Gấu tấn công người: Nhật Bản phải huy động lực lượng phòng vệ và UAV để ngăn chặn

5 giờ trướcBài gốc

Gấu tấn công người trở thành vấn đề quốc gia

Khi các binh lính của Nhật Bản đặt chân đến tỉnh Akita ở phía Bắc ngày 6/11, họ được giao nhiệm vụ đối phó với một mối đe dọa mới - những chú gấu. Khu vực miền núi này vốn nổi tiếng với rừng rậm, hồ nước và thung lũng xanh mướt, nhưng cũng đồng thời là tâm điểm của hàng loạt vụ gấu tấn công chết người tại Nhật Bản trong năm nay.

“Tình hình đã vượt xa khả năng ứng phó của tỉnh và chính quyền địa phương. Lực lượng tại chỗ đang kiệt sức", Thống đốc Akita, ông Kenta Suzuki, đăng trên Instagram tháng trước.

Lực lượng Phòng vệ Mặt đất Nhật Bản giúp vận chuyển và đặt bẫy gấu ở thành phố Kazuno, tỉnh Akita ngày 5/11/2025. Ảnh: Lực lượng Phòng vệ Mặt đất Nhật Bản

Gấu tấn công người đã trở thành một vấn đề quốc gia, gắn liền với khủng hoảng khí hậu và sự thay đổi môi trường sống. Theo số liệu của Chính phủ Nhật Bản, tính từ tháng 4 đến nay, ít nhất 13 người đã thiệt mạng và hơn 100 người bị thương do gấu tấn công - mức cao nhất kể từ khi bắt đầu thống kê vào năm 2006.

Riêng trong tháng 10, hàng loạt vụ tấn công đã được ghi nhận từ việc khách mua sắm bị gấu tấn công ngay trong siêu thị đến vụ du khách Tây Ban Nha bị gấu con cào tại một khu di tích hay một vận động viên chạy đường mòn phải vật lộn với gấu rừng trước khi chạy thoát thân. Tình hình nghiêm trọng đến mức chính phủ Anh đã bổ sung cảnh báo về gấu trong hướng dẫn du lịch đến Nhật Bản.

Tại Akita, chính quyền địa phương đã yêu cầu hỗ trợ chính thức từ Lực lượng Phòng vệ, sau khi các biện pháp hiện có như bẫy hộp và bình xịt xua gấu không còn hiệu quả.

Một con gấu đã được phát hiện trong khuôn viên Bảo tàng Tưởng niệm Hara Kei và bị bắt giữ không lâu sau đó vào ngày 20/10/2025 tại thành phố Morioka, tỉnh Iwate. Ảnh: The Asahi Shimbun/Getty Images

Tuy nhiên, các binh lính không được phép bắn hạ gấu bởi luật pháp Nhật Bản cấm điều này. Họ chỉ cung cấp các hoạt động hỗ trợ hậu cần như dựng bẫy và vận chuyển xác gấu bị thợ săn bắn.

Việc bắn hạ gấu được giao cho các thợ săn có giấy phép và hội săn bắn địa phương với nhiều người trong số họ làm việc bán thời gian hoặc vì sở thích. Tuy nhiên, lực lượng này đang giảm mạnh về số lượng và có độ tuổi trung bình ngày càng cao trong bối cảnh khủng hoảng dân số, khiến dư luận lo ngại họ không đủ sức kiểm soát tình hình.

Chính phủ Nhật Bản đã thừa nhận những hạn chế trên. “Chính quyền địa phương và các hội săn bắn - những người hoạt động như các đội kiểm soát động vật hoang dã hiện đang quá tải. Vì vậy, việc cân nhắc những gì có thể làm để phản ứng trước yêu cầu từ các thống đốc địa phương là điều tất yếu", Bộ trưởng Quốc phòng Shinjiro Koizumi nói trong một cuộc họp báo hồi tháng 10.

Một nhóm thợ săn tuần tra ở khu vực gần nơi xảy ra vụ gấu tấn công người ở Toyama ngày 16/11/2023. Ảnh: Kyodo News/Getty Images

Cơ quan Cảnh sát Quốc gia thông báo hôm 6/11 rằng, lực lượng cảnh sát cơ động được phép bắn hạ gấu trong khu dân cư tại Akita và Iwate nếu thợ săn không kịp ứng cứu.

Các địa phương cũng đang nghiên cứu ứng dụng các biện pháp công nghệ mới như camera giám sát tích hợp AI và hệ thống cảnh báo bằng UAV. Tại tỉnh Gifu, chính quyền thử nghiệm máy bay không người lái phát âm thanh chó sủa và pháo nổ để xua đuổi gấu.

