Gần nửa số gen Z tin lời khuyên sức khỏe từ TikTok hơn bác sĩ

9 giờ trướcBài gốc

Đây là kết quả của một cuộc khảo sát toàn cầu do Công ty Truyền thông Edelman thực hiện, trong đó hỏi những người tham gia có độ tuổi từ 18 đến 34 (bao gồm Gen Z và người trẻ thuộc Gen Y) từ 16 quốc gia về niềm tin của họ vào bác sĩ.

Khi y học “gặp” thuật toán

Việc người trẻ đặt câu hỏi về thẩm quyền không phải là điều bất thường, nhưng sự phát triển của mạng xã hội dường như đã khiến sự ngờ vực đối với các chuyên gia y tế truyền thống ngày càng gia tăng - khiến giới trẻ tìm kiếm thông tin trên Internet trước khi đến gặp bác sĩ.

Tiến sĩ Charles Carlsen - hiện là Giám đốc Công nghệ tại Công ty Y tế DRSONO - chia sẻ với Newsweek rằng: “Là một bác sĩ, tôi đã chứng kiến ngày càng nhiều người trẻ sử dụng TikTok và các cuộc trò chuyện nhóm trực tuyến hơn là cầm điện thoại lên và gọi cho bác sĩ”.

⅓ thế hệ gen Z cho biết họ đã thực hiện theo lời khuyên của người có sức ảnh hưởng, với 33% cho biết họ đã để một người sáng tạo nội dung không có bằng cấp y khoa tác động đến quyết định sức khỏe của mình. Thế hệ gen Z cũng có xu hướng để những người không có bằng cấp y khoa quyết định sức khỏe của mình cao gấp đôi so với người lớn tuổi hơn.

Chỉ cần lướt TikTok, bạn sẽ thấy thông tin y tế đang được chia sẻ trên mạng xã hội như thế nào. Trong khi một số bác sĩ đang nỗ lực xây dựng hình ảnh, nhiều video lại chia sẻ kinh nghiệm cá nhân, chẩn đoán và lời khuyên y tế - thường không có bằng cấp chuyên môn. Hashtag #medicaladvice có hơn 39.000 bài đăng, trong khi #healthtok có hơn 153.000 bài đăng.

Việc ngày càng ưa chuộng lời khuyên từ người khác không chỉ phản ánh sự tiện lợi mà còn cho thấy sự xói mòn niềm tin sâu sắc vào các cơ sở y tế.

Theo khảo sát, gần một nửa số người trẻ tuổi tin rằng một người tìm hiểu về một bệnh lý trực tuyến có thể hiểu bệnh đó tốt như bác sĩ. Mặc dù bác sĩ vẫn là tiếng nói đáng tin cậy nhất nói chung, nhưng khoảng cách này đang thu hẹp dần trong thế hệ gen Z - những người ngày càng đặt niềm tin vào những người có sức ảnh hưởng, người sáng tạo và những người có "trải nghiệm sống" hơn là bằng cấp.

Giới trẻ tin tưởng lời khuyên sức khỏe từ mạng xã hội hơn từ bác sĩ. Nguồn ảnh: Elan Irving/Getty Images.

Nhiều trường hợp chẩn đoán bệnh qua TikTok đã chứng minh rằng phương pháp này có hiệu quả. Đầu năm nay, một sinh viên đại học 19 tuổi đã phải đi khám bác sĩ sau khi một video TikTok tiết lộ một khối u trên cổ anh - hóa ra là ung thư.

Sức khỏe tâm thần là một lĩnh vực khác mà TikTok dường như đang ngày càng đóng vai trò quan trọng. Các bác sĩ báo cáo rằng ngày càng nhiều người trẻ tìm kiếm chẩn đoán ADHD hoặc rối loạn phổ tự kỷ sau khi tiếp xúc với nội dung trên mạng xã hội.

Một cuộc khảo sát năm 2024 của Healthwatch Wirral U.K. cho biết số đông bệnh nhân cho rằng đã nghe nói về ADHD/ASD qua phương tiện truyền thông (bao gồm cả TikTok). Trong khi đó, một cuộc thăm dò năm 2024 của Trung tâm Y tế Wexner thuộc Đại học Ohio cho thấy 25% người trưởng thành được hỏi cho biết các video trên mạng xã hội (chủ yếu là TikTok) khiến họ nghi ngờ mình mắc ADHD dù chưa được chẩn đoán.

Tuy vậy, đối với bác sĩ, sự gia tăng số người tìm kiếm lời khuyên y tế qua mạng xã hội là một mối lo ngại. “Đây là vấn đề sức khỏe cộng đồng. Mặc dù sự hỗ trợ nhau giữa những người cùng trải nghiệm và các câu chuyện trên mạng rất hữu ích, chúng không thể thay thế các chuyên gia y tế”, Tiến sĩ Carlsen chia sẻ.

Tiến sĩ Carlsen đã từng gặp nhiều bệnh nhân trì hoãn việc điều trị chỉ vì “ai đó trên mạng cho rằng đó là điều bình thường”, và họ phải nhập viện cấp cứu nhiều tuần sau đó. Ông cho rằng thông tin sai lệch lan truyền rất nhanh và có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, ví dụ như tự chẩn đoán sai, tiêm thuốc nhầm hoặc lạm dụng thuốc.

Đối với các bác sĩ, bài học rút ra là thay vì tập trung vào việc chống lại TikTok, nên tập trung hơn vào việc gặp gỡ bệnh nhân tại nơi họ ở, đồng thời cảnh báo về mối nguy hiểm của việc tin tưởng vào Internet hơn là các chuyên gia.

“Cần phải giành được sự tin cậy của những bệnh nhân trẻ tuổi bằng cách đến gặp họ, lắng nghe và giúp họ tư duy phản biện, phân biệt sự thật và ảo tưởng”, Tiến sĩ Carlsen chia sẻ.

Ông kết luận: “Y học không hoàn hảo, nhưng đó là cách phòng chống tốt nhất để chống lại những lời khuyên sai lầm đang lan truyền. Hãy cứ tiếp tục tìm kiếm trên Google, nhưng ít nhất đối với những vấn đề liên quan đến sự sống còn, hãy tham khảo ý kiến của người đã từng học trường y”.

Nguồn SVVN : https://svvn.tienphong.vn/gan-nua-so-gen-z-tin-loi-khuyen-suc-khoe-tu-tiktok-hon-bac-si-post1762470.tpo