Gạo Việt đối mặt khó khăn lớn

8 giờ trướcBài gốc

Quyết định đột ngột dừng nhập khẩu gạo được Tổng thống Philippines phê duyệt nhằm mục tiêu bảo vệ ngành sản xuất lúa gạo trong nước trước sức ép giá giảm sâu.

Theo thống kê, trong tháng 7/2025, giá gạo tại thị trường Philippines đã giảm gần 16% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân chính được cho là do mức thuế nhập khẩu thấp đã tạo điều kiện cho gạo ngoại tràn vào, gây áp lực nặng nề lên đời sống của nông dân nội địa.

Bộ trưởng Nông nghiệp Philippines cho biết, chỉ trong 7 tháng đầu năm, nước này đã nhập khẩu tới 2,44 triệu tấn gạo. Trong đó, lượng gạo từ Việt Nam chiếm ưu thế áp đảo với 1,876 triệu tấn, tương đương gần 77% thị phần.

Bối cảnh đưa ra lệnh cấm càng trở nên cấp thiết khi sản lượng lúa hai vụ của Philippines đã đạt 9,08 triệu tấn, cùng với mức tồn kho kỷ lục 2,8 triệu tấn tính đến ngày 1/7/2025, tăng 27% so với cùng kỳ 2024. Việc tạm ngưng nhập khẩu vào đúng vụ thu hoạch cao điểm được xem là bước đi chiến lược nhằm "chặn đứng" đà lao dốc của giá lúa gạo nội địa.

Philippines – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam tạm dừng nhập khẩu trong vòng 60 ngày, kể từ ngày 1/9/2025.

Thông tin về lệnh tạm dừng ngay lập tức gây biến động mạnh trên thị trường gạo châu Á. Lo ngại gián đoạn nguồn cung, các nhà nhập khẩu Philippines đã đẩy mạnh mua hàng dự trữ trong tháng 8, khiến giá gạo xuất khẩu của Việt Nam bật tăng mạnh.

Hiện tại, giá gạo 5% tấm của Việt Nam đã chạm mốc 391 USD/tấn – mức cao nhất khu vực, vượt Ấn Độ 11 USD và cao hơn cả các đối thủ cạnh tranh lớn như Thái Lan và Pakistan. Giá gạo thơm cũng tăng 10 – 15 USD/tấn, lên mức 505 – 510 USD/tấn và được dự báo sẽ còn tiếp tục tăng trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, lợi ích trước mắt không thể che lấp những rủi ro dài hạn. Theo VFA, Philippines chiếm khoảng 40 – 45% tổng kim ngạch xuất khẩu gạo hàng năm của Việt Nam. Việc tạm ngừng nhập khẩu sẽ làm đình trệ hàng loạt hợp đồng đã ký, gây gia tăng tồn kho, tạo áp lực thanh khoản cho doanh nghiệp và ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người nông dân.

Trên thực tế, một số doanh nghiệp cho biết nhiều hợp đồng ký trong tháng 8 vẫn chưa kịp giao hàng và sẽ phải "đóng băng" ít nhất hai tháng. Gánh nặng càng thêm chồng chất khi từ ngày 1/7, gạo xuất khẩu đã phải chịu thêm thuế VAT 5% theo luật mới, khiến bài toán vốn lưu động của doanh nghiệp càng trở nên nan giải.

Trước nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng, VFA đã đề xuất Chính phủ triển khai gói hỗ trợ tín dụng với lãi suất thấp, đồng thời xem xét gia hạn nợ cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng. Hiệp hội cũng kiến nghị có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tạm trữ lúa gạo, chờ đợi thị trường mở cửa trở lại, tránh tình trạng bán tháo gây thiệt hại kép.

Về mặt ngoại giao, VFA đề nghị Bộ Công Thương làm việc với Bộ Nông nghiệp Philippines. Nội dung kiến nghị tập trung vào việc đề nghị phía bạn có hướng dẫn cụ thể về các chủng loại gạo bị áp dụng lệnh cấm. Động thái này dựa trên cơ sở Biên bản ghi nhớ hợp tác thương mại gạo song phương ký ngày 30/1/2024, có hiệu lực đến 31/12/2028, với hy vọng có thể duy trì được một phần dòng chảy xuất khẩu trong thời gian hạn chế, giảm thiểu thiệt hại cho cả hai bên.

Minh Thu

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/doanh-nghiep/gao-viet-doi-mat-kho-khan-lon/20250811084204788