Sáng ngày 29/7, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã chủ trì cuộc họp về việc áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật đối với các dự án đường sắt, đồng thời thảo luận về công tác xây dựng hệ thống tiêu chuẩn và quy chuẩn trong lĩnh vực này.
Tại cuộc họp, Thứ trưởng Phạm Minh Hà nhấn mạnh rằng đối với những dự án có hàm lượng công nghệ cao và chưa từng được triển khai tại Việt Nam, công tác thẩm định công nghệ cần được tiến hành trước khi thẩm định dự án tổng thể. Riêng với đường sắt tốc độ cao, việc xác định công nghệ là điều kiện tiên quyết để lựa chọn và áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp.
Thứ trưởng Phạm Minh Hằng bổ sung, trong giai đoạn hiện tại, cần tập trung rà soát các tiêu chuẩn có thể sử dụng chung trong lĩnh vực đường sắt, đồng thời nghiên cứu bổ sung các tiêu chuẩn quốc tế có tính khả thi tại Việt Nam. Khi công nghệ được xác lập, việc triển khai tiêu chuẩn sẽ được tiến hành đồng bộ, tránh tình trạng thiếu cơ sở kỹ thuật trong quá trình thực hiện.
Ảnh minh họa, nguồn: ITN
Đồng quan điểm, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định các thông số kỹ thuật chủ yếu của dự án.
Dựa trên cơ sở này, các đơn vị tư vấn sẽ có cơ sở lựa chọn công nghệ phù hợp và đề xuất hệ thống tiêu chuẩn tương ứng. Ông cũng lưu ý rằng theo quy định của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, dự án có thể đồng thời áp dụng cả tiêu chuẩn Việt Nam và tiêu chuẩn quốc tế, miễn là phù hợp với công nghệ đã lựa chọn.
Báo cáo tại cuộc họp, ông Lê Trung Thành - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ môi trường và Vật liệu xây dựng cho biết hiện Bộ Xây dựng đã xây dựng và ban hành 11 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) và 130 Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) áp dụng cho các hạng mục liên quan đến đường sắt tốc độ cao, đường sắt điện khí hóa và đường sắt đô thị.
Riêng đối với dự án đường sắt tốc độ cao, đã có 81 TCVN được công bố và 36 tiêu chuẩn đang trong quá trình dự thảo, được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn của châu Âu và quốc tế. Khi hoàn thiện, tổng số tiêu chuẩn áp dụng cho dự án này sẽ đạt 117 TCVN.
Tuy nhiên, ông Thành cũng lưu ý rằng hệ thống tiêu chuẩn hiện tại chủ yếu tập trung vào hạ tầng kỹ thuật, trong khi các tiêu chuẩn chuyên sâu liên quan đến công nghệ cao vẫn đang trong quá trình xây dựng. Do dự án đường sắt tốc độ cao chưa xác định công nghệ cụ thể, nên các tiêu chuẩn công nghệ vẫn chưa thể hoàn thiện đầy đủ.
Theo thống kê, trên thế giới hiện có 21 quốc gia và vùng lãnh thổ đang khai thác và 7 quốc gia đang xây dựng hệ thống đường sắt tốc độ cao. Trong số này, chỉ một số ít quốc gia có nền công nghiệp phát triển mới đủ khả năng xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia riêng biệt.
Hiện nay, hệ thống tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực đường sắt tốc độ cao thường được chia thành hai nhóm chính: nhóm các quốc gia tự phát triển công nghệ (như Nhật Bản, Pháp...) và nhóm các quốc gia tiếp nhận chuyển giao công nghệ (như Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan...). Các tiêu chuẩn thường bao gồm năm nhóm lĩnh vực: hạ tầng, năng lượng (điện), hệ thống thông tin - tín hiệu - điều khiển, phương tiện vận chuyển và quy trình vận hành - khai thác - bảo trì.
Trên cơ sở các yêu cầu kỹ thuật, Bộ trưởng Trần Hồng Minh đã giao Vụ Khoa học công nghệ môi trường và Vật liệu xây dựng phối hợp với các cơ quan chức năng phân loại hệ thống đường sắt thành ba nhóm chính: đường sắt đô thị, đường sắt thông thường (vận tốc dưới 200 km/h) và đường sắt tốc độ cao (từ 200 km/h đến dưới 400 km/h).
Đồng thời, yêu cầu tiến hành rà soát, thống kê các tiêu chuẩn hiện hành, xác định rõ từng tiêu chuẩn thuộc nhóm lĩnh vực nào (hạ tầng, tín hiệu, phương tiện, an toàn...) và đánh giá khả năng áp dụng cụ thể cho từng loại hình đường sắt.
Cuối cùng, Bộ trưởng chỉ đạo Vụ chủ trì xây dựng báo cáo tổng hợp toàn bộ nội dung nêu trên, gửi Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định, nhằm đảm bảo tiến độ trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trước ngày 10/8.
Đ.T