục tiêu như vậy, thời gian qua ở các địa bàn 2 xã cũ là Trà Bui và Trà Đốc cũng đã dần tạo dựng các bước đi nền tảng cho việc liên kết sản xuất nông lâm nghiệp.
Như ở địa bàn Trà Bui (cũ), từ 2 năm trước đã xây dựng mô hình điểm trồng một số loài cây dược liệu có giá trị kinh tế với diện tích 5 ha, bao gồm chè dây 3 ha, ba kích tím 1,5 ha và sâm Bố Chính 1 ha; có 1-2 sản phẩm trong mô hình được chứng nhận OCOP. Sau đó, khi có được hiệu quả, mô hình sẽ mở rộng diện tích trồng dược liệu lên hàng chục ha.
Tại địa bàn cũng đang nỗ lực để hình thành được 1-2 chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Nhất là thu hút doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác... đầu tư trồng, chế biến, tiêu thụ sản phẩm từ cây dược liệu, từng bước hình thành sản phẩm dược liệu mang tính hàng hóa.
Đặc biệt là lựa chọn HTX, tổ hợp tác đủ điều kiện để tham gia liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị, trên cơ sở phát triển mối liên kết giữa doanh nghiệp, HTX và người sản xuất với các kênh tiêu thụ sản phẩm thông qua hợp đồng kinh tế.
Chính quyền địa phương cũng chú trọng khảo sát, xây dựng vùng sản xuất tập trung cây dược liệu, gắn với việc xây dựng hệ thống thu mua, bảo quản, sơ chế, chế biến và tiêu thụ sản phẩm trên cơ sở khai thác lợi thế về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên, tạo ra những sản phẩm có giá trị nhằm nâng cao giá trị gia tăng.
Hiệu quả từ những mô hình hay
Ngoài mô hình liên kết trồng cây dược liệu, thời gian qua, đồng bào dân tộc thiểu số ở Trà Bui (cũ) hay địa bàn Trà Đốc (cũ) đã có nhiều nỗ lực tạo dựng các mô hình hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp để cải thiện sinh kế, thoát nghèo bền vững.
Người dân Trà Đốc từng bước thoát nghèo nhờ nỗ lực tạo dựng các mô hình hiệu quảtrong sản xuất nông nghiệp.
Điển hình như gia đình chị Nguyễn Thị Hà, người dân tộc Ca Dong, ở Trà Bui (cũ) đã đầu tư mô hình chăn nuôi heo đen (heo bản địa). Chị đầu tư chuồng trại khép kín mua 4 con heo nái, mỗi năm mỗi con sinh 2 lứa, mỗi lứa 10 con. Trung bình, chị bán 50 con heo giống với giá 1 triệu đồng/con, số còn lại nuôi heo thịt thu lãi gần 45 triệu đồng.
Ngoài ra, gia đình chị Hà còn nuôi 3 con bò nái, trồng 2ha cây keo lá tượng. Trung bình một năm, sau khi trừ chi phí, gia đình chị thu được hơn 150 triệu đồng. Có điều kiện về kinh tế đã giúp gia đình chị Hà trả hết vốn vay ngân hàng và từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững.
Hoặc như vợ chồng chị Hồ Thị Danh, người dân tộc Ca Dong ở thôn 2 xã Trà Đốc (cũ) là hộ gia đình tiêu biểu thoát nghèo nhờ đầu tư vào mô hình chăn nuôi heo rừng lai, bò và gia cầm. Kinh tế gia đình bắt đầu khá lên. Có thời điểm, đàn bò của gia đình chị lên đến 10 con, heo nái cả chục con, trong vườn nhà lúc nào cũng có hàng trăm con gà, vịt…
Từ chỗ thoát nghèo thành công, giờ đây, kinh tế của gia đình chị thuộc hàng khá giả nhất xã Trà Đốc. Ngoài đầu tư trồng rừng, chăn nuôi, vợ chồng chị mở công ty cơ khí, cung cấp giống vật nuôi, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho nhiều lao động địa phương.
Ngoài những điểm sáng kể trên, nhắc đến hướng đi mới là gắn liên kết sản xuất với giảm nghèo bền vững ở Trà Đốc không thể không kể tới mô hình của trồng nấm lim xanh của HTX Xây dựng, nông lâm nghiệp, thương mại dịch vụ Thiên Danh (ở thôn 2, xã Trà Đốc) đang liên kết bao tiêu cho hàng chục hộ dân địa phương.
