Ghé thăm làng nghề nước mắm Cửa Khe hơn 100 năm tuổi ở Đà Nẵng

4 giờ trướcBài gốc

Chị Trương Thị Bốn (Chủ cơ sở Nước mắm Cửa Khe Bốn Thái) cho biết mắm phải ủ trên 12 tháng thì mới đậm vị, thơm ngon. (Ảnh: Quốc Dũng/TTXVN)

“Nhất mắm Cửa Khe. Nhì chè Long Phú” là câu ca mà người dân xứ Quảng thường nhắc tới khi nói về làng nước mắm Cửa Khe hơn 100 năm tuổi ở Thanh An (thành phố Đà Nẵng).

Cái tên Cửa Khe bắt nguồn từ việc làng nằm cạnh một khe nước chảy từ sông thẳng ra biển, vì vậy có nhiều sinh vật phù du sống trong nước, thu hút nhiều loài cá đến kiếm ăn. Nguồn hải sản phong phú đó chính là nền móng để hình thành làng nghề nước mắm truyền thống Cửa Khe như hiện nay.

Sở dĩ nước mắm Cửa Khe có mùi vị đặc biệt, khó quên vì loại cá cơm để ủ mắm là nguồn nguyên liệu tại chỗ, được ngư dân đánh bắt quanh khu vực từ bờ biển ra đến Cù Lao Chàm.

Ghe thuyền ra khơi từ buổi tối hôm trước, đến sáng sớm đưa cá lên bờ là mang về ủ mắm luôn, không qua ướp đá, nên cá rất tươi. Mùa cá ngon nhất để ủ mắm là khoảng tháng Giêng, tháng Hai, tháng Ba Âm lịch, mắm được ủ trên 12 tháng mới ra sản phẩm nên rất đậm vị, thơm ngon.

Theo nhiều chủ cơ sở làm nước mắm trong làng, quy trình làm nước mắm truyền thống ngon ở Cửa Khe trước tiên phụ thuộc vào việc chọn nguyên liệu. Cá cơm phải tươi sau khi đánh bắt sẽ được chọn lọc thật kỹ, sau đó đem rửa sạch, rồi đem trộn với muối biển theo tỷ lệ 2:1, tức là 2 tấn cá cơm sẽ được trộn đều với 1 tấn muối biển. Có thể theo tỷ lệ 3:1, tùy người làm, (tỷ lệ 3:1 cho ra nước mắm vừa ăn, còn tỷ lệ 2:1 sẽ mặn hơn, thơm hơn).

Cá muối sau khi trộn được cho vào thùng chượp (giai đoạn trộn muối). Ở công đoạn này đòi hỏi người làm nghề phải thật sự kiên nhẫn, khi cá và muối được ủ yếm khí trong thùng gỗ suốt từ 12-13 tháng, không đánh nát hay khuấy đảo.

Trong suốt thời gian ủ, người làm nghề vẫn luôn cần mẫn kiểm tra, đánh giá chất lượng nước mắm trong từng thùng, để đảm bảo chất lượng nước mắm cốt luôn ổn định, đạt chuẩn.

Sau từ 12-13 tháng chăm sóc chượp sẽ chín, nước bổi kéo rút ra có mùi thơm nồng, trong cẩn, màu vàng rơm đến cánh gián. Những giọt nước mắm đầu tiên này được gọi là mắm nhỉ hay mắm cốt, những đợt sau gọi là mắm nhất, mắm nhì.

Sau khi ủ từ 12 đến 18 tháng, nước mắm thành phẩm được lọc thủ công, nhỉ (nhỏ) ra từng giọt một nên được gọi là mắm nhỉ. (Ảnh: Quốc Dũng/TTXVN)

Quy trình làm nước mắm truyền thống ngon trước tiên phụ thuộc vào việc chọn nguyên liệu. Cá cơm phải tươi, không mất nước, sẽ cho sản phẩm tốt.

Sản phẩm nước mắm truyền thống Cửa Khe được ưa chuộng nhờ không có chất hóa học, mùi vị lại rất thơm, ngon.

Nghề mắm của làng đã từng có giai đoạn lâm vào cảnh khó khăn do thiếu đầu ra, nhiều hộ đã ngưng sản xuất nhưng từ khi chính quyền địa phương quan tâm khôi phục lại, xây dựng thương hiệu tập thể thì ngày nay, nước mắm Cửa Khe đã được nhiều người biết đến hơn.

Năm 2014, làng nghề nước mắm Cửa Khe được Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Nam cũ công nhận danh hiệu làng nghề truyền thống cấp tỉnh, xây dựng thương hiệu tập thể. Sau đó các hộ làm mắm tham gia làng nghề đều đồng loạt sử dụng thương hiệu Nước mắm Cửa Khe, kèm theo tên gọi riêng của từng hộ.

Đơn cử như Nước mắm Cửa Khe Bốn Thái đã được chứng nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2024.

Bên cạnh đó, thế hệ trẻ của làng đã được học hành thành đạt, có kiến thức về kinh doanh, nên khi về phát triển nghề truyền thống thì có nhiều sáng kiến giúp mắm Cửa Khe vươn xa hơn.

Với sự nhạy bén của một cử nhân đại học Kinh tế, anh Hà Văn Thuận đã đẩy mạnh quảng bá thương hiệu, giới thiệu sản phẩm nước mắm Cửa Khe Tám Tươi tới nhiều thị trường trong nước và quốc tế.

Nhờ đó, vừa qua cơ sở nước mắm Cửa Khe Tám Tươi đã xuất được lô hàng đầu tiên với 2.000 lít nước mắm đi thị trường Nhật Bản. Đây là tín hiệu vui cho không chỉ cơ sở Tám Tươi mà còn cho cả làng nghề mắm Cửa Khe.

Cơ sở nước mắm Cửa Khe Tám Tươi vừa xuất lô hàng 2.000 lít nước mắm truyền thống sang thị trường Nhật Bản. (Ảnh: Quốc Dũng/TTXVN)

Ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Thăng An khẳng định xã có rất nhiều lợi thế về phát triển kinh tế biển, với lượng tàu thuyền lớn, trên 140 chiếc đang hành nghề đánh bắt thủy sản trên biển. Nhờ đó, lĩnh vực chế biến thủy hải sản cũng đang phát triển mạnh, riêng làng nghề nước mắm Cửa Khe hiện có khoảng 60 hộ kinh doanh, cùng nhiều sản phẩm chất lượng tốt.

Bên cạnh đó, làng nghề nước mắm Cửa Khe nằm giữa các khu du lịch, resort lớn phía Nam Hội An nên có rất nhiều tiềm năng về phát triển du lịch cộng đồng.

Làng nghề còn giữ được vẻ đẹp hoang sơ, tự nhiên của một làng nghề ngư nghiệp, bà con rất thân thiện và hiếu khách. Có một số gia đình đã đầu tư, xây dựng các homestay, thu hút được nhiều du khách trong nước và quốc tế. Việc đưa du khách về với làng nghề truyền thống vừa giúp giới thiệu về văn hóa dân gian của địa phương, vừa giúp bà con có thêm thu nhập từ bán sản phẩm.

Xã Thăng An sẽ tiếp tục phát huy truyền thống làng nghề, tăng cường quảng bá thương hiệu nước mắm Cửa Khe, ứng dụng khoa học, công nghệ để nâng tầm thương hiệu, từng bước đưa sản phẩm ra thị trường trong nước và quốc tế./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/ghe-tham-lang-nghe-nuoc-mam-cua-khe-hon-100-nam-tuoi-o-da-nang-post1079078.vnp