Giá điện tăng như thế nào trong 10 năm qua?

7 giờ trướcBài gốc

Trong một thập kỷ qua, giá điện tại Việt Nam đã trải qua nhiều lần điều chỉnh, với xu hướng tăng rõ rệt, gây áp lực lên cả khu vực sản xuất và tiêu dùng. Dù mục tiêu lâu dài là đảm bảo tính bền vững và thu hút đầu tư vào hạ tầng ngành điện, nhưng tác động ngắn hạn đang hiện rõ trong chi phí sinh hoạt của người dân và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Biểu đồ giá điện bình quân 10 năm qua.

Từ năm 2015 đến đầu năm 2023, giá bán lẻ điện bình quân được điều chỉnh khá thận trọng. Trong suốt giai đoạn 2015–2018, giá điện được giữ ổn định ở mức 1.622,01 đồng/kWh. Đến tháng 3/2019, mức giá này được điều chỉnh lên 1.864,44 đồng/kWh – mức tăng hơn 14,9% – và duy trì suốt giai đoạn 2019–2022.

Tuy nhiên, từ năm 2023 đến nay, giá điện bắt đầu tăng với tốc độ và tần suất cao hơn. Cụ thể, tháng 5/2023, giá bán lẻ điện bình quân tăng lên 1.920,37 đồng/kWh. Tiếp đó, vào tháng 10/2024, giá tiếp tục được điều chỉnh lên 2.103,11 đồng/kWh. Và gần đây nhất, từ ngày 10/5/2025, giá bán lẻ điện bình quân đã tăng lên 2.204,07 đồng/kWh – mức cao nhất trong 10 năm qua, tương đương tăng gần 36% so với năm 2015.

Mỗi lần điều chỉnh giá điện đều được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lý giải là cần thiết để bù đắp chi phí đầu vào, bao gồm giá nhiên liệu than, khí, dầu và các khoản đầu tư vào hệ thống truyền tải. Đặc biệt, từ sau đại dịch COVID-19, chi phí sản xuất điện đã tăng đáng kể do giá nhiên liệu quốc tế leo thang, trong khi nhiều khoản nợ và chi phí tài chính tích tụ buộc ngành điện phải cơ cấu lại nguồn thu.

Giá điện tăng không chỉ là vấn đề tiêu dùng hộ gia đình mà còn là biến số ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất của các doanh nghiệp. Những ngành sử dụng nhiều điện như thép, xi măng, hóa chất, dệt may, chế biến gỗ… đang đối mặt với chi phí đầu vào tăng đáng kể.

Một số doanh nghiệp tại khu công nghiệp ở phía Nam cho biết chi phí điện tăng 5–7% chỉ sau hai đợt điều chỉnh gần nhất. Trong bối cảnh xuất khẩu gặp khó khăn và sức mua toàn cầu giảm sút, việc chi phí điện tăng nhanh hơn năng suất đang khiến nhiều nhà máy phải tính toán lại quy mô hoạt động hoặc chuyển hướng đầu tư vào giải pháp tiết kiệm năng lượng.

Không chỉ vậy, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn ít dư địa ứng phó, sẽ chịu thiệt hại rõ rệt hơn. Chi phí điện tăng làm giảm lợi nhuận, đồng thời có thể kéo theo việc tăng giá thành sản phẩm, gián tiếp tạo sức ép lạm phát.

Đối với người tiêu dùng, việc tăng giá điện khiến chi phí sinh hoạt hàng tháng tăng lên, nhất là vào mùa cao điểm nắng nóng. Theo ước tính của EVN, với mức giá mới áp dụng từ tháng 5/2025, mỗi hộ gia đình có mức tiêu thụ từ 200–300 kWh sẽ phải chi thêm khoảng 15.000–30.000 đồng mỗi tháng. Con số này có thể không lớn với một bộ phận cư dân thành thị, nhưng đối với người thu nhập thấp hoặc sống ở nông thôn, đây là khoản chi phí tăng thêm đáng kể.

Tác động cũng lan tỏa sang các lĩnh vực như dịch vụ, thương mại, vận tải và giáo dục, nơi mà chi phí điện năng cũng đóng vai trò nhất định. Các đơn vị này có xu hướng điều chỉnh giá bán, học phí, cước vận chuyển… theo diễn biến giá điện, từ đó làm tăng chi phí sống chung cho toàn xã hội.

Thực tế cho thấy việc điều chỉnh giá điện là cần thiết trong bối cảnh chi phí đầu vào tăng, ngành điện cần đảm bảo khả năng đầu tư cho các dự án truyền tải và năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, điều quan trọng là chính sách điều hành giá cần được thực hiện công khai, minh bạch và có lộ trình rõ ràng, thay vì các đợt tăng đột ngột khiến cả doanh nghiệp và người dân bị động.

Bên cạnh đó, cần tăng cường các biện pháp hỗ trợ như miễn, giảm giá điện cho hộ nghèo, hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ tiết kiệm năng lượng. Đồng thời, nên cân nhắc phát triển thị trường điện cạnh tranh ở cấp bán lẻ để tạo động lực nâng cao hiệu quả quản trị trong ngành điện.

Sau 10 năm tăng liên tục, giá điện không còn là câu chuyện riêng của ngành năng lượng mà đã trở thành biến số vĩ mô quan trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe tài chính của hàng triệu hộ gia đình và hàng trăm nghìn doanh nghiệp trên cả nước.

Ngày 10/5, chia sẻ bên hành lang Quốc hội, đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn Bình Dương) cho biết, bản thân thấy “hơi sốc” trước việc EVN tăng giá điện thêm 4,8% áp dụng từ hôm nay.

“Tôi ủng hộ lộ trình tăng giá điện vì giá điện của nước ta hiện nay hơi thấp, đặc biệt với các nước phát triển thì thấp. Tuy nhiên, lộ trình thế nào chúng ta phải vạch ra và nên có thời gian nhất định để thông báo cho người dân, doanh nghiệp, hộ tiêu thụ biết để sẵn sàng”, đại biểu Nguyễn Quang Huân nói.

Minh Thành

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/gia-dien-tang-nhu-the-nao-trong-10-nam-qua-98779.html