Ghé thăm 6 làng nghề truyền thống tại TPHCM

18 giờ trướcBài gốc

Với quy trình sản xuất phần lớn được thực hiện thủ công, các làng nghề không chỉ cung cấp sản phẩm đặc trưng mà còn là nơi thể hiện giá trị văn hóa, thu hút du khách muốn tìm hiểu đời sống và tinh thần của cư dân Nam Bộ.

Làng nghề gốm Lái Thiêu

Ảnh: Thúy Hường

Cùng với gốm Cây Mai và gốm Biên Hòa (Đồng Nai), gốm Lái Thiêu từng tạo thành tam giác gốm nổi tiếng Nam Bộ một thời. Hình thành từ khoảng năm 1860 đến nay, làng gốm Lái Thiêu vẫn giữ “lửa nghề” với hàng chục cơ sở sản xuất hoạt động mỗi ngày.

Hiện nay, gốm Lái Thiêu chủ yếu làm các sản phẩm gia dụng như chén, dĩa, ly… đặc trưng với hoa văn dân gian như hoa sen, cá chép, rồng, phượng. Chất liệu đất sét địa phương có độ dẻo mịn, kết hợp với kỹ thuật nung truyền thống ở nhiệt độ cao, giúp sản phẩm có độ bền và khả năng chịu nhiệt tốt.

Ảnh: Thúy Hường

Nhiều cơ sở vẫn duy trì lò nung củi – nét đặc trưng góp phần tạo nên lớp men riêng biệt cho gốm. Trải qua hơn 150 năm, gốm Lái Thiêu vẫn là biểu tượng văn hóa thủ công đặc sắc của vùng đất Bình Dương (cũ), in đậm dấu ấn một thời vàng son của các làng nghề Nam Bộ.

Nghề làm hẩu của người Hoa

Hẩu được xem là linh vật thiêng liêng của cộng đồng người Hoa Phúc Kiến ở Bình Dương (cũ), thường xuất hiện trong các nghi lễ chứ không nhằm mục đích giải trí. Cùng với kỹ thuật chế tác, nghệ thuật múa hẩu cũng được cộng đồng gìn giữ qua nhiều thế hệ.

Ảnh: Thúy Hường

Khác với múa lân – sư – rồng, múa hẩu mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thường được trình diễn trong lễ hội chùa Bà Thiên Hậu Thánh Mẫu và lễ Ông Bổn. Hẩu nổi bật với khuôn mặt dữ tợn, được tạo hình thủ công từ khuôn đất sét, sau đó cải tiến bằng khuôn silicon để tăng độ bền.

Ảnh: Thúy Hường

Đầu hẩu được cố định bằng khung tre, sơn vẽ tỉ mỉ với các gam màu đen, đỏ, vàng, xanh lá, và hoàn thiện bằng bờm len tạo độ bắt mắt. Tại các lễ hội đầu xuân ở Bình Dương (cũ), múa hẩu là điểm nhấn độc đáo thể hiện đậm nét văn hóa người Hoa địa phương, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần cộng đồng.

Nghề làm guốc mộc ở Thủ Dầu Một

Trải qua hơn 100 năm tồn tại, nghề guốc mộc tại phường Thủ Dầu Một, TPHCM (mới) không chỉ góp phần bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống mà còn là điểm đến du lịch làng nghề đặc sắc.

Ảnh: Gia Nghi

Guốc mộc truyền thống được làm từ các loại gỗ nhẹ như xoan, thông, qua nhiều công đoạn thủ công như tạo dáng, chà nhám, sơn màu và đục quai. Ngoài guốc sơn, guốc khắc hoa văn, các cơ sở còn kết hợp thêu tay, kết cườm để tăng tính thẩm mỹ.

Ảnh: Gia Nghi

Dù quy mô sản xuất suy giảm, nghề guốc mộc vẫn được một số cơ sở duy trì như một cách gìn giữ bản sắc địa phương.

Làng nghề làm heo đất ở Lái Thiêu

Hơn 50 năm tồn tại, làng nghề heo đất tại phường Lái Thiêu, TPHCM (mới) vẫn giữ được sức sống riêng trong bối cảnh nhiều sản phẩm hiện đại ra đời.

Ảnh: Gia Nghi

Trước đây, người dân Lái Thiêu đảm nhận toàn bộ công đoạn sản xuất heo đất, từ đổ khuôn, nung lò đến trang trí. Tuy nhiên, để bảo đảm môi trường, các lò nung được di dời ra xa khu dân cư, khiến nhiều hộ chuyển sang nhập heo đất thô từ Tân Uyên về gia công, sơn vẽ.

Ảnh: Gia Nghi

Sản phẩm được tiêu thụ tại các tỉnh miền Nam và xuất sang Lào, Campuchia, đặc biệt đắt hàng vào dịp Tết Nguyên đán và mùa khai giảng.

Làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp

Làng nghề sơn mài Tương Bình Hiệp thuộc phường Chánh Hiệp, TPHCM (mới), với tuổi đời hơn 100 năm, được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2016. Đây là một trong những làng nghề thủ công tiêu biểu ở Nam Bộ.

Ảnh: Gia Nghi

Để hoàn thiện một sản phẩm sơn mài truyền thống, nghệ nhân phải trải qua tới 25 công đoạn công phu, trong đó có công đoạn mất ba đến sáu tháng mới đạt yêu cầu. Hiện làng nghề và vùng lân cận có khoảng 20 cơ sở sản xuất, tạo việc làm cho khoảng 1.000 lao động.

Ảnh: Gia Nghi

Nhằm bảo tồn làng nghề, tỉnh Bình Dương (cũ) đã phê duyệt đề án phát triển du lịch gắn với sơn mài truyền thống, xây dựng khu trưng bày, trình diễn và kết nối tour trải nghiệm nhằm quảng bá nghề thủ công đặc sắc đến du khách.

Làng nhang Lê Minh Xuân

Làng nhang Lê Minh Xuân thuộc xã Bình Lợi, TPHCM (mới) là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời và là trung tâm sản xuất nhang lớn tại khu vực miền Nam. Với tuổi đời hơn 100 năm, nơi đây vẫn duy trì nét thủ công đặc trưng qua nhiều thế hệ.

Ảnh: Lạc Hà

Tại làng nghề, các công đoạn làm nhang phần lớn vẫn được thực hiện thủ công, từ nhuộm chân trúc, se nhang, phơi khô đến đóng gói. Những bó nhang đỏ rực, vàng óng được phơi dọc các lối đi tạo nên khung cảnh sinh động, trở thành điểm đến hấp dẫn cho người yêu thích nhiếp ảnh và du lịch trải nghiệm.

Ảnh: Lạc Hà

Ngoài các loại nhang truyền thống, nhiều hộ sản xuất còn đa dạng mẫu mã, màu sắc để phục vụ nhu cầu thị trường. Không chỉ giữ vai trò cung ứng sản phẩm tiêu dùng rộng khắp, làng nhang Lê Minh Xuân còn là hình ảnh điển hình cho sự kết hợp giữa lao động thủ công và giá trị văn hóa truyền thống giữa lòng đô thị.

Nguyên Phong Gia Nghi

Nguồn Sài Gòn Tiếp Thị : https://sgtt.thesaigontimes.vn/ghe-tham-6-lang-nghe-truyen-thong-tai-tphcm/