Một số người dân ở Akita, lo sợ có thể gặp phải gấu ngay trước cửa nhà, đã hình thành thói quen lắc mạnh tay nắm cửa thật to trước khi bước ra ngoài, Bộ trưởng Quốc phòng Shinjiro Koizumi cho hay, đồng thời nói rằng: “Điều đó cho thấy mức độ lo lắng mà người dân đang phải trải qua mỗi ngày".

Biến đổi khí hậu và những ranh giới đang mờ dần

Dù năm nay ghi nhận mức tăng đột biến các vụ gấu tấn công người nhưng trên thực tế, số vụ va chạm giữa người và gấu đã tăng đều trong vài năm trở lại đây.

Các chuyên gia cho rằng điều này một phần xuất phát từ việc gấu ngày càng rời xa môi trường sống tự nhiên để vào khu dân cư tìm kiếm thức ăn. Một số nhà nghiên cứu cho rằng biến đổi khí hậu đã làm gián đoạn quá trình ra hoa và thụ phấn của nhiều loài thực vật vốn là nguồn thức ăn chính của gấu.

Biển cảnh báo ở một con đường tại Hida, tỉnh Gifu ngày 7/10. Ảnh: VCG/Getty Images

Bộ Môi trường Nhật Bản nhận định nguyên nhân trực tiếp của làn sóng tấn công năm nay là do vụ mùa quả sồi thất thu, điều từng gây ra các vụ gấu tấn công tương tự vào năm 2023.

Biến đổi khí hậu cũng có thể đang làm xáo trộn chu kỳ sinh học của gấu. Theo đó, mùa đông ấm hơn làm giảm thời gian ngủ đông của chúng và làm tăng nguy cơ chạm mặt con người.

Một số chuyên gia cho rằng, một yếu tố khác liên quan đến sự chuyển dịch dân số của Nhật Bản. Trong nhiều năm, người trẻ đổ về các đô thị lớn để tìm kiếm cơ hội việc làm khiến cho dân số các vùng nông thôn ngày càng già hóa. Hệ quả là đất nông nghiệp bị bỏ hoang, cây cối mọc rậm rạp, nhiều cây ăn quả không được thu hoạch và ngày càng ít người sinh sống dọc ranh giới giữa các thị trấn này. Tất cả những yếu tố trên đã tạo điều kiện để gấu dễ dàng tiến sâu hơn vào nơi con người sinh sống.

Thêm vào đó, số lượng gấu hiện nay đã nhiều hơn trước. Gấu từng bị săn bắn quá mức ở Nhật Bản nhưng các chính sách bảo tồn từ thập niên 1990 đã giúp quần thể này phục hồi. Theo ước tính của chính phủ, số lượng gấu nâu, chủ yếu ở Hokkaido đã tăng hơn gấp đôi trong 30 năm với khoảng 12.000 cá thể. Quần thể gấu đen châu Á trên đảo Honshu cũng tăng 1,4 lần lên hơn 42.000 cá thể từ 2003 – 2018.

Điều này đã làm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ giữa loài gấu và các cộng đồng địa phương ở Nhật Bản, khiến các chính sách của chính phủ liên tục phải điều chỉnh, lúc ưu tiên bảo tồn, lúc lại chuyển sang kiểm soát săn bắt có chọn lọc

Về mặt văn hóa, các quan niệm truyền thống trong Thần đạo và Phật giáo nhấn mạnh thái độ tôn trọng sự sống và thiên nhiên – những giá trị ăn sâu trong đời sống tinh thần của người Nhật. Tại một số vùng như Nagano và Gifu, gấu đen thậm chí được xem là “thần núi”. Tuy nhiên, gấu cũng đồng thời là mối nguy hiểm có thể phá hoại tài sản và gây thương vong cho con người, tạo nên "sự xung đột văn hóa sâu sắc".

Xung đột này thể hiện rõ trong đời sống khi nhiều người đã phản đối các đề xuất mở rộng việc săn bắt tiêu diệt gấu. Tổ chức bảo tồn Kumamori, với khoảng 21.000 thành viên, kêu gọi chính phủ ưu tiên biện pháp không sát thương và phục hồi môi trường sống bị suy thoái để gấu có thể quay trở lại núi rừng. Một nhóm khác là Hiệp hội Nghiên cứu Gấu Hokkaido cũng lên tiếng phản đối việc giết hại gấu tràn lan, cho rằng chỉ nên bắn hạ chúng trong các trường hợp săn bắn hợp pháp.

Trong bối cảnh khủng hoảng khí hậu ngày càng trầm trọng, làm đảo lộn các chu kỳ tự nhiên và mùa vụ, Nhật Bản đang chuẩn bị cho khả năng số vụ gấu chạm trán với con người sẽ tiếp tục tăng mạnh vào mỗi mùa thu và mùa xuân.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: CNN

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/cuoc-song-do-day/gau-tan-cong-nguoi-nhat-ban-phai-huy-dong-luc-luong-phong-ve-va-uav-de-ngan-chan-post1244181.vov