Gánh nặng thuế quan dần đè nặng lên doanh nghiệp và người dân Mỹ

4 giờ trướcBài gốc

Các biện pháp thuế quan của Mỹ đang gây sức ép lớn lên doanh nghiệp và người tiêu dùng. Ảnh Reuters

Nhiều doanh nghiệp Mỹ vẫn hạn chế tăng giá bán

Kể từ khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu áp đặt các mức thuế cao đối với hàng hóa nhập từ khắp thế giới, Bộ Tài chính Mỹ đã thu về khoảng 30 tỉ đô la tiền thuế hải quan mỗi tháng. Trên danh nghĩa, các công ty Mỹ là bên chi trả khoản chi phí gia tăng này khi sản phẩm được nhập vào nước Mỹ, và những ước tính gần đây cho thấy gánh nặng chi phí này vẫn chưa ảnh hưởng quá lớn đến người tiêu dùng.

Theo Goldman Sachs, tính đến tháng 8-2025, các doanh nghiệp Mỹ đang gánh chịu 51% chi phí thuế quan, trong khi người tiêu dùng Mỹ gánh chịu 37%. Các chuyên gia cũng ước tính rằng 9% chi phí hiện do các nhà xuất khẩu nước ngoài chi trả, và khoảng 3% còn lại là do các biện pháp tránh thuế.

Có nhiều nguyên nhân khiến các doanh nghiệp vẫn đang tiếp tục che chắn cho người tiêu dùng khỏi tác động thuế quan. Đầu tiên là bởi các mức thuế quan hiện nay cao hơn và bao trùm nhiều loại hàng hóa hơn so với năm 2018, khiến người tiêu dùng vốn đã mệt mỏi sau nhiều năm giá cả leo thang, khó có thể hấp thụ toàn bộ chi phí ngay lập tức. Bên cạnh đó, biên lợi nhuận của doanh nghiệp đang tốt hơn trước, giúp tăng sức chống chịu.

Quan trọng hơn, nhiều công ty vẫn hy vọng thuế quan chỉ là tạm thời và Nhà Trắng có thể sẽ sớm rút lại các mức thuế này.

Một ví dụ đáng chú ý có thể kể đến ngành công nghiệp ô tô. Theo dữ liệu lạm phát tính đến tháng 8, giá ô tô tại Mỹ thậm chí đã giảm nhẹ so với mức đỉnh năm 2023.

General Motors - hãng xe hàng đầu của Mỹ, cho biết hãng dự kiến phải trả từ 3,5-4,5 tỉ đô la tiền thuế trong năm nay, nhưng chỉ tăng giá xe dưới 1%. Phần lớn chi phí còn lại đã làm giảm lợi nhuận của GM.

Sức ép bù đắp chi phí ngày càng gia tăng

Tuy nhiên, tình hình được dự báo sẽ sớm thay đổi. Ông Michael McAdoo, đối tác tại nhóm tư vấn thương mại và đầu tư toàn cầu của BCG, cho biết nhiều khách hàng của ông ban đầu đã “tự hấp thụ” chi phí thuế quan, chờ tình hình ổn định. Nhưng hiện nay, “một số doanh nghiệp đang cố gắng ép giá nhà cung cấp nước ngoài, một số tìm cách nâng cao hiệu quả hoạt động, và một số khác đang bắt đầu tăng giá bán”.

Đây cũng là chủ đề nổi bật trong mùa báo cáo tài chính hàng quí mới đây của các doanh nghiệp Mỹ. Các báo cáo cho thấy, các công ty muốn giữ giá thấp, nhưng cũng ý thức được rằng giới đầu tư sẽ không chấp nhận biên lợi nhuận thu hẹp mãi nên phải tìm cách bù đắp chi phí thuế.

