Ông Trịnh Đình Bạch (65 tuổi), người trực tiếp quản lý trại nuôi hổ ở xã Xuân Tín (Thanh Hóa), cho biết trại đã tồn tại gần 20 năm nhưng việc nuôi nhốt gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là vướng mắc về thủ tục pháp lý.
Theo ông Bạch, năm 2007, ông Nguyễn Mậu Chiến (ở Hà Nội, anh họ ông) mua 10 con hổ (mỗi con nặng khoảng 7kg) từ một người lạ ở Lào rồi đưa về nuôi tại xã Xuân Tín (huyện Thọ Xuân cũ).
Sau khi bị phát hiện nuôi nhốt trái phép, ông Chiến bị xử phạt hành chính 30 triệu đồng nhưng vẫn được giao chăm sóc đàn hổ. Đến năm 2008, ông Chiến tiếp tục mua thêm 5 cá thể hổ khác về nuôi và lại bị xử phạt hành chính 30 triệu đồng.
Ông Bạch được ủy quyền nuôi đàn hổ suốt nhiều năm qua. Ảnh: Lê Dương
Ban đầu, đàn hổ được nuôi trong khu chuồng nhỏ nằm giữa khu dân cư của xã Xuân Tín. Chuồng trại này gây nguy hiểm, mất vệ sinh môi trường và ô nhiễm tiếng ồn do hổ thường xuyên gầm rú.
Để đảm bảo an toàn, gia đình sau đó thuê đất ở cánh đồng Cồn Tàu Voi, cách vị trí cũ khoảng 2,5km và được Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa cấp phép nuôi nhốt từ năm 2012, thời hạn 5 năm.
Khu chuồng nuôi được chia thành ba phần: khu dã ngoại để hổ vận động, khu chuồng ở và khu tắm rửa, cho ăn. Toàn bộ khu vực được bao bọc bằng tường cao và lưới sắt kiên cố, khép kín, chỉ chừa một lối rộng hơn 1m để người chăm sóc thuận tiện di chuyển.
Những con hổ nặng hàng tạ một ngày ăn khoảng 10kg thức ăn. Ảnh: Lê Dương
Trong quá trình chăm sóc, một số cá thể hổ đã bị chết. Hiện trại còn 9 con, trong đó có 3 cá thể cái, trọng lượng trung bình khoảng 1,8 tạ, con to nhất gần 3 tạ.
Cũng theo ông Bạch, giấy phép nuôi nhốt hổ đã hết hạn từ năm 2017. Từ đó đến nay, gia đình nhiều lần xin cấp phép lại nhưng không được do không đủ điều kiện và vướng thủ tục pháp lý.
“Việc nuôi hổ không vì mục đích thương mại, buôn bán nên rất tốn kém về công sức, tiền bạc. Một con hổ đực trưởng thành có thể ăn tới 10kg thịt mỗi ngày, con cái khoảng 7kg. Tính ra, cả đàn tiêu thụ gần một tạ thịt, tốn cả triệu đồng mỗi ngày”, ông Bạch cho biết.
Gà là món ăn chủ yếu của hổ. Ảnh: Lê Dương
Theo cán bộ phụ trách Trạm Kiểm lâm Mục Sơn (thuộc Hạt Kiểm lâm Ngọc Lặc), trại nuôi hổ của gia đình ông Chiến trước đây được cấp phép nuôi nhốt, nhưng giấy phép đã hết hạn từ năm 2017. Nguyên nhân không được gia hạn là do căn cứ Luật Đa dạng sinh học 2008 và Nghị định 160/2013, trại hổ này “chưa đủ điều kiện thành lập cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học”.
Về phía gia đình, hiện không có đủ kinh tế và điều kiện để lập cơ sở bảo tồn. Gia đình chỉ được giao tiếp tục nuôi dưỡng đàn hổ, song không có quyền thay đổi hiện trạng, mua bán, vận chuyển hay giết mổ.
Trại hổ được làm bằng hàng rào sắt kiên cố. Ảnh: Lê Dương
Phía kiểm lâm và chính quyền địa phương, hằng tuần đều cử cán bộ đến kiểm tra quy trình chăm sóc, đảm bảo không xảy ra việc trao đổi, giết mổ hay buôn bán. Toàn bộ hoạt động chăm sóc hổ đều được ghi chép, theo dõi định kỳ hằng tuần và hằng tháng.
“Do gia đình ông Chiến không thành lập cơ sở bảo tồn nên cơ quan chức năng đang tích cực tìm phương án chuyển giao đàn hổ cho đơn vị có đủ điều kiện và thẩm quyền chăm sóc. Hiện đã có một số đơn vị sẵn sàng tiếp nhận, tuy nhiên hai bên chưa thống nhất được về việc hỗ trợ hoàn kinh phí xây dựng chuồng trại và chi phí chăm nuôi nhiều năm qua”, vị cán bộ kiểm lâm cho biết.