Giá điện 2 thành phần có giúp giảm chi phí tiền điện?

12 giờ trướcBài gốc

Thử nghiệm với 7.000 khách hàng sử dụng điện lớn

Ông Nguyễn Quốc Dũng - Trưởng Ban Kinh doanh (EVN) thông tin, giá điện 2 thành phần đã được nhiều nước áp dụng, nhất là những nước phát triển vì đây là phương pháp tính giá đúng nhất cho hệ thống điện để đáp ứng nhu cầu phụ tải.

Hiện nay, Thủ tướng đã giao cho các đơn vị nghiên cứu giá điện 2 thành phần (gồm giá công suất và giá điện năng), đi theo từng nhóm khách hàng và EVN đã bắt đầu thử nghiệm tính toán (trên giấy) đối với doanh nghiệp sử dụng từ tháng 10.

“Hiện nay, chúng ta chỉ dùng giá điện 1 thành phần là điện năng, nhưng thử nghiệm sẽ gồm giá điện năng và giá công suất” - ông Dũng nói và lấy ví dụ về việc áp dụng cơ chế này thì chi phí tiền điện sẽ thay đổi ra sao.

Theo đó, có 2 hộ sử dụng điện giống nhau về mục đích và sản lượng, nếu chỉ nhân với giá điện năng thì tiền trả sẽ giống nhau. Nhưng khi áp dụng giá điện 2 thành phần thì giá điện năng sẽ giống nhau, còn giá công suất sẽ phụ thuộc vào hành vi đăng ký và sử dụng của khách hàng.

Cụ thể, 2 hộ gia đình cùng dùng 300MW/tháng, nhưng có hộ chỉ dùng khoảng 10MW/ngày, lại có hộ dùng 300MW/ngày. Do đó, hệ thống điện phải tính phương án để đáp ứng cho các công suất khác nhau. Và đây được coi là động lực để doanh nghiệp tiết kiệm chi phí tiền điện.

“Trước đây, chúng ta phải giảm lượng điện năng sử dụng để tiết kiệm, nhưng giờ cần giảm lượng điện sử dụng nhưng vẫn có thể đạt được nhu cầu bằng việc tối ưu cách sử dụng. Ta có thể phân bổ để công suất toàn bộ giảm mà vẫn đạt được sản lượng bình thường” - ông Dũng khẳng định và lưu ý với cách tính này, khách hàng có thêm lựa chọn điều chỉnh hành vi, cách thức sử dụng để giảm công suất, từ đó giảm chi phí.

Ông Trần Hoài Trang - Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương đã chỉ đạo EVN sớm triển khai thử nghiệm từ tháng 10/2025 với khoảng 7.000 hộ sử dụng điện lớn. Sau đó, tổng kết đánh giá, báo cáo và sẽ đánh giá xem có quyết định đưa giá điện 2 thành phần vào thực tiễn hay không.

Tuy nhiên, ông Trang lưu ý, để có thể thực hiện triển khai cơ chế giá điện 2 thành phần cần đầu tư hạ tầng bảo đảm; trong đó, toàn bộ hộ tiêu thụ điện cần phải có công tơ thể hiện cả sản lượng điện tiêu thụ, lẫn giá trị công suất...

Giảm được chi phí đầu tư vào hạ tầng điện

Theo đại diện EVN, việc triển khai thử nghiệm tính toán trên giấy với số liệu thực tế nhằm tiến tới triển khai thực hiện chủ trương áp dụng giá điện 2 thành phần đã được quy định trong Điều 50 Luật Điện lực (sửa đổi) năm 2024; từng bước thay thế các biểu giá điện một thành phần trong cơ cấu biểu giá bán lẻ điện hiện nay, bảo đảm phù hợp điều kiện hạ tầng kỹ thuật của ngành Điện, các vấn đề pháp lý cũng như mức độ thích nghi với biểu giá mới của hộ tiêu dùng.

Giá điện 2 thành phần là giá điện bao gồm giá công suất sử dụng lớn nhất và giá điện năng, như vậy tiền điện mà người tiêu dùng phải thanh toán sẽ bao gồm 2 phần: Phần trả cho công suất sử dụng (chi phí cố định của quá trình cung ứng điện) và phần trả cho điện năng tiêu dùng (phản ánh chi phí biến đổi phát sinh theo mức sử dụng điện thực tế của khách hàng).

Với nguyên tắc xây dựng như vậy nên giá điện 2 thành phần là thông điệp hữu hiệu cho khách hàng sử dụng điện luôn quan tâm đến chế độ sử dụng điện. Nếu với cùng sản lượng tiêu dùng như nhau nhưng khách hàng giảm được công suất sử dụng (Pmax) thì tiền điện sẽ giảm và cũng giúp ngành điện giảm được công suất mang tải cực đại của hệ thống điện, góp phần vận hành hệ thống điện hiệu quả hơn, tiết kiệm chi phí đầu tư và sử dụng hợp lý nguồn lực xã hội.

Theo TS Nguyễn Huy Hoạch - chuyên gia của Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, cơ chế giá điện 2 thành phần được đánh giá là bước chuyển tất yếu trong lộ trình cải cách giá điện theo thị trường. Khi phần giá công suất được tách riêng, chi phí sử dụng điện của khách hàng phản ánh đúng mức độ gây áp lực lên hệ thống điện, từ đó giúp phân bổ chi phí đầu tư công bằng hơn.

Theo tính toán sơ bộ của các chuyên gia thuộc Viện Năng lượng, nếu áp dụng đại trà cơ chế này cho khách hàng công nghiệp và thương mại, EVN có thể giảm được 8 - 10% công suất cực đại của hệ thống điện quốc gia, tương đương 4.000 - 5.000MW. Điều này đồng nghĩa với việc giảm đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng vào nguồn và lưới điện chỉ để phục vụ vài giờ cao điểm mỗi ngày, từ đó giúp giảm chi phí sản xuất điện, dẫn tới giá thành sản xuất điện cũng sẽ tác động giảm theo.

“Với công cụ này, người được hưởng lợi là người dân - khi mà hạ tầng điện lực giảm bớt được những đầu tư chưa cần thiết, lãng phí, còn các hộ tiêu thụ thì giảm chi phí khi sử dụng điện hợp lý, hiệu quả và tiết kiệm hơn” - TS Hoạch khẳng định.

Hoàng Tú

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/gia-dien-2-thanh-phan-co-giup-giam-chi-phi-tien-dien.html