Hồi tháng trước, Nike chia sẻ với nhà đầu tư rằng họ dự kiến trả 1,5 tỉ đô la chi phí thuế quan trong năm tài khóa hiện tại, trong khi hãng đồ chơi Mattel ước tính chi phí thuế quan ở mức 100 triệu đô la. Raytheon cho biết đã trả 220 triệu đô la thuế quan trong quí 3, còn 3M chi 100 triệu đô la

Với áp lực chi phí ngày càng tăng, ngay cả những công ty chưa tăng giá bán cũng cho biết họ sẽ phải làm điều này trong thời gian tới - đặc biệt là khi nhiều mức thuế mới tiếp tục được áp dụng. Trong các ngành phụ thuộc nặng vào nhập khẩu, việc tăng giá có thể dễ dàng hơn do người tiêu dùng ít có lựa chọn nội địa.

Giá hàng gia dụng và sản phẩm giải trí đã tăng nhanh vì phần lớn được nhập từ Trung Quốc. Các mức thuế mới đối với đồ nội thất sẽ đẩy chi phí lên cao hơn nữa. Hãng sản xuất nội thất Flexsteel đã phải từ chối đưa ra dự báo cho quý tới vì triển vọng thuế quan quá bất định.

Các ngân hàng cũng đang chú ý đến tình hình này. Ông Timothy Spence, CEO của Fifth Third Bank, ước tính rằng nhà cung cấp, nhà nhập khẩu và khách hàng mỗi bên đang gánh một phần ba chi phí thuế. “Nhưng cả nhà cung cấp lẫn các trung gian đều khẳng định rõ ràng rằng mục tiêu cuối cùng của họ là quay lại biên lợi nhuận trước kia,” ông Spence nhận định. “Điều đó có nghĩa là theo thời gian, giá sẽ tiếp tục tăng để chuyển dần chi phí sang người tiêu dùng”.

Chính sách thuế quan mới của Mỹ giúp tăng thu ngân sách nhưng lại khiến doanh nghiệp chịu thiệt. Ảnh minh họa: TL

Mức độ ảnh hưởng với từng nhóm doanh nghiệp

Theo các chuyên gia phân tích, sự tăng giá sẽ diễn ra chậm hơn ở các công ty lớn do họ sở hữu sức mạnh đàm phán vượt trội. Những doanh nghiệp này có thể tận dụng vị thế mua hàng của mình để gây áp lực, yêu cầu nhà cung cấp giảm giá và từ đó tối ưu hóa chi phí trên toàn chuỗi cung ứng.

Ngược lại, các doanh nghiệp nhỏ có ít lựa chọn hơn. Ông Richard Rosenfeld, chủ công ty trà Two Leaves and a Bud tại Colorado, đang lên kế hoạch mở rộng hoạt động kinh doanh nhờ sự tăng trưởng doanh số mạnh mẽ của trà matcha. Nhưng bức tường thuế quan là một rào cản lớn với công ty của ông, bởi sản phẩm này gần như không được trồng ở Mỹ, mà mọi nguyên liệu phải nhập khẩu.

Ban đầu, ông Rosenfeld đã hoãn tăng giá một thời gian, tận dụng lượng hàng tồn kho sẵn có và dừng tuyển thêm nhân sự để theo dõi tình hình. Tuy nhiên, sau đó, khả năng chịu đựng của toàn hệ thống cũng chỉ có giới hạn, buộc ông phải thực hiện đợt tăng giá bán lớn nhất lịch sử công ty.

Một số doanh nghiệp có chuỗi cung ứng hoạt động tại Mỹ lại đang hưởng lợi khi thuế quan khiến hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn. Hãng thép Cleveland-Cliffs cho biết kết quả quí 3 là “dấu hiệu rõ ràng cho thấy nhu cầu thép nội địa đang phục hồi mạnh”. Đơn hàng từ các hãng ô tô tăng vọt kể từ sau khi thuế thép và nhôm được áp dụng hồi tháng 3 - và loại thép cao cấp hơn này mang lại lợi nhuận cao.