Anh Phạm Mạnh Cường, thành viên HTX, cho biết thời gian qua, HTX đã vận động bà con trồng cây lim xanh để lấy cành, nhánh sau đó sản xuất ra cây nấm lim xanh. Trong tương lai xa hơn, cây lim xanh cũng sẽ cho thu gỗ làm tăng giá trị kinh tế.
Từ nguồn nguyên liệu dược liệu quý giá tại địa phương, HTX Thiên Danh đã thành công khi nhân rộng mô hình nuôi cấy nấm lim xanh từ gỗ cây lim. Mô hình được công nhận là dự án khởi nghiệp sáng tạo cấp tỉnh và sản phẩm nấm lim xanh sấy khô từ mô hình này đã đạt chứng nhận 3 sao OCOP của tỉnh Quảng Nam trước đây.
Vai trò dẫn dắt của HTX
Xác định hướng phát triển từ cây lim, từ cách đây 5 năm, HTX Thiên Danh đã đầu tư trồng hơn 500 cây lim giống trên diện tích 1ha đất rừng sản xuất. Để có nguồn nguyên liệu nuôi cấy nấm, HTX chỉ mua nhánh, cành cây lim trên 5 tuổi mà không cần phải chặt thân, sau đó 2 năm sẽ tiếp tục khai thác.
HTX cũng đầu tư khu nhà lồng với diện tích 50m2, tạo môi trường tương tự với không gian rừng để nấm phát triển.
Mô hình liên kết trồng nấm lim xanh của HTX Xây dựng, nông lâm nghiệp, thương mại dịch vụ Thiên Danhđang giúp cải thiện sinh kế cho người dân Trà Đốc.
Mỗi năm, HTX Thiên Danh sản xuất khoảng 3 vụ, mỗi vụ khoảng 3.000 - 5.000 phôi nấm, với tỷ lệ thành công đạt khoảng 60 - 80%, HTX thu hoạch được khoảng 110 - 140kg nấm tươi và sau khi sấy đạt 30 - 40kg nấm khô. Vì trồng trên vật chủ là gỗ lim nên hàm lượng dược chất từ nấm lim xanh trồng chỉ chênh lệch rất ít so với nấm lim xanh rừng. Với giá bán ra thị trường 3 triệu đồng/kg nhưng gần như trước khi thu hoạch, HTX Thiên Danh đều có khách hàng đặt mua hết.
Chị Hồ Thị Danh cho biết nhiều khách hàng giới thiệu nhau đặt mua nhưng HTX không có nấm để bán. Nhu cầu thị trường về nấm lim xanh rất lớn nên HTX đang có kế hoạch mở rộng vùng sản xuất để sản xuất liên tục.
Vai trò dẫn dắt của HTX này được chính quyền địa phương đánh giá cao khi định hình được việc gắn liên kết sản xuất dược liệu với cải thiện sinh kế cho người dân địa phương.
Thời gian qua, các đơn vị trực thuộc Liên minh HTX Việt Nam cùng với Liên minh HTX Tp. Đà Nẵng cũng như Liên minh HTX tỉnh Quảng Nam trước đây đã dành nhiều sự quan tâm, hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác và chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp ở những vùng cao, tập trung đông đồng bào dân tộc thiểu số như Trà Đốc. Đặc biệt là việc mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ HTX, tuyên truyền các cơ chế chính sách hỗ trợ của Nhà nước đến với các thành viên HTX.
Thông qua các hoạt động này giúp cho HTX ở Trà Đốc nâng cao năng lực quản lý, điều hành của mình, đồng thời có cơ hội tìm hiểu, tiếp cận các cơ chế chính sách hỗ trợ để đầu tư, phát triển.
Ngoài ra, như với chuỗi liên kết trồng nấm lim xanh của HTX Xây dựng, nông lâm nghiệp, thương mại dịch vụ Thiên Danh cũng nhận được sự khích lệ rất lớn và được hỗ trợ tham gia vào các hoạt động kết nối giao thương, tham gia vào các hội chợ để mở rộng thị trường tiêu thụ, từ đó giúp tăng doanh thu, tăng thu nhập cho người dân, đồng bào dân tộc thiểu số ở Trà Đốc.
Thanh Loan