Một kịch bản tương tự đang diễn ra trên khắp nền kinh tế. Theo dữ liệu từ Harvard Pricing Lab, giá hàng nội địa chỉ tăng nhẹ so với giá hàng nhập khẩu, khi các nhà sản xuất Mỹ trở nên cạnh tranh hơn, qua đó giúp gia tăng biên lợi nhuận.

Tuy vậy, những tác động từ thuế quan cũng diễn ra theo cả hai chiều hướng, khi một số công ty vừa được lợi vừa bị thiệt vì thuế. Paccar, hãng sản xuất xe tải Kenworth và Peterbilt, cho biết họ chịu thiệt hại 75 triệu đô la trong quí 3 do thuế quan thép, nhôm, và hiện mới chỉ thu hồi được một phần nhờ phụ phí với khách hàng. Nhưng với việc mức thuế 25% đối với xe tải hoàn chỉnh sẽ được áp dụng từ ngày 1-11-2025, hãng kỳ vọng số đơn hàng quí tới sẽ tăng mạnh.

Niềm tin và sức mua của người tiêu dùng bị xói mòn

Gánh nặng chịu thuế được dự báo sẽ sớm chuyển sang phía người tiêu dùng. Trong một kịch bản thận trọng nhất, các nhà kinh tế của Goldman Sachs dự đoán rằng đến cuối năm 2025 người tiêu dùng Mỹ sẽ gánh chịu 55% chi phí thuế quan, trong khi 22% sẽ thuộc về các doanh nghiệp Mỹ, 18% thuộc về các nhà xuất khẩu nước ngoài và 5% còn lại là do các biện pháp tránh thuế.

Việc các công ty chuyển chi phí sang người mua một cách từ từ có thể khiến lạm phát duy trì ở mức cao trong thời gian dài hơn. Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI) đã tăng 0,3% trong tháng 9, đẩy tỷ lệ lạm phát hàng năm từ 2,9% lên 3%, mức cao nhất kể từ tháng 1-2025.

Mặc dù dữ liệu lạm phát tháng 9 vẫn thấp hơn so với dự báo của các nhà kinh tế, kết quả này là một lời nhắc nhở đáng lo ngại rằng giá cả tại Mỹ vẫn đang tăng nhanh hơn mức bình thường. “Việc lạm phát quay trở lại mức 3% là một cột mốc tâm lý”, Heather Long, nhà kinh tế trưởng tại Navy Federal Credit Union nhận định.

Theo dữ liệu mới từ Moody’s Analytics, với việc áp lực lạm phát gia tăng, một hộ gia đình Mỹ điển hình đang phải chi trả thêm 208 đô la mỗi tháng trong tháng 9 để mua cùng một lượng hàng hóa và dịch vụ so với một năm trước, và thêm 1.043 đô la mỗi tháng so với đầu năm 2021.

Áp lực này đang ảnh hưởng lớn đến tâm lý người tiêu dùng. Theo kết quả khảo sát mới cập nhật của Đại học Michigan, chỉ số niềm tin tiêu dùng đã giảm từ mức 55,1 trong tháng 9 xuống 53,6 trong tháng 10 - mức thấp nhất kể từ tháng 8-2022.

Sự thay đổi này được dự báo sẽ ảnh hưởng lớn đến mức độ sẵn sàng chi tiêu của người dân Mỹ, đặc biệt là nhóm người tiêu dùng có thu nhập thấp. Các giám đốc điều hành tại những công ty bán lẻ hàng đầu, các nhà sản xuất đồ chơi, chủ khách sạn và các nhà cung cấp dịch vụ tài chính đã ghi nhận việc các hộ gia đình có thu nhập thấp đang hủy bỏ hoặc trì hoãn việc mua hàng.

Nguồn: New York Times, Reuters, CBS, Bloomberg, CNBC, CNN

Song Thanh

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/ganh-nang-thue-quan-dan-de-nang-len-doanh-nghiep-va-nguoi-dan-my/